Hiệu quả từ phiên tòa giả định

Khác với ngày thường, không khí tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT Yên Bái, tỉnh Lào Cai bỗng trở nên trang nghiêm khác lạ. Một "hội đồng xét xử" đã được thiết lập ngay trong hội trường. Kịch bản của phiên tòa giả định được xây dựng sát với thực tế đời sống của giới trẻ hiện nay. Nội dung xoay quanh một nhóm học sinh vì những mâu thuẫn nhỏ trên mạng xã hội và trong sinh hoạt hằng ngày đã dẫn đến hành vi cố ý gây thương tích, gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của bạn học và làm mất an ninh - trật tự tại địa phương. Từng tình tiết của vụ án được tái hiện chân thực thông qua phần diễn xuất của các đoàn viên, thanh niên. Từ quá trình nảy sinh mâu thuẫn, hành vi bạo lực đến lúc bị cơ quan chức năng bắt giữ, tất cả đều khiến học sinh phía dưới dõi theo không rời mắt.

Phiên tòa giả định được tổ chức tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT Yên Bái, tỉnh Lào Cai.

Điểm nhấn của chương trình chính là phần tranh tụng và luận tội. Những lời đanh thép của kiểm sát viên khi chỉ ra tính chất nguy hiểm của hành vi bạo lực, cùng những lời phân tích thấu tình đạt lý của chủ tọa phiên tòa về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cộng đồng đã giúp các em hiểu rằng: Một phút nóng giận, thiếu kiềm chế không chỉ hủy hoại tương lai của chính mình mà còn để lại nỗi đau dai dẳng cho gia đình và xã hội.

Thầy giáo Nguyễn Đuy Đức – Bí thư Đoàn trường cho biết: phiên tòa không chỉ là buổi tuyên truyền mà còn là bài học sống động về lòng tự trọng và thượng tôn pháp luật. Đây là cách nhanh nhất để đưa pháp luật vào học đường, giúp học sinh dân tộc nội trú hình thành bản lĩnh ứng xử trước các xung đột, cùng nhau xây dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh".

Đối với học sinh Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT Yên Bái - nơi tập trung con em các dân tộc thiểu số từ nhiều vùng khác nhau - việc tiếp cận pháp luật đôi khi còn gặp nhiều rào cản về ngôn ngữ và phong tục. Do đó, mô hình phiên tòa giả định này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Thay vì chỉ giáo dục bằng lý thuyết, phương pháp "người thật, việc thật" giúp các em nhận diện rõ ràng ranh giới giữa đúng và sai, giữa những hành động bộc phát và sự trừng phạt nghiêm khắc của pháp luật. Qua đó, chương trình không chỉ răn đe những hành vi lệch chuẩn mà còn khơi gợi lòng trắc ẩn, sự thấu cảm và tinh thần đoàn kết trong môi trường học đường.

Đại diện cơ quan tư pháp và học sinh tham dự phiên tòa.

Sự phối hợp giữa các cơ quan tư pháp là Tòa án nhân dân KV1, Viện Kiểm sát nhân dân KV1, chính quyền địa phương, Công an phường và Đoàn phường Văn Phú đã giúp chương trình có chiều sâu về chuyên môn nhưng vẫn gần gũi với giới trẻ. Cũng tại chương trình, đoàn viên, thanh niên, học sinh Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT Yên Bái còn được nghe Thượng tá Hoàng Văn Tuân – Trưởng Công an phường Văn Phú tuyên truyền về cách nhận biết, ngăn chặn và phòng ngừa hành vi bạo lực học đường, giúp các em hiểu rõ hơn hành vi nào được coi là bạo lực mạng, tuổi nào thì phải chịu trách nhiệm hình sự hay cần làm gì khi chứng kiến bạn bè bị bắt nạt? Với các em đây là "lá chắn" pháp lý cần thiết để bảo vệ bản thân và bạn bè.

Thượng tá Hoàng Văn Tuân – Trưởng Công an phường Văn Phú tuyên truyền tại phiên tòa giả định.

Lãnh đạo Tòa án nhân dân KV1, Viện Kiểm sát nhân dân KV1, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT Yên Bái, Công an phường Văn Phú, Đoàn phường Văn Phú và học sinh chụp ảnh lưu niệm tại chương trình.

Phiên tòa giả định khép lại nhưng những bài học về lòng nhân ái và thượng tôn pháp luật sẽ còn đọng lại mãi trong tâm trí mỗi học sinh Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT Yên Bái. Thành công của chương trình không chỉ ở những điều luật được truyền tải, mà chính là sự chuyển biến trong nhận thức, giúp học sinh dân tộc nội trú có thêm bản lĩnh để nói không với bạo lực học đường. Những phiên tòa giả định như vậy cần được nhân rộng hơn nữa để mỗi ngôi trường thực sự là một “pháo đài” an toàn cho sự phát triển của thế hệ trẻ.

Mai Thanh Hiền