Hộ kinh doanh áp dụng hóa đơn điện tử: Khó nhưng phải làm!
Triển khai hóa đơn điện tử là thách thức lớn với các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng, do chi phí thiết bị và thiếu kỹ năng số. Tuy nhiên, đây là bước đi cần thiết để minh bạch hóa, giảm thất thu ngân sách. Nhiều chuyên gia cho rằng, tiểu thương sẽ nhanh chóng làm quen, thuần thục, biến thách thức thành cơ hội phát triển bền vững.
Triển khai hóa đơn điện tử là thách thức lớn với các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng, do chi phí thiết bị và thiếu kỹ năng số. Tuy nhiên, đây là bước đi cần thiết để minh bạch hóa, giảm thất thu ngân sách. Nhiều chuyên gia cho rằng, tiểu thương sẽ nhanh chóng làm quen, thuần thục, biến thách thức thành cơ hội phát triển bền vững.
Từ ngày 1/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền
Nhiều nỗi lo
Từ ngày 1/6/2025, Nghị định 70/2025/NĐ-CP yêu cầu khoảng 270.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Quy định này, kết hợp với việc bãi bỏ thuế khoán từ 1/1/2026 theo Nghị quyết 198/2025/QH15, đánh dấu bước chuyển mình trong quản lý thuế, hướng tới minh bạch hóa và hiện đại hóa nền kinh tế. Tuy nhiên, với nhiều tiểu thương, đây là một hành trình đầy thách thức.
Để giúp các tiểu thương như ông Mạnh vượt qua thách thức, Nhà nước đã phối hợp với nhiều cơ quan cung cấp và đưa ra nhiều giải pháp hóa đơn điện tử phù hợp.
Tại chợ Vườn Chuối, Quận 3, TP Hồ Chí Minh, ông Lê Mạnh, chủ quán cơm tấm nhỏ, đang chật vật chuẩn bị cho hóa đơn điện tử bắt buộc từ 1/6/2025. Với doanh thu vừa đủ vượt 1 tỷ đồng mỗi năm, ông đối mặt với chi phí thiết bị và nỗi lo thiếu kỹ năng số.
Theo Tổng cục Thống kê, trong 5,2 triệu hộ kinh doanh cá thể phi nông nghiệp, chỉ 1,7 triệu hộ đăng ký thuế, phần lớn thiếu hạ tầng công nghệ.
Người đàn ông 52 tuổi, đã gắn bó với nghề bán cơm tấm hơn hai thập kỷ than thở: "Máy tính tiền giá 2 triệu đồng, phần mềm thêm vài triệu nữa, chưa kể internet ổn định. Với quán nhỏ, chi phí này không hề dễ chịu". Điều khiến ông lo lắng hơn là kỹ năng sử dụng công nghệ: "Tôi chỉ quen ghi sổ tay, giờ phải học xuất hóa đơn điện tử trên máy, sợ sai sót dẫn đến bị phạt".
Câu chuyện của ông Mạnh phản ánh thực tế chung của hàng triệu tiểu thương, đặc biệt là những người lớn tuổi hoặc ở vùng sâu vùng xa, nơi hạ tầng internet và kiến thức công nghệ còn hạn chế.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, nhấn mạnh rằng thiếu kỹ năng số là rào cản lớn nhất. "Gần 60% hộ kinh doanh nhỏ lẻ không có nhân sự kế toán, nhiều người chưa từng sử dụng phần mềm. Nếu không hỗ trợ kịp thời, họ có thể bị rối hoặc thậm chí bỏ kinh doanh," bà cảnh báo.
Theo Tổng cục Thống kê, trong 5,2 triệu hộ kinh doanh cá thể phi nông nghiệp, chỉ 1,7 triệu hộ đăng ký thuế, phần lớn thiếu hạ tầng công nghệ. Chi phí đầu tư ban đầu, từ 1-2 triệu đồng cho máy tính tiền và phần mềm, cộng thêm phí duy trì, là gánh nặng với các hộ lợi nhuận thấp. Nguy cơ sai sót khi xuất hóa đơn hoặc kê khai thuế khiến một số tiểu thương lo lắng.
