Hoàn thiện hệ thống pháp luật về thi hành án dân sự mang tính đồng bộ và khả thi

Quang cảnh buổi làm việc.

Theo ông Nguyễn Thanh Hà, Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự TP Hồ Chí Minh, thực tiễn triển khai công tác thi hành án dân sự từ năm 2020 đến hết tháng 3/2025 cho thấy, còn nhiều hạn chế, vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Thi hành án dân sự.

Bên cạnh những nguyên nhân như đội ngũ chấp hành viên, công chức thi hành án thiếu do với yêu cầu, còn hạn chế về trình độ, năng lực, cơ sở vật chất chưa đảm bảo… thì còn một nguyên nhân từ các quy định của Luật Thi hành án dân sự và các văn bản pháp luật liên quan.

Ông Nguyễn Thanh Hà, Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự TP Hồ Chí Minh báo cáo tình hình triển khai Luật Thi hành án dân sự trên địa bàn Thành phố.

Ông Nguyễn Thanh Hà đưa ra ví dụ cụ thể liên quan đến trường hợp chưa xác định được địa chỉ, nơi cư trú của người phải thi hành án, quy định tại điểm c, khoản 1, Điều 44a và điểm b, khoản 1 Điều 48 của Luật. Hoặc tại khoản 3, Điều 74 Luật Thi hành án dân sự quy định về “chủ sở hữu chung được quyền ưu tiên mua phần tài sản của người phải thi hành án trong khối tài sản thuộc sở hữu chung…” không thống nhất với quy định về ưu tiên mua tài sản chung được quy định tại khoản 3, Điều 218 Bộ luật Dân sự năm 2015…

Đại diện Cục Thi hành án dân sự TP Hồ Chí Minh cũng đã nêu lên một số vấn đề còn chưa thống nhất và khó thực hiện trên thực tế trong nội dung một số điều khoản cụ thể của Luật Thi hành án dân sự và đề xuất giải pháp giải quyết liên quan đến quy định xử lý tài sản hình thành trong tương lai; đề nghị rút ngắn thời gian xử lý tài sản, nhất là các tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế; thi hành quyết định khẩn cấp tạm thời của Tòa án…

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện trưởng VKSND TP Hồ Chí Minh báo cáo tình hình triển khai Luật Thi hành án dân sự trên địa bàn Thành phố.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân TP Hồ Chí Minh cho rằng, qua 15 năm triển khai thực hiện, Luật Thi hành án dân sự đã tạo ra được những chuyển biến tích cực, nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự, tuy nhiên, một số điều khoản trong Luật vẫn còn chưa thống nhất, chưa chặt chẽ, gây ảnh hưởng đến hiệu quả công tác thi hành án dân sự trên thực tế.

Theo đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP Hồ Chí Minh, những quy định của Luật và các văn bản liên quan về thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Viện Kiểm sát nhân dân, của Kiểm sát viên đã không quy định cụ thể thời hạn cơ quan Thi hành án dân sự, Tòa án và các cơ quan, tổ chức liên quan phải trả lời kiến nghị của Viện Kiểm sát khi kiểm sát việc thi hành án dân sự. Tại khoản 2, Điều 44 quy định “Nếu không xác định được địa chỉ, nơi cư trú của người phải thi hành án thì thời gian xác minh ít nhất 1 năm một lần”, nhưng không quy định chấp hành viên sẽ tiến hành xác minh ở đâu, dẫn đến nhiều vụ việc phải phân loại là chưa có điều kiện thi hành án.

Ông Phùng Văn Hải, Phó Chánh án Tòa án nhân dân TP Hồ Chí Minh báo cáo tình hình phối hợp triển khai Luật Thi hành án dân sự trên địa bàn Thành phố.

Luật Thi hành án dân sự cũng chưa quy định đầy đủ, cụ thể trong một số nội dung liên quan đến thời hạn cụ thể của việc tiến hành cưỡng chế thi hành án; quy định liên quan đến kiểm sát việc hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ, ủy thác về thi hành án dân sự đối với trường hợp người phải thi hành án có địa chỉ ở nước ngoài; cưỡng chế thi hành án đối với tài sản hình thành trong tương lai…

Vì vậy, ông Nguyễn Anh Tuấn kiến nghị cần sửa đổi, bổ sung một số điều khoản trong Luật Thi hành án dân sự và các văn bản pháp luật liên quan đảm bảo tính thống nhất, đầy đủ và mang tính khả thi khi áp dụng trên thực tế. Đại biểu nêu kiến nghị xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu mang tính chuyên sâu, đảm bảo tính bảo mật, đúng quy định của pháp luật liên quan đến việc chuyển giao các bản án, quyết đinh, tài liệu, giấy tờ giữa Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân và cơ quan thi hành án dân sự để góp phần giảm thiểu thời gian, công việc trong giao nhận, bảo quản tài liệu giấy tờ và cắt giảm thủ tục hành chính cho các cơ quan liên quan.

Đại biểu Quốc hội Tô Thị Bích Châu phát biểu tại buổi khảo sát.

Theo báo cáo của Cục Thi hành án dân sự TP Hồ Chí Minh, Thành phố là địa phương đứng đầu cả nước cả về số vụ việc lẫn giá trị thi hành án dân sự với khoảng 100.000 vụ việc mỗi năm. Chỉ tính từ ngày 01/10/2024 đến ngày 31/3/2025, Cục Thi hành án dân sự TP Hồ Chí Minh giải quyết 93.663 việc, trong đó thụ lý mới 38.486 việc; phải thi hành là 93.072 việc, trong đó có điều kiện thi hành là 53.040 việc (đã thi hành xong 24.127 việc, tăng 13,15% so với cùng kỳ năm trước). Tổng số tiền phải thi hành là hơn 159.783 tỷ đồng, trong đó số có điều kiện thi hành là hơn 69.372 tỷ đồng (đã thi hành xong hơn 20.217 tỷ đồng, tăng 10,98%).

Tin, ảnh: Xuân Khu (TTXVN)