Hỗ trợ nhân dân vùng đệm rừng đặc dụng – phòng hộ Thuận Châu

Rừng đặc dụng – phòng hộ Thuận Châu có hệ sinh thái đa dạng với nhiều loại động thực vật phong phú, ví như “lá phổi xanh” trải dài trên địa giới các xã Thuận Châu, Nậm Lầu, Long Hẹ, Co Mạ, Muổi Nọi, Mường Bám, Quỳnh Nhai, Mường Sại, Mường Giôn, Mường Chiên. Dưới chân những cánh rừng xanh tốt là vùng đệm với bản làng đồng bào các dân tộc, cuộc sống mưu sinh chủ yếu trên những vạt nương ngô, cà phê, cây ăn quả…

Thực tế những năm qua cho thấy, khi tỷ lệ hộ nghèo còn cao, đời sống nhân dân phụ thuộc nhiều vào rừng và đất rừng, dẫn đến tình trạng khai thác lâm sản trái phép, lấn chiếm đất rừng làm nương sản xuất. Được sự quan tâm của các cấp, các ngành với các chính sách thiết thực, hiệu quả và sự nỗ lực vươn lên, cuộc sống đồng bào các dân tộc vùng đệm ngày càng khấm khá, bà con dần thay đổi tập quán, giảm các hoạt động tác động xấu đến rừng.

Cột đèn năng lượng mặt trời dọc tuyến đường vào bản Pom Khoảng, xã Nậm Lầu từ chương trình hỗ trợ vùng đệm rừng đặc dụng.

Nằm ở vùng đệm rừng đặc dụng, bản Pom Khoảng, xã Nậm Lầu đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024, những ngôi nhà kiên cố nối tiếp nhau, đường bê tông chạy dọc bản, kéo dài tới nương cà phê đang mùa quả trĩu cành. Bản được giao quản lý, bảo vệ gần 52 ha rừng đặc dụng. Trước đây, bản được hỗ trợ các loại cây giống mắc ca, bưởi da xanh, cà phê, đến năm 2023 và 2024, mỗi năm tiếp tục được hỗ trợ mức 40 triệu đồng bằng cây giống cà phê, cây trám và xi măng để làm đường bê tông, cột đèn chiếu sáng theo chính sách hỗ trợ vùng đệm rừng đặc dụng, phòng hộ.

Thời điểm thực hiện chương trình hỗ trợ, ông Lường Văn Diên là Trưởng bản Pom Khoảng (nay là Phó Bí thư chi bộ bản), cho hay: Chương trình hỗ trợ vùng đệm đã góp phần giúp bản mở rộng diện tích lên 28 ha cà phê, làm đường bê tông dài 500 m đến khu sản xuất, tạo thuận lợi vận chuyển phân bón và thu hoạch nông sản, có đèn điện chiếu sáng đường giao thông mỗi tối đi lại thuận lợi. Các hộ gia đình ngày càng có của ăn của để, bản không còn hộ nghèo, chỉ còn 4 hộ cận nghèo, ý thức bà con về bảo vệ rừng cũng nâng lên, không còn tình trạng rừng phá rừng như trước đây.

Hỗ trợ sinh kế và cải thiện đời sống nhân dân vùng đệm rừng đặc dụng, Ban Quản lý rừng đặc dụng – phòng hộ Thuận Châu đã tập trung thực hiện tốt các chương trình, chính sách về phát triển lâm nghiệp, như: Thông tư số 12/2022/TT-BNNPTNT ngày 20/9/2022 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn một số hoạt động về lâm nghiệp thực hiện chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững và chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, mức hỗ trợ mỗi thôn, bản là 40 triệu đồng/bản/năm; Nghị định 58/2024/NĐ-CP ngày 24/5/2024 của Chính phủ về một số chính sách đầu tư trong lâm nghiệp, với mức hỗ trợ cộng đồng dân cư thuộc vùng đệm của khu rừng đặc dụng bình quân 50 triệu đồng/bản/năm.

Vùng trồng cà phê xen trám ở bản Pom Khoảng, xã Nậm Lầu từ chương trình hỗ trợ vùng đệm rừng đặc dụng.

Ông Nguyễn Văn Việt, Giám đốc Ban Quản lý khu rừng đặc dụng - phòng hộ Thuận Châu, cho biết: Hằng năm, Ban phối hợp với chính quyền địa phương triển khai các chính sách hỗ trợ nhân dân, cộng đồng các bản vùng đệm rừng đặc dụng theo nhu cầu của cơ sở đăng ký. Từ năm 2023 đến nay, Ban quản lý đã hỗ trợ 92 lượt bản với tổng trị giá 3 tỷ 840 triệu đồng, gồm: Hỗ trợ 75 lượt cộng đồng bản về giống cây trồng các loại (cà phê, bưởi da xanh, mít Thái, trám đen, mắc…) và 17 lượt bản được hỗ trợ vật liệu xây dựng để sửa chữa đường nội bản, bể chứa nước sinh hoạt, nền sân nhà văn hóa, lắp đặt, cải tạo và nâng cấp hệ thống điện chiếu sáng tại khu vực sinh sống.

Ngoài cung cấp cây giống, Ban Quản lý khu rừng đặc dụng - phòng hộ còn tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc cây, đảm bảo tỷ lệ cây sống cao nhất. Nguồn hỗ trợ cây giống giúp nhân dân vùng đệm khu rừng đặc dụng có thêm điều kiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng nguồn thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống và góp phần phủ xanh đất trống, đồi trọc. Hỗ trợ vật liệu xây dựng các công trình góp phần cải thiện điều kiện sinh hoạt cho cộng đồng, nâng cao chất lượng đời sống.

Hiệu quả đáng mừng là các hộ dân vùng đệm không còn phụ thuộc vào việc khai thác lâm sản trái phép, đã nâng cao ý thức, trách nhiệm hơn trong công tác bảo vệ và phát triển rừng, đóng góp tích cực vào công tác quản lý và bảo vệ môi trường sinh thái. Các bản đều thành lập tổ quản lý bảo vệ, phòng cháy chữa cháy rừng thường xuyên tuần tra ngăn chặn hành vi khai thác lâm sản trái phép, giám sát, hướng dẫn nhân dân sản xuất đúng chỉ giới sản xuất, không lấn chiếm vào đất rừng, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân về bảo vệ và phát triển rừng. Những năm gần đây, khu vực rừng đặc dụng - phòng hộ Thuận Châu giảm mạnh về số vụ phát rừng, phát rừng làm nương, ít để xảy ra cháy rừng.

Được chương trình hỗ trợ vùng đệm rừng đặc dụng cấp xi măng, bản Nhộp, xã Nậm Lầu làm đường giao thông nội bản.

Chính sách hỗ trợ nhân dân vùng đệm rừng đặc dụng đã mang lại hiệu quả kép khi nâng cao đời sống nhân dân và là giải pháp hiệu quả trong công tác bảo vệ rừng. Tuy nhiên, số lượng hỗ trợ còn ít, rất mong các cấp, các ngành tiếp tục có chính sách hỗ trợ mạnh hơn, dài hạn hơn, tạo sinh kế bền vững, giúp nhân dân trong vùng đệm rừng đặc dụng - phòng hộ Thuận Châu nâng cao đời sống. Bởi khi người dân có sinh kế ổn định, nhận thức rõ giá trị của rừng, sẽ tự nguyện trở thành những “người gác rừng”, góp phần bảo vệ môi trường sống bền vững.

Phạm Đức