Hà Giang: Tháng Giêng mùa ong đi lấy mật trên cao nguyên đá

Mật ong Hà Giang nổi tiếng chất lượng tốt, nhiều công dụng. Để làm ra những giọt mật vàng óng, sóng sánh ấy là sự chăm chỉ, cần cù của những người theo nghề nuôi ong trên vùng cao nguyên đá.

Đổ vàng trên cao nguyên đá

Nghề nuôi ong lấy mật ở cao nguyên đá bắt đầu từ cách đây rất lâu, có thể xem đây là một trong những nghề truyền thống của vùng vì trước đây người dân trong vùng đã có thói quen nuôi khoảng 5 – 10 tổ ong trong nhà để lấy mật sinh hoạt. Khoảng 5 - 6 năm trở lại đây, nghề nuôi ong lấy mật phát triển nhộn nhịp nhờ đường xá nối giữa miền xuôi với miền ngược thuận tiện hơn. Dọc Quốc lộ 4, đoạn từ TP Hà Giang vào các huyện Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc (thuộc tỉnh Hà Giang) rất dễ bất gặp hình ảnh nuôi ong ở vách núi, trên những cao nguyên đá cao vút.

Năm 2013, Cục sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và công nghệ) cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý Mèo Vạc cho sản phẩm “Mật ong bạc hà”, bao gồm khu vực 4 huyện: Đồng Văn, Mèo Vạc, Yên Minh, Quản Bạ. Cao nguyên đá Đồng Văn được UNESCO công nhận là thành viên của mạng lưới Công viên Địa chất toàn cầu, nhiều du khách đến tham quan đã giúp cho thương hiệu mật ong bạc hà trở nên nổi tiếng hơn.

Anh Cháng Thìn Lù, một người nuôi ong tại huyện Đồng Văn cho biết bản thân đã nuôi ong 10 năm nay. Hiện tại, lúc cao điểm nhà anh Lù nuôi đến 500 tổ ong. "Nghề nuôi ong nay đã khác xưa nhiều nhờ vào trình độ khoa học thay đổi, quy mô tăng lên, người dân địa phương không còn phải vào rừng tìm tổ ong về thuần hóa nữa mà duy trì đàn ong tại nhà", anh Lù nói thêm.

Hàng năm, cứ đến mùa xuân từ khoảng tháng 3 là mùa tách đàn ong, tầm tháng 5, 6, 7 là mùa thu mật. Đến tháng 8 hàng năm là mùa mật ong bạc hà, cho đến tháng 11 là vụ bạc hà cuối cùng cũng là lúc dồn đàn ong lại, giảm số lượng ong để tránh mùa đông lạnh chờ mùa xuân đến.

Chất lượng riêng có của mật ong bạc hà nơi đây được công nhận giúp nghề nuôi ong ngày càng phát triển. Vào khoảng tháng 11 hàng năm, được gọi là mùa mật ong bạc hà, cũng là dịp du khách thường tới thăm quan cảnh sắc mùa hoa tam giác mạch, hoa cải, hoa dền, hoa bạc hà của Hà Giang và mang mật ong về làm quà.

Báu vật thoát nghèo trên cao nguyên đá

Loài hoa mang tên Bạc hà tưởng chừng chỉ mang lại sự ấm áp cho những dãy núi đá nâu đen, lạnh lẽo kia, nhưng chính loài hoa ấy đã gây dựng nên thương hiệu được xem báu vật đổ vàng trên cao nguyên đá - mật ong bạc hà.

Hoa bạc hà đã gây dựng nên thương hiệu được xem báu vật đổ vàng trên cao nguyên đá - mật ong bạc hà.

Trước đây, nuôi ong chưa thành nghề, người dân chỉ nuôi vài đàn ong lấy mật sinh hoạt trong gia đình, khi ngành nông nghiệp tỉnh Hà Giang đưa vào triển khai mục đích dân sinh, thoát nghèo, nâng cao đời sống và được người dân hưởng ứng khi mô hình triển khai hiệu quả thiết thực. Ngay lập tức Mật ong bạc hà được công nhận chỉ dẫn địa lý cho cao nguyên đá nơi đây.

Trên thị trường hiện nay, mật ong bạc hà là sản vật mang tính đặc trưng của vùng Cao nguyên đá Đồng Văn. Loại mật ong này được đánh giá là vừa thơm ngon lại tốt cho sức khỏe, mang lại giá trị kinh tế cao cho người nuôi, với giá bán bình quân trên thị trường hiện nay dao động từ 400 đến 600 nghìn đồng/lít.

Trong những năm gần đây, mật ong bạc hà đã mở ra triển vọng mới trong phát triển kinh tế của người dân huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Nghề nuôi ong có chuyển biến tích cực, từ tự phát nhỏ lẻ chuyển sang nuôi tập trung với số lượng lớn, đã hình thành các doanh nghiệp, HTX sản xuất, kinh doanh mật ong Bạc hà tại Cao nguyên đá Đồng Văn .

Đến nay tổng đàn ong của tỉnh Hà Giang là hơn trên 32.300 tổ, tập trung chủ yếu tại 4 huyện với hơn 1,100 ha diện tích trồng cây bạc hà tại các huyện Đồng Văn, Mèo Vạc, Yên Minh và Quản Bạ, với 2.816 hộ nuôi. Cùng với đó, tỉnh cũng có 11 doanh nghiệp, HTX sản xuất, chế biến mật ong, 79 tổ hợp tác, nhóm sở thích. Thực hiện chính sách phát triển nghề nuôi ong thành nghề mũi nhọn, trong các năm 2018, 2019, 2020 tỉnh Hà Giang đã hỗ trợ trên 8 tỷ đồng cho các tổ chức, cá nhân đầu tư nuôi ong và hỗ trợ mở rộng diện tích trồng hơn 1.1000ha cây bạc hà.

Tuy nhiên, nghề nuôi ong hiện cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn khi có sự cạnh tranh của các chủ nuôi ong ngoại từ vùng khác đến. Do số diện tích bạc hà không tăng mà số lượng đàn ong lại tăng lên chóng mặt dẫn đến sự tranh chấp giữa ong nội và ong ngoại. Chính vì vậy, ngành nông nghiệp tỉnh Hà Giang rất quan tâm đến đầu tư thương hiệu cũng như tìm lối ra cho sản phẩm giúp thoát nghèo cho người dân nơi cao nguyên đá.

Nguyễn Liên - Quang Vinh