Hoa hồng Taif và nghề thủ công Khoos – bản sắc độc đáo của văn hóa Saudi Arabia

Hoa hồng Taif nở rộ, khoe sắc

Giữa cao nguyên Taif mát lành, hoa hồng nở rộ khoe sắc, tỏa hương ngào ngạt, trong khi ở nhiều miền quê, đôi bàn tay khéo léo của người dân vẫn bền bỉ gìn giữ nghề thủ công Khoos – biểu tượng của sự sáng tạo và bản lĩnh nơi sa mạc.

Hoa hồng Taif – biểu tượng kiêu hãnh từ cao nguyên mát lành

Gian hàng hoa hồng Taif tại tiệc Quốc khánh do Đại sứ quán Saudi Arabia vừa tổ chức tại Hà Nội

Nhắc đến Saudi Arabia, nhiều người thường hình dung về những sa mạc mênh mông, khí hậu khắc nghiệt và nền văn hóa Hồi giáo lâu đời. Thế nhưng, ẩn trong dáng vẻ khô cằn ấy lại có một thành phố tràn ngập hương hoa – Taif. Nằm trên độ cao gần 1.900 mét so với mực nước biển, Taif được thiên nhiên ưu đãi khí hậu ôn hòa, lượng mưa dồi dào, trở thành “miền đất lạ” giữa lòng bán đảo Ả-rập và là quê hương của loài hoa hồng Taif lừng danh thế giới.

Mỗi năm, hơn 550 triệu bông hồng nở rộ trên những triền núi Taif, tạo nên “thành phố hoa hồng” rực rỡ sắc màu. Thời gian thu hoạch kéo dài vỏn vẹn 45 ngày, từ đầu tháng Ba đến cuối tháng Tư.

Để có được những cánh hoa thơm nhất, người nông dân hái hoa vào sáng sớm tinh mơ, khi sương còn đọng trên cánh, rồi nhanh chóng đưa vào quy trình cân đo, chưng cất. Cứ khoảng 12.000–14.000 bông hồng mới chiết xuất được 10ml tinh dầu nguyên chất, với mùi hương nồng nàn, quyến rũ, lưu hương bền lâu.

Các sản phẩm đa dạng làm từ hoa hồng

Tinh dầu và nước hoa hồng Taif không chỉ là sản phẩm mỹ phẩm và dược liệu quý hiếm mà còn được sử dụng trong các nghi lễ Hồi giáo, như rửa tường đền Kaaba ở Mecca. Hơn thế, hoa hồng Taif còn len lỏi trong đời sống thường nhật: từ kem dưỡng, xà phòng, nước hoa đến thức uống và ẩm thực. Tất cả đều mang theo hương sắc đặc trưng của cao nguyên mát lành.

Không dừng lại ở giá trị kinh tế, hoa hồng Taif còn là niềm tự hào văn hóa. Năm 2024, UNESCO đã công nhận các hoạt động canh tác, chưng cất hoa hồng Taif là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Khách thăm quan gian hàng

Đây chính là minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên, bàn tay con người và giá trị tinh thần mà loài hoa đặc hữu này mang lại. Taif, nhờ hoa hồng, đã trở thành chiếc cầu nối đưa hình ảnh Saudi Arabia đến gần hơn với bạn bè quốc tế, để từ đó, thế giới không chỉ biết đến đất nước này với dầu mỏ, sa mạc, mà còn với một di sản sống động, thơm ngát và kiêu hãnh.

Khoos – nghề thủ công lưu giữ hồn chà là

Nghệ nhân Saudi Arabia và nghệ nhân Việt Nam thực hành đan lát tại lễ kỷ niệm 95 năm Quốc khánh Saudi Arabia

Nếu hoa hồng Taif là món quà của thiên nhiên thì Khoos – nghề thủ công đan lá chà là – lại là kết tinh của sự khéo léo và sáng tạo của con người Saudi Arabia. Gắn bó từ thời cổ đại, Khoos trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống và bản sắc của người dân, đặc biệt ở các vùng trồng chà là nổi tiếng như Al-Baha hay Najran.

Nguyên liệu của nghề Khoos chính là những lá chà là xanh mướt. Người thợ thủ công cẩn trọng thu hoạch, phơi khô dưới nắng, ngâm nước cho mềm dẻo rồi mới bắt tay vào đan.

Đôi bàn tay khéo léo đã biến những sợi lá tưởng chừng thô ráp thành giỏ, rổ, chiếu, hộp đựng đồ ăn hay cả những vật dụng nông nghiệp thiết yếu. Đặc biệt, nhiều sản phẩm còn được nhuộm màu, tạo họa tiết tinh tế, phản ánh sự sáng tạo và gu thẩm mỹ độc đáo của phụ nữ Ả-rập – những người giữ vai trò chủ chốt trong việc gìn giữ và truyền nghề Khoos cho thế hệ sau.

Đôi bàn tay khéo léo của nghệ nhân Saudi Arabia đã tạo nên những sản phẩm tinh xảo

Khoos không chỉ đơn thuần là một nghề thủ công mà còn là biểu tượng của lối sống gắn bó với cây chà là – biểu tượng thiêng liêng của Vương quốc. Cây chà là vốn nuôi sống con người nơi sa mạc khô cằn, cung cấp quả ngọt, bóng mát và giờ đây, lá chà là lại trở thành nguyên liệu để thổi hồn vào các sản phẩm phục vụ đời sống thường nhật.

Mỗi món đồ Khoos không chỉ mang giá trị sử dụng mà còn kể câu chuyện về sự cần cù, sáng tạo và bản lĩnh thích ứng với môi trường khắc nghiệt của người Saudi.

Phu nhân Đại sứ Saudi Arabia tại Việt Nam (giữa) và các vị khách thăm quan gian hàng

Trong bối cảnh hiện đại, nghề Khoos được khuyến khích phục hồi và phát triển như một ngành nghề văn hóa – du lịch. Các sản phẩm không chỉ xuất hiện trong gia đình mà còn có mặt ở những hội chợ quốc tế, trở thành món quà lưu niệm độc đáo dành cho du khách. Đây là cách mà Saudi Arabia giới thiệu đến thế giới tinh thần lao động truyền thống, đồng thời mở ra hướng đi bền vững cho cộng đồng địa phương.

Từ hương sắc quyến rũ của hoa hồng Taif đến sự mộc mạc nhưng tinh tế trong nghề thủ công Khoos, Saudi Arabia hiện lên như một đất nước giàu bản sắc, nơi những giá trị truyền thống vẫn được nuôi dưỡng và lan tỏa mạnh mẽ.

Hai di sản ấy không chỉ góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của người dân mà còn trở thành cầu nối để bạn bè quốc tế hiểu hơn về một Saudi Arabia đa chiều, không chỉ có dầu mỏ và sa mạc, mà còn ẩn chứa những nét đẹp văn hóa độc đáo, đậm đà hồn cốt Trung Đông.

HOÀI THU