Hai năm Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nhật Bản: Gắn kết chặt chẽ hơn bao giờ hết

Chủ tịch nước Lương Cường gặp Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae bên lề Hội nghị cấp cao APEC tại Hàn Quốc, ngày 31/10. (Ảnh: Quang Hòa)

Tin cậy chính trị sâu sắc

Đại sứ Ito Naoki cho rằng thành tựu nổi bật đầu tiên là những tiến triển trong đối thoại và giao lưu dựa trên nền tảng tin cậy sâu sắc giữa lãnh đạo cấp cao hai nước.

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki. (Ảnh: Anh Đức)

Tân Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae mới nhậm chức vào tháng 10 năm nay đã hội đàm ba lần với các nhà lãnh đạo Việt Nam. Trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN tại Kuala Lumpur (Malaysia), Thủ tướng Takaichi đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính. Chỉ vài ngày sau, tại Hội nghị cấp cao APEC, Thủ tướng Takaichi cũng đã có cuộc trao đổi với Chủ tịch nước Lương Cường. Gần đây nhất, tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 tổ chức ở Nam Phi, Thủ tướng Takaichi tiếp tục có cuộc hội đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính. Hai bên khẳng định sẽ tiếp tục tăng cường hơn nữa hợp tác song phương trong khuôn khổ CSP.

"Vào tháng 4 năm nay, Thủ tướng Ishiba Shigeru đã đến thăm Việt Nam và khẳng định với các nhà lãnh đạo Việt Nam rằng Nhật Bản ủng hộ định hướng cải cách mà Việt Nam đang thúc đẩy để bước vào kỷ nguyên mới, đồng thời nhấn mạnh Nhật Bản sẽ tiếp tục là đối tác không thể thay thế, đồng hành vì sự phát triển mạnh mẽ hơn nữa của Việt Nam. Dưới thời nguyên Thủ tướng Ishiba và nay là Thủ tướng Takaichi, các nhà lãnh đạo Nhật Bản đều khẳng định quyết tâm duy trì và củng cố mối quan hệ vững chắc với Việt Nam", Đại sứ Ito Naoki nhấn mạnh.

Đại sứ Ito Naoki cũng đề cập tới chuyến thăm của đoàn đại biểu Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Nhật-Việt do bà Obuchi Yuko, Chủ tịch Liên minh dẫn đầu sang thăm Việt Nam vào tháng 8 năm nay. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã mời đoàn đến thăm thành phố Cần Thơ và tổ chức hội thảo xúc tiến đầu tư nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế hai nước.

Theo Đại sứ Ito Naoki, nhờ những sáng kiến chính trị này, một xu hướng mới đã xuất hiện trong quan hệ song phương, đó là tăng cường liên kết giữa các địa phương. Ngày 24-25/11 vừa qua, Diễn đàn hợp tác địa phương Việt-Nhật đã được tổ chức tại tỉnh Quảng Ninh. Đây là lần đầu tiên một số lượng lớn đại biểu từ các địa phương hai nước cùng tham dự trong cùng một sự kiện, cho thấy sự coi trọng ngày càng lớn đối với hợp tác địa phương, phát triển kinh tế và thúc đẩy đầu tư giữa Việt Nam và Nhật Bản.

Trong thông điệp gửi tới Diễn đàn, Thủ tướng Takaichi nhấn mạnh rằng những kinh nghiệm và kiến thức mà các địa phương Nhật Bản tích lũy được trong các lĩnh vực như phát triển cộng đồng địa phương, thúc đẩy công nghiệp, phát triển du lịch và đào tạo nguồn nhân lực sẽ đóng góp thiết thực cho quá trình phát triển của Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chụp ảnh chung cùng với các đại biểu tham dự Diễn đàn hợp tác địa phương Việt-Nhật ngày 25/11. (Ảnh: Thành Long)

Tăng trưởng ấn tượng toàn diện

Đại sứ Ito Naoki cho biết, quan hệ kinh tế song phương và các dự án cơ sở hạ tầng do Nhật Bản triển khai đang tiến triển vững chắc. Theo đó, hạ tầng chiến lược, như tuyến Metro số 1 tại Thành phố Hồ Chí Minh đã khai trương vào tháng 12/2024.

