Hành trình làm chủ công nghệ của Quân đội Nhân dân Việt Nam

Hành trình làm chủ khoa học kỹ thuật của Quân đội Nhân dân Việt Nam đã tiến xa từ những loại vũ khí thô sơ tự chế đến các hệ thống công nghệ cao hiện đại. Sự chuyển mình này không chỉ phản ánh nỗ lực hiện đại hóa lực lượng mà còn khẳng định khả năng tiếp thu và nội địa hóa công nghệ vượt bậc của Việt Nam trong mọi giai đoạn lịch sử.

Khởi đầu từ vũ khí tự chế giai đoạn 1945-1950

Trong điều kiện vật chất hạn chế những năm đầu kháng chiến, tri thức kỹ thuật và kinh nghiệm thực tiễn là nền tảng để chế tạo các loại vũ khí cơ bản. Người dân và quân đội đã tận dụng mọi nguyên liệu sẵn có để sản xuất công cụ chiến đấu, đặt những viên gạch đầu tiên cho ngành công nghiệp quốc phòng.

Trong điều kiện vật chất hạn chế, nhiều loại vũ khí được chế tạo hoặc cải tiến dựa trên tri thức kỹ thuật và kinh nghiệm thực tiễn, đặt nền móng cho tư duy khoa học quân sự Việt Nam. Trong ảnh là kiếm, dao găm, lưỡi rìu người dân tự chế tạo để chiến đấu những năm 1945 - 1950.

Bên cạnh vũ khí tự chế, việc thu giữ và cải tiến chiến lợi phẩm từ đối phương như súng trường Arisaka hay Berthier đóng vai trò quan trọng trong việc trang bị cho lực lượng Việt Minh.

Giáo mác, dao găm, súng trường Arisaka chiến lợi phẩm từ Nhật, Pháp - biểu tượng cho "người trước, súng sau", nơi trí tuệ kỹ thuật dân gian đánh bại kẻ thù mạnh hơn.

Fusil Berthier Mle 1902 (Súng trường Berthier mẫu 1902), một loại vũ khí bolt-action do Pháp sản xuất dành riêng cho lực lượng thuộc địa ở Đông Dương (Indochina).

Bước ngoặt pháo binh tại Điện Biên Phủ (1954)

Chiến dịch Điện Biên Phủ đánh dấu bước phát triển mới trong việc triển khai hỏa lực hạng nặng. Khả năng vận chuyển pháo 105mm qua địa hình đèo dốc hiểm trở là một sáng tạo kỹ thuật và hậu cần chưa từng có tiền lệ.

Pháo 105mm Mỹ được kéo bằng tay qua đèo dốc - công nghệ vận chuyển sáng tạo kết hợp ý chí "kéo pháo vào, kéo pháo ra" làm nên chiến thắng chấn động địa cầu.

Sự xuất hiện của các loại súng không giật Bazooka (DKZ 57mm và 75mm) cũng giúp tăng cường khả năng tiêu diệt xe tăng và lô cốt kiên cố, thay đổi cục diện trên chiến trường.

Súng không giật Bazooka (DKZ 57mm hoặc 75mm). Đây là vũ khí chống tăng hiệu quả, tiêu diệt xe tăng và lô cốt bê tông của Pháp.

Làm chủ khí tài hiện đại giai đoạn 1960-1975

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, quân đội đã nhanh chóng làm chủ các loại khí tài phản lực siêu thanh và tên lửa hiện đại từ nguồn viện trợ của Liên Xô và Trung Quốc. Tiêm kích MiG-21 và xe tăng T-54B đã trở thành những biểu tượng công nghệ trong giai đoạn này.

Tiêu biểu nhất là máy bay tiêm kích MiG-21 - thế hệ tiêm kích phản lực siêu thanh đầu tiên của Không quân Nhân dân Việt Nam, với tốc độ Mach 2, tên lửa không đối không và pháo 23mm.

Xe tăng T-54B số 843 - biểu tượng của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, với giáp dày, pháo 100mm mạnh mẽ và động cơ diesel đáng tin cậy.

Hiện đại hóa và nội địa hóa công nghệ cao

Sau năm 1975, Việt Nam tập trung vào chiến lược kết hợp nhập khẩu vũ khí tiên tiến với đẩy mạnh nội địa hóa. Các đơn vị như Viettel High Tech và Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng đã đạt được những bước đột phá trong việc chế tạo UAV và hệ thống radar nội địa.

Về UAV (máy bay không người lái), Việt Nam đạt bước đột phá với các sản phẩm nội địa 100% do Viettel và các nhà máy quốc phòng chế tạo như VU-R50, VU-QL1 và UAV đa năng tầm xa VU-MALE tích hợp AI.

Việc trang bị tiêm kích Su-30MK2, tàu ngầm Project 636 Kilo và sản xuất radar VRS-MSSS cho thấy năng lực làm chủ công nghệ quốc phòng đang ngày càng được củng cố theo hướng tinh nhuệ và hiện đại.

Tiêm kích Su-30MK2 biểu diễn trong một sự kiện quân sự, minh chứng cho năng lực tác chiến hiện đại của Không quân Việt Nam.

Công nghệ số hóa trong bảo tồn lịch sử

Tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, các công nghệ 3D mapping và thực tế ảo được ứng dụng để tái hiện các trận đánh lịch sử một cách chân thực nhất. Việc số hóa hiện vật giúp kết nối quá khứ với thế hệ trẻ qua những trải nghiệm tương tác hiện đại.

Nổi bật là công nghệ 3D mapping trên sa bàn lớn, tái hiện chân thực các chiến dịch lịch sử như Điện Biên Phủ hay Chiến dịch Hồ Chí Minh với hiệu ứng ánh sáng, âm thanh sống động.

Màn hình cảm ứng tương tác LED, hệ thống audioguide đa ngôn ngữ và mã QR code cho phép du khách tự khám phá chi tiết kỹ thuật vũ khí và nghe kể chuyện từ nhân chứng lịch sử.

Tuệ Nhân