Học giỏi, học kém

Trong những lần gặp mặt hiếm hoi giữa những xô bồ, bận rộn của cuộc sống, họ kể cho nhau nghe về những kỷ niệm xưa cũ hoặc đơn giản chỉ trầm trồ: “Thằng T. ngày xưa học dốt thế mà bây giờ giàu lắm. Nó làm chủ chuỗi nhà hàng lớn nhất nhì thành phố…”, “Cái H. trước học giỏi thế mà nay chả ra đâu vào đâu mày ạ, lương ba cọc ba đồng, một mình nuôi con!"...

Những câu chuyện dường như chẳng có đầu hay cuối, nhưng cũng đủ để người nghe một phút “lặng lòng”. Sẽ không ít người tự cật vấn: Cuối cùng thì chúng ta cần làm gì để thành công? Học giỏi để làm gì khi cứ phải đứng nhìn những người khác học kém hơn về đích…?

Cũng không ai có thể phủ nhận, người học giỏi đương nhiên có lợi thế. Họ thoải mái trong môi trường được cấu trúc sẵn, nơi có các kỳ thi, đề bài cùng người chấm điểm rõ ràng. Nhưng cuộc sống lại hình thành bởi những kỳ thi không có hồi kết, đề thi không được định dạng theo phom và người chấm lại có thể là bất kỳ ai. Chính bởi vậy, kiến thức trường lớp, sách vở có áp dụng được vào cuộc sống hay không lại là chuyện hoàn toàn khác.

Người lười học, học kém không có nghĩa họ sẽ không giỏi một cái gì đó. Nhiều người lúc đi học điểm không cao vì có thể họ không toàn tâm, toàn ý cho việc học. Đối với họ, đôi khi thời gian để sống, để trải nghiệm, để dành cho những đam mê của mình quan trọng hơn nhiều. Thomas Alva Edison - nhà phát minh vĩ đại và là chủ nhân của 1.500 bằng sáng chế, hóa ra chưa tốt nghiệp tiểu học.

Tất nhiên, đó là trường hợp hiếm hoi. Mọi xã hội lành mạnh đều khuyến khích học hành bài bản. Người học giỏi coi như đã có một hành trang tốt để bước vào đời. Nhưng hành trang không phải là đích đến. Nếu chỉ giỏi trong khuôn khổ mà không có khả năng thích nghi, người học giỏi vẫn có thể hụt hơi giữa những đổi thay.

Ngược lại, người học kém cũng đừng vì vài điểm số mà vội nản lòng. Cuộc sống vẫn còn rất nhiều “kỳ thi” khác, nơi họ có thể tận dụng những điều đã học, đã trải nghiệm để vươn lên. Trong những kỳ thi ấy, khả năng tự học, tự điều chỉnh mới là điều quyết định.

Cuối cùng thì thành công cũng không hẳn chỉ là tiền bạc. Thế nào là thành công thì có lẽ tự bản thân mỗi người có một thang giá trị. Nhưng có một điều chắc chắn, học nữa - học mãi chẳng bao giờ thừa!

KHOA THÀNH