Hành vi ép thành viên gia đình học tập quá sức: Khó nhận diện và xử lý

Phụ huynh băn khoăn

Sau khi Nghị định 282 được ban hành, trên các mạng xã hội và diễn đàn cha mẹ, nhiều dòng bình luận bày tỏ sự băn khoăn: “Biết dạy con sao cho đúng?” và “Dạy thế nào thì vừa sức con trẻ?”.

Chị Hồ Thị Thu Quỳnh, ở tổ 14, phường Nghĩa Lộ có con đang học lớp 5 cho biết, ngày nào con chị cũng có rất nhiều bài tập, nhưng tính cháu ham chơi, không tự giác.

“Nếu không nhắc nhở, kèm cặp sát sao, chắc chắn con sẽ không hoàn thành bài tập về nhà. Như đợt kiểm tra giữa kỳ vừa qua, nếu tôi không theo sát, thúc giục con học thì e rằng con sẽ khó đạt kết quả tốt. Vậy ngưỡng nào thì mới là không quá sức con?”, chị Quỳnh bày tỏ.

Nhiều phụ huynh băn khoăn trước quy định ép con học quá sức sẽ bị xử phạt. ẢNH: VŨ YẾN

Đồng quan điểm trên, anh Nguyễn Văn Thịnh, ở phường Cẩm Thành cho biết, anh có 2 con trai đang học ở bậc THCS. “Tuổi này rất khó bảo, không nhắc học thì con chỉ dán mắt vào điện thoại, máy tính, ti vi.

Nếu theo quy định trên thì có lẽ tôi sẽ bị vi phạm, vì mỗi lần kèm con học, cả vợ chồng tôi đều rất căng thẳng. Không ngồi bên cạnh, con không tự học. Mỗi lần bị nhắc, con khóc, bố mẹ thì ức chế dẫn đến bực tức. Có những giai đoạn, chúng tôi bất lực, đành gửi con cho cô giáo, nhưng cô giáo lại nhắn: “Phụ huynh cần sát sao, đốc thúc con nhiều hơn nữa”, khiến vợ chồng tôi không biết phải làm sao”, anh Thịnh nói.

Không chỉ riêng hai trường hợp trên, nhiều phụ huynh khác cũng thừa nhận họ đang chịu áp lực lớn từ việc đồng hành học tập cùng con. Thực tế, chuyện cha mẹ thúc giục con học là điều thường thấy, mỗi người có cách thể hiện khác nhau nên rất khó xác định ranh giới giữa việc nhắc nhở và cưỡng ép học tập.

Hiện nay, cảnh phụ huynh thức cùng con đến khuya để nhắc nhở, hướng dẫn con làm bài tập, hoặc có những cơn giận dữ khi con không đạt điểm như mong đợi rất phổ biến. Phần lớn phụ huynh ép con học vì nỗi lo nếu con không học giỏi, sẽ không có tương lai. Bởi thành tích học tập vẫn được các bậc phụ huynh đặt kỳ vọng vào con cái.

"Thay vì chỉ xử phạt thì nên tiếp cận theo một hướng khác gần gũi, tích cực và khả thi hơn như nâng cao nhận thức của phụ huynh. Cha mẹ cần ứng xử với con một cách tôn trọng, lắng nghe thay vì ép buộc. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh không nên đặt nặng vấn đề thành tích của trẻ mà cần nhìn nhận những nỗ lực của con em qua kỹ năng, cảm xúc và khả năng sáng tạo trong học tập”.

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trần Phú

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO

Nhận diện không đơn giản

Nghị định 282 đã mở ra một góc nhìn mới trong chính sách bảo vệ trẻ em, song cũng đặt ra thách thức không nhỏ trong quá trình thực thi.

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trần Phú, phường Nghĩa Lộ Nguyễn Thị Phương Thảo nhận định, quy định xử phạt hành vi “Cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức” mang tính nhân văn, khi nhìn nhận hành vi bạo hành tinh thần - bao gồm việc thúc ép học hành quá mức, có thể để lại tổn thương lâu dài cho trẻ em.

Tuy nhiên, cần có hướng dẫn cụ thể thế nào là “học quá sức”, ai chịu trách nhiệm đánh giá, và trong bối cảnh nào mới áp dụng. Nếu không có tiêu chí rõ ràng, việc xử phạt có thể bị lạm dụng hoặc gây hiểu lầm. Việc thiếu tiêu chí cụ thể cũng dễ dẫn đến sự thiếu thống nhất trong quá trình áp dụng, làm giảm tính răn đe và công bằng của quy định.

“Trong suốt quãng thời gian tham gia giảng dạy, tôi đã gặp không ít phụ huynh dù con đã học ở trường cả ngày, nhưng tối về vẫn bị ép học thêm, làm bài tập nhiều. Hậu quả là vào ngày hôm sau trẻ không còn đủ tỉnh táo để tiếp thu bài và luôn trong tình trạng mệt mỏi, thiếu ngủ. Sự quan tâm, yêu thương theo cách này của cha mẹ vô tình trở thành áp lực nặng nề đối với con.

Vì vậy, làm thế nào để phụ huynh nhận diện được hành vi của mình là đang ép buộc con cái học tập mới là cốt lõi của vấn đề, chứ không phải việc xử phạt như thế nào”, bà Nguyễn Thị Minh Hải, một cựu giáo viên ở phường Trương Quang Trọng nêu quan điểm.

Việc áp dụng quy định mới vào thực tiễn vẫn còn là một thách thức lớn. Thiết nghĩ, thay vì chỉ dựa vào biện pháp xử phạt, cần có sự đồng bộ từ tất cả các bên từ nhà trường, phụ huynh cho đến chính học sinh. Trước hết, phụ huynh phải thay đổi nhận thức và cách tiếp cận trong giáo dục con cái, cùng con xây dựng thời gian biểu hợp lý, tạo không gian học tập yên tĩnh, khuyến khích đối thoại thay vì áp đặt.

Cùng với đó, nhà trường phải đóng vai trò chủ động và dẫn dắt không chỉ trong việc tuyên truyền, vận động, mà còn trong hành động cụ thể như kiểm soát khối lượng bài tập, điều chỉnh các hoạt động học ngoài giờ để tránh gây quá tải cho học sinh, đồng thời phát triển hệ thống tư vấn tâm lý học đường hiệu quả, nhằm hỗ trợ các em cân bằng giữa học tập và đời sống tinh thần.

VŨ YẾN