Hộ kinh doanh cần nắm bắt thông tin hỗ trợ chuyển đổi
Để giúp các tiểu thương như ông Mạnh vượt qua thách thức, Nhà nước đã phối hợp với nhiều cơ quan cung cấp và đưa ra nhiều giải pháp hóa đơn điện tử phù hợp.
Tại buổi "Hỏi đáp thuế về Nghị định 70/2025/NĐ-CP cùng chuyên gia" do Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) tổ chức, ông Đỗ Kế Công, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số Doanh nghiệp VNPT, cho biết: "Các hộ kinh doanh sẽ được miễn phí hoàn toàn phần mềm hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, chữ ký số VNPT SmartCA trong 6 tháng, phần mềm kế toán VNPT HKD 6 tháng và phần mềm quản lý bán hàng Posio 3 tháng."
Hộ kinh doanh cần nắm bắt thông tin hỗ trợ chuyển đổi
Mỗi hộ còn được tặng 1.000 hóa đơn điện tử miễn phí. Giải pháp của VNPT cho phép sử dụng điện thoại thông minh hoặc máy POS nhỏ gọn thay vì máy tính tiền đắt đỏ, với dữ liệu đồng bộ tức thì tới cơ quan thuế.
Bà Hoàng Thị Hồng Liên, Giám đốc Bộ phận Tư vấn Thuế & Doanh nghiệp tại Nexia STT, khẳng định:"Hóa đơn điện tử gia tăng minh bạch và hỗ trợ quản lý dòng tiền hiệu quả. Nhiều hộ từng ngại chuyển đổi số vì lo chi phí và kỹ năng, nhưng với giải pháp đơn giản và hỗ trợ mạnh mẽ, việc kê khai doanh thu không còn là rào cản."
Các đơn vị như FPT cũng phối hợp cơ quan thuế tổ chức tập huấn miễn phí tại chợ và khu phố, hướng dẫn xuất hóa đơn bằng vài thao tác trên điện thoại. Những giải pháp này không chỉ đảm bảo tuân thủ mà còn giúp tiểu thương quản lý doanh thu, tồn kho và báo cáo tài chính dễ dàng.
Tuy nhiên, rủi ro pháp lý cũng không thể xem nhẹ. Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, không xuất hóa đơn đúng quy định có thể bị phạt đến 10 triệu đồng, hoặc bị yêu cầu giải trình, xác minh hoạt động thực tế. Trường hợp nghiêm trọng, như lập hóa đơn khống, có thể bị ngừng sử dụng hóa đơn điện tử, gây gián đoạn kinh doanh.
Cần thêm lộ trình
Nhiều chuyên gia cho rằng, để hóa đơn điện tử trở thành chìa khóa minh bạch thay vì gánh nặng, Nhà nước cần hành động quyết liệt hơn. Có các giải pháp mở rộng phần mềm miễn phí như Etax Mobile; Tổ chức tập huấn tại phường, xã, chợ truyền thống; Hỗ trợ tài chính: trợ giá thiết bị hoặc cho vay lãi suất 0%; Đồng thời khuyến khích dùng đại lý thuế (chi phí 300.000 – 1 triệu đồng/tháng)
Cuối cùng, một lộ trình chuyển tiếp 6–12 tháng, kèm chính sách nhân văn với sai sót không cố ý, sẽ giúp tiểu thương như ông Lê Mạnh chủ quán cơm tấm, tự tin bước vào kỷ nguyên số.
Hóa đơn điện tử từ 1/6/2025 không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là cơ hội để 5,2 triệu hộ kinh doanh, đóng góp 30% GDP, chuyển mình từ những quán nhỏ như cơm tấm đến các doanh nghiệp hiện đại.
Với sự đồng hành của Nhà nước và doanh nghiệp công nghệ, hành trình này sẽ trở thành bệ phóng cho phát triển bền vững, thay vì thử thách sinh kế.
