Hình thành chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp

Khẳng định vai trò, vị thế

Với vốn hoạt động trên 19 tỷ đồng và hơn 1.000 thành viên, Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thọ, ở xã Thọ Phong, đã khẳng định vai trò “đầu tàu” trong phát triển nông nghiệp tại địa phương. Không chỉ hình thành chuỗi liên kết sản xuất khoai lang Nhật và sản xuất, chế biến dầu phụng theo phương thức VietGAP, HTX còn cung ứng giống , vật tư thiết yếu và thu mua sản phẩm của thành viên, để cung ứng ra thị trường.

Bà Nguyễn Thị Nguyệt, ở thôn Thọ Trung, xã Thọ Phong cho biết, nhờ liên kết với HTX để trồng đậu phụng mà việc sản xuất rất thuận lợi. Bởi, HTX vừa cung ứng giống, vật tư sản xuất theo hình thức “mua trước trả sau”, vừa hướng dẫn tôi cách sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sao cho an toàn, hiệu quả. Vì vậy, năng suất đậu phụng đạt cao, sản phẩm dầu đảm bảo chất lượng và được HTX thu mua theo giá thị trường, nên gia đình tôi yên tâm, không phải lo bị thương lái ép như trước.

Chuỗi liên kết tạo động lực thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nhất là lĩnh vực chế biến sâu, thúc đẩy Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" ngày càng lan tỏa. Ảnh: MỸ HOA

Đến nay, chuỗi liên kết của HTX Dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thọ đã sản xuất trên 20ha đậu phụng và hàng chục héc ta khoai lang thương phẩm, sản phẩm được thị trường ưa chuộng, đầu ra ổn định, người dân có thu nhập khá. Ngoài ra, HTX còn ký hợp đồng với Công ty CP Nông lâm sản xuất khẩu Quảng Ngãi thu mua gỗ (chủ yếu là cây keo) cho thành viên, với sản lượng 2.300 tấn.

Phó Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thọ Nguyễn Mẫn khẳng định, hoạt động liên kết không chỉ mang lại hiệu quả về mặt kinh tế, mà còn kích thích tinh thần đổi mới tư duy sản xuất cho thành viên và nông dân địa phương. Sắp đến, HTX tiếp tục phát triển và mở rộng quy mô chuỗi liên kết, hướng đến vùng sản xuất tập trung. Qua đó, tiếp tục gia tăng giá trị cạnh tranh cho sản phẩm, nhất là khi khoai lang Nhật và dầu phụng Tịnh Thọ đã đạt OCOP 3 sao.

Mô hình liên kết sản xuất cây dược liệu, cây gia vị của HTX Nông nghiệp, Dịch vụ Minh Quân, ở xã Kon Đào, cũng mang lại hiệu quả rõ nét. Mô hình thu hút hơn 500 hộ dân ở các xã Kon Đào, Đăk Tô và Ngọk Tụ tham gia trồng cây dược liệu (sâm dây, khổ qua rừng) và cây gia vị (gừng, nghệ, ớt), với quy mô hơn 200ha. Nhờ được HTX hỗ trợ một phần cây giống, phân bón và hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc nên các loại cây trồng đạt năng suất cao, chất lượng đảm bảo.

Giám đốc HTX Nông nghiệp, Dịch vụ Minh Quân Nguyễn Bá Trực chia sẻ, HTX đầu tư xây dựng nhà xưởng rộng hơn 500m2 tại xã Đăk Tô và trang bị máy móc, thiết bị, kho lạnh để phục vụ việc sơ chế và bảo quản nông sản sau thu hoạch. Đồng thời, sản phẩm (4.000 tấn) được bao tiêu toàn bộ theo giá cam kết, giúp người dân có thu nhập khá. “Sản phẩm cây dược liệu và cây gia vị của HTX được tiêu thụ tại các thị trường trong và ngoài nước. Đây là nguồn nguyên liệu đầu vào phục vụ chế biến sâu các sản phẩm, trong đó có 4 sản phẩm OCOP 3 sao và 5 sản phẩm OCOP 4 sao”, ông Trực cho biết.

Toàn tỉnh hiện có 30/145 trang trại tổ chức sản xuất theo chuỗi liên kết; 105 HTX, tổ hợp tác (trong số 497 HTX) là chủ thể của 196 sản phẩm OCOP. Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quang Trung, hợp tác, liên kết giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, gia tăng thu nhập cho người dân; đồng thời thay đổi tư duy từ sản xuất truyền thống sang sản xuất hàng hóa gắn với thị trường. Nông dân từng bước ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật để hình thành và phát triển vùng sản xuất theo hướng quy mô hàng hóa, góp phần thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nhất là lĩnh vực chế biến sâu, thúc đẩy chương trình OCOP ngày càng đi vào chiều sâu.

Mở rộng chuỗi liên kết

Xây dựng, hình thành và phát triển các chuỗi liên kết sản xuất nhằm thực hiện có hiệu quả Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Vì vậy, liên kết phát triển sản xuất nông nghiệp hướng đến việc tích hợp đa giá trị, tức là khai thác giá trị nông nghiệp gắn với du lịch, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa cộng đồng.

Hợp tác xã Nông nghiệp Dịch vụ Minh Quân liên kết với người dân phát triển vùng nguyên liệu và gia vị. Ảnh: ĐỨC THÀNH

Như mô hình liên kết trồng cây ăn quả gắn với du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm của HTX Nông nghiệp, Dịch vụ và Du lịch cộng đồng Bình Thành, ở xã Phước Giang. Mô hình đã tạo động lực để người dân tích cực cải tạo vườn tạp, chuyển sang trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao, góp phần phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững.

Giám đốc HTX Nông nghiệp, Dịch vụ và Du lịch cộng đồng Bình Thành Đoàn Phú Việt Nam cho rằng, việc liên kết sản xuất theo chuỗi mang lại nhiều lợi ích trong phát triển kinh tế bền vững cho người dân và xã hội, thúc đẩy tiêu thụ nông sản và sản phẩm OCOP. Do đó, để phát triển và mở rộng chuỗi liên kết, cần thực thi kịp thời và hiệu quả các chính sách khuyến khích hợp tác, nhất là lĩnh vực liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp gắn với du lịch đảm bảo phù hợp với điều kiện mới.

Ông Nguyễn Quang Trung nhìn nhận, để mở rộng và phát triển chuỗi liên kết theo hướng tích hợp đa giá trị, cần thu hút sự tham gia mạnh mẽ của doanh nghiệp - “hạt nhân” có vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt thực hiện các chuỗi liên kết phát triển bền vững. Vì vậy, ngành nông nghiệp và môi trường sẽ tích cực phối hợp với các sở, ngành, địa phương tập trung rà soát, quy hoạch xây dựng, phát triển vùng nguyên liệu đáp ứng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ... Đồng thời, phát huy vai trò của các HTX, doanh nghiệp để xây dựng các chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ hiệu quả, bền vững.

MỸ HOA - ĐỨC THÀNH