Hai vở diễn được trao Huy chương Vàng tại Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025

Một tiết mục nghệ thuật tại Lễ bế mạc Liên hoan. (Ảnh: BTC)

Tối 26/11, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 đã chính thức bế mạc tại Hà Nội. Liên hoan do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội cùng các đơn vị liên quan tổ chức.

Phát biểu bế mạc Liên hoan, Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông khẳng định: Mỗi vở diễn, mỗi vai diễn không chỉ thể hiện năng lực nghề nghiệp của nghệ sĩ mà còn là kết tinh của tình yêu nghề, khát vọng tiếp nối truyền thống, đổi mới phương thức biểu đạt để phù hợp với nhu cầu thưởng thức ngày càng cao của công chúng trong bối cảnh mới.

“Liên hoan cũng ghi nhận sự đóng góp bền bỉ và thầm lặng của đội ngũ sáng tạo: các đạo diễn, nhạc sĩ, biên đạo, họa sĩ, nhạc công, kỹ thuật viên… - những người đã tạo dựng nên không gian sân khấu giàu tính thẩm mỹ, những hiệu ứng nghệ thuật tinh tế, góp phần gia tăng chiều sâu thông điệp của từng tác phẩm” - Thứ trưởng Tạ Quang Đông nhấn mạnh.

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông phát biểu bế mạc Liên hoan. (Ảnh: BTC)

Theo Thứ trưởng Tạ Quang Đông, bên cạnh giá trị nghệ thuật, Liên hoan còn tạo dựng môi trường giao lưu, trao đổi chuyên môn, mở rộng không gian sáng tạo và góp phần bồi dưỡng đội ngũ kế cận - những người sẽ tiếp tục gánh vác sứ mệnh gìn giữ và phát huy nghệ thuật tuồng và dân ca kịch trong tương lai. Đây cũng là dịp để nhìn nhận rõ hơn trách nhiệm trong công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc.

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, Bộ sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm phát huy giá trị của các loại hình nghệ thuật truyền thống, trong đó có tuồng và dân ca kịch; đồng thời khuyến khích các đơn vị nghệ thuật mạnh dạn đổi mới phương pháp tiếp cận, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, mở rộng đối tượng công chúng và cải thiện đời sống nghệ sĩ.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng sẽ tiếp tục chỉ đạo xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện cho môi trường sáng tạo phát triển; đặt trọng tâm vào nâng cao chất lượng tác phẩm, củng cố nguồn nhân lực biểu diễn và tăng cường truyền thông, quảng bá để tuồng và dân ca kịch đến gần hơn với công chúng hiện đại. Đây không chỉ là nhiệm vụ của các nhà hát, các nghệ sĩ mà còn là trách nhiệm chung của toàn ngành trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị cốt lõi của văn hóa Việt Nam.

Nghệ sĩ Nhân dân Lê Tiến Thọ đánh giá tổng kết về chất lượng nghệ thuật của Liên hoan. (Ảnh: BTC)

Đánh giá về chất lượng chuyên môn của Liên hoan, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Tiến Thọ, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật nhận định: Đề tài lịch sử là âm hưởng chủ đạo (8/14 vở), chủ yếu được các đơn vị nghệ thuật tuồng sáng tác, dàn dựng với đặc trưng nghệ thuật có tính ước lệ, khái quát cao, mang tới cho người xem ngày hôm nay những bài học lịch sử qua cách tiếp cận mới trong cấu trúc kịch bản và cách đặt vấn đề. Bên cạnh đó, có 4 vở về thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ; 1 vở về đề tài dân gian pha màu thần thoại; 1 vở về chống tham nhũng thời hiện đại.

“Nghệ thuật tuồng, dân ca thuộc loại hình kịch hát. Loại hình này tiếp cận và phản ánh đề tài lịch sử, dã sử, dân gian sẽ phát huy được sở trường nghệ thuật. Nhưng trong Liên hoan này, có những vở tuồng sáng tác về đề tài hiện đại, thời chống Mỹ. Còn dân ca kịch, với thế mạnh về loại hình đã đi vào những vấn đề chống tham nhũng đang nóng trong thời điểm hiện nay” - Nghệ sĩ Nhân dân Lê Tiến Thọ cho hay.

