Hiển thị thông tin lý lịch tư pháp trên VNeID

Ứng dụng công nghệ trong theo dõi người bị áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú

Thảo luận tại Tổ về dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, ĐBQH Trần Thị Thu Phước (Quảng Ngãi) nêu rõ, dự thảo Luật đã giao nhiệm vụ quản lý, theo dõi người bị cấm đi khỏi nơi cư trú cho Công an xã. Các biện pháp quản lý chủ yếu là hành chính, thủ công (quản lý cư trú, triệu tập, điểm danh, kiểm diện).

Quang cảnh Thảo luận tại Tổ 12. Ảnh: Hồ Long

Theo đại biểu, với biên chế của Công an cấp xã còn mỏng, việc quản lý 24/7 theo phương pháp thủ công sẽ vô cùng tốn kém nhân lực, khó bảo đảm hiệu quả và dễ dẫn đến tình trạng người bị áp dụng biện pháp vi phạm (bỏ trốn).

Do đó, đại biểu kiến nghị bổ sung một khoản vào Điều 40 (Thi hành lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú) hoặc Điều 41 (Nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã, đơn vị quân đội được giao quản lý, theo dõi người bị áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú) về ứng dụng các công nghệ, phương tiện kỹ thuật trong theo dõi, giám sát người bị áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú.

“Quy định như trên cũng hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc “Ứng dụng khoa học, công nghệ” đã nêu tại Điều 3 của dự thảo Luật. Từ đó, giúp nâng cao hiệu quả giám sát, bảo đảm người bị áp dụng biện pháp tuân thủ nghiêm ngặt quy định”, đại biểu Trần Thị Thu Phước nhấn mạnh.

ĐBQH Trần Thị Thu Phước (Quảng Ngãi) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Bên cạnh đó, việc giao nhiệm vụ quản lý cấm đi khỏi nơi cư trú cho Công an cấp xã sẽ phát sinh thêm khối lượng công việc hành chính, nghiệp vụ (lập hồ sơ, theo dõi, xác minh, kiểm diện, xử lý vi phạm...). Điều 46, dự thảo Luật tuy đã quy định Nhà nước bảo đảm biên chế, nhân lực, cơ sở vật chất, kinh phí, nhưng đại biểu Trần Thị Thu Phước cho rằng, còn chung chung, mang tính nguyên tắc.

Đại biểu kiến nghị sửa đổi, bổ sung Điều 46 (Bảo đảm biên chế, nhân lực...) theo hướng: “Nhà nước bảo đảm biên chế, nhân lực... trong đó ưu tiên bảo đảm nguồn lực cho Công an cấp xã thực hiện nhiệm vụ quản lý, thi hành biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú”.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ khi ban hành văn bản quy định chi tiết phải xây dựng định mức kinh phí cụ thể (ví dụ: chi phí văn phòng phẩm, xăng xe, thông tin liên lạc...) cho Công an cấp xã dựa trên số lượng người bị cấm đi khỏi nơi cư trú mà đơn vị đó đang quản lý để đảm bảo đủ điều kiện thực hiện, đáp ứng các yêu cầu đề ra trong việc thực hiện nhiệm vụ này.

Đảm bảo dữ liệu lý lịch tư pháp “đúng, đủ, sạch, sống”

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, đại biểu Trần Thị Thu Phước cho rằng, một trong những những điểm mới rất quan trọng, thể hiện sự đột phá của dự án Luật là việc xây dựng cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp “tập trung, thống nhất” được “kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu chuyên ngành, cơ sở dữ liệu khác có liên quan”.

“Việc xây dựng cơ sở dữ liệu riêng và kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ đảm bảo dữ liệu lý lịch tư pháp “đúng, đủ, sạch, sống”, loại bỏ các bước xác minh trung gian và là tiền đề cho mọi cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân”, đại biểu nhấn mạnh.