Các dự án khác đã được triển khai trong năm 2025 bao gồm: Lễ khởi công Trung tâm thương mại của Aeon tại Hải Dương (tháng 4), Lễ khởi công Khu đô thị thông minh Bắc Hà Nội (Sumitomo Corporation và BRG, ngày 19/8), Lễ hoàn thành Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá tại Hà Nội (vốn vay ODA, tháng 8), Lễ hoàn thành Nhà máy điện gió Quảng Trị (tháng 8), Lễ khởi công dự án Nhà máy điện Ô Môn 4 (tháng 8), Lễ khởi công tuyến Metro số 2 tại Hà Nội (tháng 10), mở ra cơ hội hợp tác tiếp theo với JICA.

Về môi trường đầu tư, sau các đối thoại với doanh nghiệp Nhật Bản (tháng 3 và tháng 8/2025), Việt Nam đã điều chỉnh nghị định, cho phép các doanh nghiệp sở hữu máy móc đã sử dụng trên 10 năm có thể gia hạn giấy phép đầu tư. Đại sứ đánh giá cao những cải thiện đáng kể này. Theo khảo sát của JETRO, gần 60% trong hơn 2.000 doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động tại Việt Nam dự kiến mở rộng hoạt động trong 1-2 năm tới.

Trong lĩnh vực thương mại và đầu tư, tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 42,5 tỷ USD trong 10 tháng năm 2025, tăng 11% so với cùng kỳ. Với đà này, kim ngạch thương mại song phương dự kiến lần đầu tiên sẽ vượt mốc 50 tỷ USD trong cả năm. Tổng vốn đầu tư trong cùng giai đoạn cũng tăng 18% so với cùng kỳ năm trước.

Giao lưu nhân dân diễn ra sôi động với lượng người đi lại giữa hai nước gia tăng, đạt khoảng 1,26 triệu lượt người (580.000 người Việt Nam đến Nhật Bản và 680.000 người Nhật Bản đến Việt Nam) trong 10 tháng của năm 2025. Dự kiến tổng số lượt đi lại song phương sẽ đạt khoảng 1,4 triệu người trong cả năm 2025.

Trong hợp tác chiến lược mới, theo Đại sứ Ito Naoki, Nhật Bản và Việt Nam đang tiến những bước mạnh mẽ ở ba lĩnh vực: Công nghệ - đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, an ninh - quốc phòng.

Ở mảng bán dẫn, Nhật Bản cam kết tiếp nhận 250 trong số 500 nghiên cứu sinh tiến sĩ mà Việt Nam đặt mục tiêu đào tạo đến năm 2030. Từ tháng 9, 5 trường đại học hai nước đã ký thỏa thuận hợp tác và trong hơn ba năm tới dự kiến có 63 nghiên cứu sinh sang Nhật đào tạo.

Trường Đại học Việt-Nhật cũng đã mở ngành công nghệ chip bán dẫn với hơn 100 sinh viên khóa đầu. Ở lĩnh vực chuyển đổi xanh, hai nước thúc đẩy 15 dự án trong khuôn khổ Sáng kiến về Cộng đồng phát thải bằng “0” châu Á (AZEC) với tổng giá trị khoảng 20 tỉ USD, từ năng lượng tái tạo đến điện khí LNG.

Đại sứ Ito Naoki cho biết hợp tác an ninh - quốc phòng cũng bước sang giai đoạn mới. Tháng 12 tới, hai nước sẽ lần đầu tổ chức Hội nghị 2+2 cấp Thứ trưởng Ngoại giao - Quốc phòng. Các tàu hải quân và cảnh sát biển hai nước thăm cảng lẫn nhau, thể hiện quyết tâm góp phần duy trì hòa bình trên Biển Đông và Biển Hoa Đông.

Đại sứ Ito Naoki tái khẳng định Nhật Bản duy trì chính sách nhất quán thúc đẩy Đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam tiếp tục phát triển ổn định, thực chất và bền vững.