Hai giải văn học hàng đầu Nhật Bản không tìm được người chiến thắng

Mới đây, kết quả hai giải thưởng văn học được chú ý nhất Nhật Bản - giải Akutagawa và giải Naoki - được công bố. Song điều bất ngờ là không có tác phẩm và tác giả nào được xướng tên.

Giải Akutagawa: “Vẫn còn thiếu một điều gì đó”

Lần đề cử này, lọt vào vòng trong ở giải Akutagawa là bốn tác phẩm: Hãy nhảy về phía nỗi đau còn sâu hơn cả tình yêu (Kujira Mukaizaka), Trong giấc mơ của loài chim (Junya Komada), Phép cộng không ngơi nghỉ của những vệt sáng (Koreko Hibino) và Quỹ đạo (Gregory Keznajat). Đây là lần đầu tiên Komada và Hibino được đề cử, trong khi Keznajat và Mukaizaka là lần thứ hai xuất hiện tại đây.

Theo thông cáo, vòng bỏ phiếu đầu tiên đã chọn ra hai tác phẩm của Gregory Keznajat và Hibino Koreco. Tuy vậy ở vòng thứ hai mang tính quyết định, không cuốn sách nào nhận đa số phiếu.

Bảng thông báo không có tác phẩm nào được chọn. Hai giải thưởng văn học hàng đầu Nhật Bản không tìm được người chiến thắng. Ảnh: Nikkie.

Hiromi Kawakami - thành viên hội đồng, tác giả của Chiếc cặp, Cửa tiệm đồ cũ Nakano - cho biết: “Mỗi tác phẩm đều có điểm hấp dẫn riêng nhưng vẫn còn thiếu một điều gì đó”. Bà bày tỏ: “Toàn bộ hội đồng đều rất thất vọng vì chúng tôi không thể tìm ra tác phẩm chiến thắng sau cùng”.

Bà cũng nói thêm về quyết định này: “Giải Akutagawa được trao cho những tác phẩm mang đến nỗ lực hoặc góc nhìn mới mẻ. Điều này không có nghĩa là không có nhãn quan mới nào trong số những tác phẩm được đề cử lần này. Đã có nhiều nỗ lực nhưng chúng tôi muốn các tác giả cố gắng hơn nữa”.

Các thành viên ủy ban Giải thưởng Akutagawa năm nay gồm Hiromi Kawakami, Ogawa Yoko (tác giả của Báo thù, Kết tinh thầm lặng...), Kawakami Mieko (Ngực và trứng), Hirano Keiichiro (Người đàn ông ấy), Yoshida Shuichi (Ác nhân), Okuizumi Hikaru, Shimada Masahiko, Matsuura Hisaki và Yamada Eimi.

Giải Naoki: Chất lượng đồng đều

Trong khi đó, có sáu đề cử ở giải Naoki, gồm: Kẻ đào tẩu hướng về phương Bắc (Yuzuki Yuko), Ranpo và Chiune (Aoyagi Aohito), Khiêu vũ đến kiệt sức (Shiota Takeshi), Lời dối trá và người hàng xóm (Ashizawa Hiroshi), Sự lệch chuẩn của N (Natsuki Shiho) và Dấu vết cú đánh khai cuộc (Osaka Toma).

Đây là lần đầu tiên Aoyagi, Shioda và Natsuki được đề cử, trong khi Osaka và Ashizawa được đề cử lần hai và Yuzuki được đề cử lần ba.

Natsuhiko Kyogoku - tác giả Mùa hè của quỷ thai và là thành viên hội đồng tuyển chọn nhận xét: “Chất lượng các tác phẩm rất đồng đều, không có tác phẩm nào nổi bật hơn và nhận được nhiều phiếu bầu đáng kể hơn cả”.

Ông cho biết thêm: “Chúng tôi đồng tình rằng các tác phẩm tiếp theo của những tác giả này sẽ gây tiếng vang lớn và thậm chí còn hay hơn nữa”, từ đó hy vọng các cây viết được đề cử sẽ tiếp tục viết nên những tác phẩm xứng đáng với giải thưởng này.

