Hà Nội: phát huy sức mạnh dân vận từ cơ sở trong triển khai dự án trọng điểm

Chủ động tuyên truyền, vận động từ sớm

Công tác GPMB thường được đánh giá là khâu khó khăn trong quá trình triển khai các dự án phát triển hạ tầng ở nhiều nơi, trong đó có TP Hà Nội. Đặc biệt tại các dự án trọng điểm, vấn đề thu hồi đất thường kéo theo tâm lý e ngại, thiếu đồng thuận từ người dân nếu không có cách làm phù hợp.

Các địa phương và các cơ quan báo chí của Hà Nội ký kết phối hợp, tăng cường tuyên truyền về công tác giải phóng mặt bằng những dự án trọng điểm trên địa bàn.

Đối với công tác này, trả lời báo chí, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Nguyễn Doãn Toản cho biết, từ trước đến nay, thực hiện thu hồi đất luôn là một "điểm nghẽn" trong triển khai các dự án đầu tư xây dựng, nhất là các dự án về phát triển hạ tầng giao thông, đô thị. Đối với TP Hà Nội, đang trong quá trình phát triển và mở rộng đô thị, nhu cầu về mặt bằng phục vụ các dự án ngày càng lớn. Tuy nhiên, GPMB là công việc rất khó khăn và ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ công trình. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền và vận động luôn đóng vai trò đặc biệt quan trọng nhằm giúp tháo gỡ những khó khăn trong GPMB. Nếu làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và chia sẻ với chủ trương chung thì tiến độ GPMB sẽ được đẩy nhanh, giảm thiểu khiếu kiện, mâu thuẫn. Ngược lại, nếu làm chưa tốt, rất dễ phát sinh điểm nóng, làm chậm tiến độ, kéo dài thời gian mà còn gây lãng phí nguồn lực xã hội.

Nhận thức rõ vai trò của công tác dân vận, Thành ủy Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo trọng tâm, trong đó, Chỉ thị số 36-CT/TU ngày 28/11/2024 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đẩy mạnh dân vận trong quy hoạch, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Chỉ thị này xác định 4 nhiệm vụ trọng tâm và ban hành phụ lục để nhận diện, xử lý các biểu hiện vi phạm dân chủ, góp phần nâng cao hiệu quả GPMB.

Song hành cùng đó, Chỉ thị số 07-CT/TU ngày 1/10/2021 về nâng cao chất lượng dân vận trong các cơ quan Nhà nước đã góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ. Thành phố cũng kịp thời triển khai các chỉ đạo này phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp mới thành lập tại 126 xã, phường.

Với việc ban hành hai chỉ thị quan trọng về công tác dân vận, cho thấy, Thành ủy Hà Nội luôn đặc biệt quan tâm đến việc triển khai công tác tuyên truyền, vận động để tạo sự đồng thuận trong Nhân dân, đặc biệt là trong triển khai các dự án trọng điểm của TP. Sau khi 126 xã, phường được thành lập theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Ban Thường vụ Thành ủy cũng đã kịp thời ban hành văn bản chỉ đạo các cấp ủy Đảng trong toàn Đảng bộ TP tiếp tục quan tâm thực hiện tốt hai chỉ thị phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động được thực hiện đồng bộ với sự tham gia của cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và người có uy tín tại cộng đồng. Những người gần dân như bí thư chi bộ, tổ trưởng dân vận, trưởng thôn, trưởng ban công tác mặt trận… phát huy hiệu quả trong việc truyền tải thông tin và tạo sự đồng thuận.

Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Nguyễn Doãn Toản khẳng định, mô hình “Dân vận khéo” ngày càng khẳng định vai trò trong GPMB. Cán bộ dân vận, tuyên giáo không chỉ tuyên truyền mà còn trực tiếp tháo gỡ vướng mắc, đối thoại với người dân bằng sự chân thành, trách nhiệm và am hiểu pháp luật. Việc kết hợp giữa dân vận truyền thống với ứng dụng công nghệ số cũng là hướng đi mới. Thành phố đã công khai bản đồ quy hoạch, dữ liệu đền bù trên Cổng thông tin điện tử, chuẩn bị thí điểm trí tuệ nhân tạo để phân tích dư luận và điều chỉnh truyền thông phù hợp.

Báo chí và truyền thông cơ sở cũng vào cuộc mạnh mẽ, thông tin đầy đủ về chính sách, quyền lợi tái định cư, giúp người dân nắm rõ và chủ động tham gia giám sát dự án. Đây là yếu tố quan trọng giúp củng cố niềm tin và tạo nền tảng đồng thuận xã hội vững chắc.

