'Hội đồng giải Sách Quốc gia làm việc với tinh thần trách nhiệm cao'

Chiều 23/12, Hội nghị Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ VIII diễn ra tại Hà Nội. Tới nay là mùa giải thứ VIII, Giải thưởng Sách Quốc gia đã trở thành một thương hiệu vững chắc trong ngành xuất bản, có uy tín đối với độc giả cả nước.

Năm nay, Giải thưởng tiếp tục cho thấy sự chặt chẽ, khoa học trong quy trình xét chọn, cùng sự công tâm, khách quan của các Hội đồng xét giải.

Hội nghị Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ VIII diễn ra chiều 23/12. Ảnh: Đinh Hà.

Quy trình xét giải chặt chẽ và khoa học

Sự khắt khe của Giải thưởng Sách Quốc gia bắt đầu ngay từ vòng Sơ khảo. Trong vòng Sơ khảo, mỗi đầu sách được 2 chuyên gia của lĩnh vực đọc và cho ý kiến (đọc chéo). Số chuyên gia, nhà khoa học tham gia chấm vòng Sơ khảo lên tới khoảng 70 người.

Tới vòng Chung khảo, Hội đồng Chung khảo có khoảng 20 chuyên gia, tiếp tục rà soát, phân tích, cho ý kiến xác đáng.

Các cuốn sách "chấp chới" giữa các mức giải đều được Hội đồng Chung khảo thảo luận và giải trình kỹ. Trong phiên họp xét giải, các thành viên Hội đồng đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trước từng con chữ, trang viết. Số phiếu bầu thể hiện sự nhất trí cao giữa các thành viên trong Hội đồng Chung khảo.

Tuy nhiên, để đảm bảo cuốn sách được đánh giá kỹ lưỡng hơn, đặc biệt một số cuốn sách cần thảo luận sâu vì phát hiện các "hạt sạn", Ban tổ chức Giải thưởng Sách Quốc gia đã lập một hội đồng độc lập ngoài Hội đồng Chung khảo để phản biện, góp ý thêm, nhằm đảm bảo cuốn sách được soi xét liên ngành, không bỏ sót bất cứ chi tiết nào.

Ông Hoàng Phong Hà - nguyên Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - cho biết ở vòng Chung khảo, đã có những thảo luận 'nảy lửa' giữa các chuyên gia về các cuốn sách.

"Khi phát hiện cuốn sách còn vấn đề nào đó, chúng tôi đã nhất trí phải đưa bộ sách đi thẩm định. Không chỉ thẩm định bởi một chuyên gia mà phải lập hẳn một Hội đồng thẩm định có các chuyên gia nhiều lĩnh vực từ sử học tới dân tộc học", ông chia sẻ. Theo đó, một cuốn sách có thể tốt theo một khía cạnh, nhưng khi xem xét góc nhìn liên ngành lại chưa đạt chất lượng.

Ông Phan Xuân Thủy - Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - đánh giá cao quy trình này của Ban tổ chức Giải thưởng Sách Quốc gia, thể hiện tinh thần trách nhiệm của Hội đồng xét giải. "Chúng ta càng làm chặt chẽ bao nhiêu, Giải thưởng càng có giá trị bấy nhiêu", ông nhận định. Các vấn đề khoa học, lịch sử, địa lý cần đánh giá kỹ, bởi cuốn sách có thể ảnh hưởng tới những người nghiên cứu sau này.

Ông Phan Xuân Thủy - Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của Hội đồng xét giải. Ảnh: Đinh Hà.

Không chỉ lập hội đồng thẩm định riêng, Ban tổ chức Giải thưởng Sách Quốc gia năm nay cũng liên tục rà soát các ý kiến trái chiều về cuốn sách, đánh giá xem ý kiến đó có xác đáng không, và vẫn tiếp tục rà soát tới khi có quyết định trao giải chính thức từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đồng thời, sau khi có danh sách đề cử Giải thưởng Sách Quốc gia, Ban tổ chức cũng công bố trên báo chí, nhằm ghi nhận ý kiến từ dư luận.

PGS.TS Phạm Minh Tuấn - Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - trân trọng sự công tâm, nhiệt huyết của các vị chuyên gia với Giải thưởng Sách Quốc gia năm nay. "Các nhà khoa học đã đánh giá có tính độc lập, thảo luận mà không sợ mất lòng, vì uy tín và chất lượng của Giải thưởng Sách Quốc gia", PGS.TS Phạm Minh Tuấn nhận định.

"Mưa đỏ" gây chú ý tại Giải thưởng Sách Quốc gia

Trong các đầu sách được đề cử trao giải năm nay, một số cuốn sách có sức lan tỏa rất mạnh mẽ trong cộng đồng. Điển hình là cuốn sách Mưa đỏ, hiện đã bán được hơn 80.000 bản. Cuốn sách không chỉ là một tác phẩm văn học nghệ thuật chất lượng mà còn mang trong mình sức mạnh truyền cảm hứng, hướng công chúng trẻ tìm về những giá trị cao đẹp và tìm hiểu về lịch sử dân tộc.

Các chuyên gia cho rằng sự đón nhận nồng nhiệt từ xã hội đối với Mưa đỏ là minh chứng cho thấy sách văn học nghệ thuật vẫn có chỗ đứng vững chắc, nếu biết cách truyền thông để chạm tới bạn đọc trẻ.

Cuốn "Mưa đỏ" gây chú ý tại Giải thưởng Sách Quốc gia. Ảnh: Đinh Hà.

Ngoài Mưa đỏ, Cuốn Thư cho em cũng có sự ủng hộ cao từ dư luận. Cuốn Tư duy mở đã phát hành 600.000 bản sách in và 1,6 triệu lượt nghe sách nói. Cuốn Khéo khôn với tiền, Gánh gánh... Gồng gồng... cũng đã được tái bản nhiều lần.

Năm nay, Giải thưởng Sách Quốc gia còn gây chú ý trong cộng đồng bạn đọc với hạng mục "Sách được bạn đọc yêu thích". Các cuốn sách được trao giải trong hạng mục này sẽ thể hiện đúng nhu cầu, sự quan tâm của độc giả với sách hiện nay. GS.TSKH Vũ Hoàng Linh - Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam - thể hiện sự tin tưởng, chia sẻ niềm vui về hạng mục giải này. Ông cho rằng đây là tín hiệu đáng mừng của văn hóa đọc nước nhà.

Giải thưởng Sách Quốc gia không chỉ dừng lại ở việc vinh danh các cá nhân, đơn vị mà còn mang ý nghĩa lớn lao hơn trong việc bồi đắp hệ sinh thái xuất bản và thúc đẩy văn hóa đọc. Sự khắt khe đối với các cuốn sách cũng cho thấy nỗ lực, sự nghiêm cẩn của Hội đồng xét giải trong việc tôn vinh tri thức. Điều này cho thấy giải thưởng không chạy theo số lượng mà đặt giá trị nội dung, tính đúng đắn về tư tưởng và tính chân - thiện - mỹ của tác phẩm lên hàng đầu.

Thúy Hạnh