Cùng với đó, dự thảo Luật còn có nhiều đột phá về cải cách thủ tục hành chính cho người dân như: Thời hạn cấp Phiếu Lý lịch tư pháp được rút ngắn xuống “không quá 5 ngày” (so với 10 ngày của luật cũ), trường hợp người được cấp Phiếu lý lịch tư pháp đã từng bị kết án hoặc có thông tin hành vi phạm tội mới cần xác minh thì thời hạn không quá 15 ngày. Người dân cũng không cần phải về đúng nơi thường trú/tạm trú để nộp hồ sơ, mà có thể nộp ở bất kỳ đâu hoặc nộp trực tuyến 100%, tiết kiệm rất lớn chi phí đi lại và giảm thời gian gián đoạn công việc.

Dự thảo Luật cũng thể hiện rõ tinh thần Hiến pháp về bảo vệ quyền con người, đặc biệt là quyền riêng tư và quyền được tái hòa nhập thông qua quy định: “Cơ quan, tổ chức không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2”. Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý trong việc cập nhật trạng thái “đã được xóa án tích” vào Lý lịch tư pháp khi cá nhân đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích.

Đại biểu nhấn mạnh, đây là quy định rất tiến bộ, bảo vệ những người đã chấp hành xong bản án. Việc “cơ quan, tổ chức không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2” cũng giúp ngăn chặn sự phân biệt đối xử trong tuyển dụng, lao động, và tạo điều kiện thực sự cho công dân tái hòa nhập cộng đồng.

Để thúc đẩy triển khai các giải pháp công nghệ phục vụ người dân và doanh nghiệp gắn với dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử, đại biểu Trần Thị Thu Phước đề nghị ngoài việc cấp phiếu lý lịch tư pháp như đã quy định trong dự thảo Luật cần bổ sung nội dung “Hiển thị thông tin lý lịch tư pháp trên Ứng dụng định danh quốc gia và có giá trị pháp lý như Phiếu lý lịch tư pháp”…

Đồng thời, để phục vụ xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, đề nghị bổ sung quy định các bộ, ngành có liên quan có trách nhiệm thu thập, tạo lập, cập nhật cơ sở dữ liệu do mình quản lý và kết nối, chia sẻ, cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin cho Bộ Công an. Lược bỏ quy định về việc “Tòa án quân sự Trung ương có nhiệm vụ xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành về án tích của người bị Tòa án quân sự kết án” tại khoản 11, Điều 1 sửa đổi, bổ sung Điều 19 Luật Lý lịch tư pháp do nội dung này thuộc trách nhiệm của các bộ, ngành, trong đó có Bộ Quốc phòng.

ĐBQH Lương Văn Hùng (Quảng Ngãi) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Để sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, bảo đảm dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung”, tiến tới hiển thị thông tin lý lịch tư pháp qua tài khoản ứng dụng VNeID của cá nhân và bãi bỏ việc cấp Phiếu Lý lịch tư pháp, đại biểu đề nghị cần quy định cụ thể trách nhiệm của từng bộ, ngành có liên quan trong việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp, bảo đảm cung cấp kịp thời, đầy đủ tất cả các thông tin về án tích của người bị kết án, tình trạng thi hành án và việc cấm cá nhân đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã.

Về thời hạn cấp Phiếu Lý lịch tư pháp được cắt giảm từ 10 ngày xuống còn 5 ngày, ĐBQH Lương Văn Hùng (Quảng Ngãi) cho rằng, việc quy định như trên sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, giảm thời gian chờ đợi. Tuy nhiên, cần nghiên cứu đánh giá lại tính khả thi khi cắt giảm thời gian như dự thảo Luật, nhất là trong bối cảnh tinh gọn tổ chức, bộ máy, tinh giản biên chế, đồng thời hiện nay cơ sở dữ liệu, thông tin để cấp Phiếu Lý lịch tư pháp chưa đầy đủ, hoàn thiện.

H.Ngọc