Trao Huy chương Vàng vở diễn. (Ảnh: BTC)

Nhìn chung, cả 14 vở diễn trong Liên hoan, dù ở nghệ thuật tuồng hay dân ca, đều dựa trên những nguyên tắc cơ bản của loại hình nghệ thuật để phát huy, thể hiện tốt hình tượng nhân vật, giữ được bản sắc nghệ thuật. Tuy nhiên, xét trên từng yếu tố cấu thành vở diễn, cùng với ưu điểm vẫn bộc lộ cả hạn chế.

Đơn cử, về kịch bản, các tác giả tham gia Liên hoan là những gương mặt có nhiều kinh nghiệm trong sáng tác nên xử lý làn điệu đa dạng trong tình huống, hoàn cảnh, trong giải quyết mâu thuẫn, xung đột, xây dựng được trò diễn, nhưng vẫn có những tác giả nói thay nhân vật, đặt vấn đề ra nhưng không giải quyết tới nơi tới chốn, chưa có trò diễn nào thật sự ấn tượng để khán giả nhớ lâu.

Hay, về dàn dựng, có đạo diễn chưa nắm hết quy định về tính ước lệ nên sân khấu trang trí nhiều bục bệ, lấy cảnh trí che lấp nghệ thuật biểu diễn; trang trí sân khấu, màn hình LED không ăn nhập; nhiều vở đưa ca khúc vào làm phá đi làn điệu của tuồng và dân ca; có những vai thừa trong kết cấu…

Trao Huy chương Bạc vở diễn. (Ảnh: BTC)

Hội đồng Nghệ thuật đề xuất Cục Nghệ thuật biểu diễn cần lên kế hoạch cụ thể về Liên hoan định kỳ, thông báo sớm cho các đơn vị để chuẩn bị kịch bản, đạo diễn, ê-kíp sáng tạo, tránh trường hợp một tác giả, đạo diễn, ê-kíp sáng tạo có nhiều tác phẩm trong Liên hoan làm giảm chất lượng nghệ thuật. Cục cũng nên kết hợp với các cơ quan chức năng tổ chức hội thảo đánh giá chất lượng nghệ thuật, góp ý chỉnh sửa Quy chế tổ chức, Quy chế giải thưởng để hạn chế những bất cập, nâng cao chất lượng nghệ thuật của Liên hoan.

Tại Lễ bế mạc, Ban tổ chức đã trao 2 huy chương vàng cho: vở tuồng “Lửa cháy Phiên Ngung” (Nhà hát Sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam) và vở kịch hát dân ca “Chìm trong vòng xoáy” (Trung tâm Nghệ thuật truyền thống Nghệ An).

3 huy chương bạc được trao cho vở tuồng “Nhìn lại một vương triều” (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai); vở hát bội “Anh hùng” (Nhà hát Nghệ thuật Hát bội Thành phố Hồ Chí Minh); vở ca kịch Huế “Cung phi Điểm Bích” (Nhà hát Nghệ thuật Ca kịch Huế).

Trao giải cho các thành phần sáng tạo xuất sắc. (Ảnh: BTC)

Bên cạnh đó, Ban tổ chức cũng trao 18 huy chương vàng, 34 huy chương bạc cho các diễn viên xuất sắc. Cùng với đó là 4 giải Xuất sắc dành cho thành phần sáng tạo, bao gồm: Tác giả kịch bản xuất sắc (Hoàng Công Khanh, vở “Cung phi Điểm Bích”); Đạo diễn xuất sắc (Nghệ sĩ Nhân Dân Hoàng Quỳnh Mai, vở “Lửa cháy Phiên Ngung”); Âm nhạc xuất sắc (Trần Quốc Chung, Thanh Hải, vở “Chìm trong vòng xoáy”); Họa sĩ thiết kế trang trí sân khấu xuất sắc (Trần Hồng Vân, vở “Anh hùng”).

TRANG ANH