Công trường thi công san lấp mặt bằng đường dẫn cầu Tứ Liên nhìn từ trên cao. Ảnh: Duy Minh

Tạo đồng thuận từ minh bạch và lắng nghe

Dù có nhiều chuyển biến tích cực, trên thực tế vẫn còn những trường hợp người dân chưa đồng thuận với công tác GPMB, nguyên nhân chủ yếu đến từ tâm lý lo ngại thiệt thòi, thiếu thông tin hoặc chưa hiểu thấu chính sách.

Để xử lý tận gốc, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Nguyễn Doãn Toản cho biết, Hà Nội yêu cầu công khai toàn bộ thông tin về giá đất, phương án đền bù, danh sách các hộ dân được hỗ trợ ngay từ đầu dự án. Song song đó, TP tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp dân, bố trí người có chuyên môn, kỹ năng và am hiểu pháp luật để trực tiếp làm việc với người dân. Đối thoại hai chiều được đẩy mạnh nhằm lắng nghe, ghi nhận và điều chỉnh chính sách khi cần thiết. Việc tôn vinh, khen thưởng những tập thể, cá nhân tiêu biểu trong công tác vận động, cũng như hộ dân gương mẫu tự nguyện bàn giao mặt bằng đã góp phần tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng.

Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy tiếp tục giữ vai trò đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra công tác tuyên truyền vận động tại các địa phương. Các tổ dân vận cơ sở được giao nhiệm vụ cụ thể, xây dựng kế hoạch vận động theo từng địa bàn, từng dự án.

Thành phố đang triển khai hàng loạt dự án trọng điểm về hạ tầng giao thông, phát triển đô thị, chỉnh trang khu vực nội đô, kết nối không gian của Thủ đô liên quan đến hàng vạn trường hợp thu hồi đất. Chỉ riêng hai dự án đường sắt quốc gia (gồm tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và tuyến Bắc - Nam đoạn qua Hà Nội), tổng diện tích GPMB đã lên đến gần 358ha; dự án xây dựng cầu Tứ Liên với diện tích GPMB 62,53ha... Khối lượng công việc khổng lồ đó đặt ra yêu cầu bức thiết phải tổ chức tốt các lực lượng phối hợp làm công tác tuyên truyền, vận động ngay từ đầu, làm rõ lợi ích tổng thể của cộng đồng, các chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đồng thời dự báo trước các vướng mắc để có phương án xử lý phù hợp. Các ban xây dựng Đảng cấp cơ sở cũng được yêu cầu phối hợp chặt chẽ với chính quyền, công an, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội nhằm đảm bảo GPMB diễn ra trật tự, đúng quy định và đúng tiến độ.

Theo Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội, chuyển đổi số mang lại nhiều thuận lợi cho cán bộ làm công tác tuyên giáo và dân vận. Những cán bộ làm công tác tuyên giáo và dân vận sẽ có thêm công cụ để truyền thông rộng rãi, dễ dàng có được phản hồi nhanh chóng và có thể minh bạch hóa dữ liệu. Tuy nhiên, việc tiếp cận công nghệ đối với người dân là người cao tuổi, hộ nghèo còn gặp khó khăn.

Việc áp dụng mô hình “dân vận số” kết hợp với hình thức dân vận trực tiếp sẽ là giải pháp để khắc phục những bất cập. Song song với việc ứng dụng nền tảng số để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân trong quá trình triển khai GPMB, Thành ủy Hà Nội cũng đặt ra mục tiêu “Cán bộ tuyên giáo, dân vận phải gần dân, sát dân, hiểu dân, kiên trì vận động, thuyết phục”.

Có thể thấy, GPMB là nhiệm vụ khó nhưng không thể trì hoãn nếu Hà Nội muốn thực hiện thành công các dự án phát triển đô thị và hạ tầng trọng điểm. Với sự quyết tâm từ TP, cùng những giải pháp dân vận linh hoạt, chủ động và minh bạch, công tác GPMB đang từng bước chuyển biến tích cực. Khi người dân đồng hành cùng chính quyền, những “điểm nghẽn” sẽ dần được tháo gỡ, mở ra không gian phát triển mới cho Thủ đô trong giai đoạn mới. Đây chính là điều kiện tiên quyết để Hà Nội hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, hài hòa giữa lợi ích Nhà nước, cộng đồng và người dân.

Nguyên Bảo