Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam trong kỷ nguyên mới

Phát triển hệ thống pháp luật

Hội thảo được Ban Nội chính Trung ương, Bộ Tư pháp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tổ chức với sự tham dự và chỉ đạo của Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc; Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng.

Về phía Bộ Tư pháp có Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh và các Thứ trưởng: Phan Chí Hiếu, Đặng Hoàng Oanh, Nguyễn Thanh Tú.

Về phía Bộ Công Thương có Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cùng lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện các tổ chức thực tiễn…

Phát biểu khai mạc, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đánh giá, đây là sự kiện quan trọng, góp phần làm sáng tỏ các khía cạnh lý luận, nhận diện vấn đề thực tiễn, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để thực hiện mục tiêu đưa thể chế và pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh, đóng vai trò dẫn dắt phát triển đất nước.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long phát biểu khai mạc hội thảo.

Phó Thủ tướng khẳng định, hệ thống thể chế, pháp luật là một yếu tố quan trọng quyết định sự thành bại của mỗi quốc gia.

Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật, xác định đây là một trong ba đột phá chiến lược; đã ban hành, triển khai thực hiện hiệu quả nhiều chủ trương, đường lối, cơ chế, chính sách đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng, thi hành pháp luật và đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Đặc biệt, chúng ta đã ban hành Nghị quyết 27 về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Đây là những chủ trương mang tính lịch sử, định hướng cho sự phát triển của hệ thống pháp luật Việt Nam trong thời gian vừa qua và trong thời gian tới.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài (ngồi giữa) tham dự hội thảo.

Việt Nam đã thiết lập được khung cấu trúc pháp luật cơ bản, khá đầy đủ; hệ thống pháp luật cơ bản đáp ứng được nhu cầu điều chỉnh các quan hệ xã hội ở hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội với khoảng gần 300 luật, bộ luật, pháp lệnh cùng nhiều văn bản quy phạm pháp luật dưới luật khác đang còn hiệu lực.

Đổi mới cả về tư duy, cách làm

Theo Phó Thủ tướng, công tác xây dựng và thực thi pháp luật được đổi mới về cả tư duy, cách làm; chuyển từ tư duy có phần thiên về tập trung quản lý sang chủ động dẫn dắt, từ xử lý từng vụ việc sang kiến tạo hành lang pháp lý dài hạn. Nhiều cơ chế, chính sách đã được ban hành, kịp thời tháo gỡ nhiều "điểm nghẽn" trong hệ thống pháp luật, xử lý nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình phát triển.

Hệ thống pháp luật đã xác lập được sự phân tầng giữa các loại văn bản với trật tự thứ bậc hiệu lực pháp lý cơ bản rõ ràng, phù hợp, giúp xác lập trật tự pháp lý trong điều chỉnh hành vi của các chủ thể trong xã hội, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp trong xây dựng, soạn thảo, thẩm định, thẩm tra văn bản quy phạm pháp luật.

Nhiều kỹ thuật lập pháp hiện đại đã được tiếp thu và ứng dụng tại Việt Nam như: Đánh giá tác động của chính sách; tham vấn ý kiến chuyên gia và người dân; bảo đảm tương thích với các điều ước quốc tế, có tính tới yếu tố hài hòa hóa với các thông lệ pháp luật tiến bộ ở các quốc gia trên thế giới, nhất là trong các lĩnh vực như pháp luật dân sự - kinh tế - thương mại, đầu tư, sở hữu trí tuệ, cạnh tranh, bảo vệ dữ liệu cá nhân…

Toàn cảnh hội thảo.

Chỉ ra những hạn chế, bất cập trong công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật còn những hạn chế, bất cập, Phó Thủ tướng đề nghị tại hội thảo, các cơ quan, các chuyên gia, nhà khoa học tham gia, đóng góp ý kiến, đề xuất sáng kiến cho quá trình tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Trong đó, tập trung thảo luận, làm rõ căn cứ lý luận, nền tảng cho việc hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Những cơ sở lý luận xưa nay chúng ta sử dụng để xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam có điểm gì cần bổ sung, phát triển không…

Đồng thời, đánh giá thực trạng cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay, làm rõ: Mức độ bao phủ của các lĩnh vực của đời sống xã hội và sự phù hợp với yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật; xác định đầy đủ các nguồn pháp luật hoặc hình thức pháp luật; việc phân định pháp luật thành các ngành, lĩnh vực; duy trì kỷ luật, kỷ cương và yêu cầu bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp của các văn bản quy phạm pháp luật; mối quan hệ giữa pháp luật quốc gia và pháp luật quốc tế; về kỹ thuật lập pháp, khả năng thi hành…

Hoàng Thanh