Theo tiết lộ, quá trình chọn người chiến thắng sau cùng cho giải Naoki thường mất hai giờ đồng hồ, nhưng năm nay phải đến bốn tiếng mới có kết quả. Kyogoku bật mí: “Ban giám khảo khá mệt mỏi. Chúng tôi thực sự muốn lựa chọn thật kỹ lưỡng và công tâm. Mỗi tác phẩm đều độc đáo riêng, nên không có tác phẩm nào nổi trội hơn hẳn. Cuối cùng, tất cả các thành viên ủy ban tuyển chọn đều nhất trí rằng chúng tôi không thể chỉ chọn một tác phẩm mà thôi”.

Chín thành viên hội đồng của giải Naoki gồm: Natsuhiko Kyogoku, Asada Jiro (tác giả của Người đón tàu), Kakuta Mitsuyo (Bản năng, Tôi bị bố bắt cóc), Tsujimura Mizuki (Cô thành trong gương, Bình minh của cuộc đời...), Miura Shion (Khúc ngẫu hứng trước ga Mohoro...), Miyabe Miyuki (Ngụy chứng Solomon...), Yonezawa Honobu (Khoảng cách giữa hai người...), Kirino Natto và Hayashi Mariko.

Từng có tiền lệ

Khi được hỏi về tác động của quyết định này đến doanh số bán sách vốn sẽ biến động đối với tác giả - tác phẩm chiến thắng, Natsuhiko Kyogoku cho biết: "Vì các tác phẩm đều có chất lượng tương đồng nên tôi nghĩ hết thảy đều sẽ được độc giả biết đến. Việc được đề cử là bằng chứng cho thấy chúng rất thú vị”.

Với kết quả này, đây là lần tiếp theo kể từ giải Naoki thứ 136 vào năm 2007 và giải Akutagawa 2011 không có tác phẩm nào được chọn ra. Đã có 33 lần giải thưởng Akutagawa và 30 lần giải Naoki không tìm được người chiến thắng.

Trong khi nếu xét “kịch bản” cả 2 giải thưởng từng không được trao, thì đây là lần tiếp theo sau 27 năm từ giải Akutagawa 1998 và Naoki lần thứ 118. Trong quá khứ, có đến 5 lần từng xảy ra điều này, cụ thể ở các lần 15, 30, 65, 112 và 118.

Khi thông báo không có tác phẩm nào đủ điều kiện cho cả hai giải thưởng xuất hiện, cụm từ “Không có tác phẩm nào đủ điều kiện” đã trở thành từ khóa thịnh hành trên Internet tại Nhật Bản. Nhiều bình luận thể hiện sự ngạc nhiên được đăng tải: “Điều này có nghĩa là gì?”, “Cả hai? Thật sao?”, “Tôi khá là sốc”, “Thật bất ngờ”, “Thật hiếm thấy”, “Không thể nào tin điều này xảy ra”...

Đánh giá về quyết định này, nhà văn Akira Nagae đưa ra suy đoán: “Có lẽ hội đồng tuyển chọn muốn bảo vệ uy tín của giải thưởng”. Ông cũng nói thêm về việc trao giải hai lần một năm: “Liệu một kiệt tác nào đó có thể ra đời sáu tháng một lần không? Kết quả này chứng tỏ ban giám khảo đã thảo luận kỹ lưỡng. Nếu họ bị ép buộc lựa chọn, bản thân giải thưởng sẽ mất đi ý nghĩa của nó”.

Giải Akutagawa được đặt theo tên nhà văn Akutagawa Ryūnosuke, được trao nửa năm một lần dành cho các nhà văn trẻ. Những tác phẩm đoạt giải thưởng này từng được xuất bản ở nước ta có thể kể đến Cái lưng muốn đá, Cô nàng cửa hàng tiện ích, Cô gái mặc váy tím, Thần tượng của tôi dính phốt rồi...

Được tài trợ bởi Hiệp hội Quảng bá Văn học Nhật Bản, giải Naoki thường được trao cho tác phẩm đại chúng hay nhất dưới bất cứ hình thức nào của một nhà văn mới, đang nổi hoặc đã thành công. Phía sau nghi can X, Trăng khi tròn khi khuyết, Tiệm cắt tóc trông về phía biển... là những tác phẩm đoạt giải và đã xuất bản tại Việt Nam.

Hoàng Tùng