Hội đồng Vàng Thế giới thử nghiệm vàng số giữa biến động giá kỷ lục

Theo kế hoạch, từ đầu năm 2026, WGC sẽ triển khai thử nghiệm mô hình “Pooled Gold Interests” (PGI) tại London (Anh). Đây là cơ chế cho phép nhà đầu tư sở hữu vàng dưới dạng chia nhỏ, giao dịch theo thời gian thực và được bảo chứng bằng kho dự trữ vàng vật chất. Tất cả giao dịch sẽ được ghi nhận trên blockchain, đảm bảo tính minh bạch và khả năng truy vết.

Ông David Tait - Tổng giám đốc WGC cho biết mục tiêu của PGI là “chuẩn hóa lớp kỹ thuật số của vàng, để các sản phẩm tài chính phổ biến ở thị trường khác có thể áp dụng trực tiếp cho vàng”. Theo đó, PGI được xem như một “hộ chiếu số” cho vàng, lấy cảm hứng từ các quỹ ETF và stablecoin bảo chứng bằng kim loại quý.

Hiện nay, thị trường vàng London vận hành theo hai cơ chế chính. Mô hình “allocated” cho phép nhà đầu tư sở hữu trực tiếp từng thỏi vàng - an toàn nhưng chi phí cao.

Ảnh minh họa

Trong khi đó, “unallocated” linh hoạt hơn nhưng tiềm ẩn rủi ro đối tác. PGI được kỳ vọng trở thành lựa chọn thứ ba, vừa bảo đảm quyền sở hữu vật chất, vừa tận dụng ưu thế thanh khoản và khả năng thế chấp tài sản.

Đối với ngân hàng và quỹ đầu tư, vàng số hứa hẹn biến kim loại quý từ “tài sản tĩnh” thành công cụ tài chính năng động, có thể chia nhỏ, thế chấp hoặc chuyển nhượng dễ dàng. Nhờ đó, dòng vốn sẽ luân chuyển linh hoạt và hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, sáng kiến này không phải không vấp phải ý kiến trái chiều. Ông Adrian Ash - Giám đốc nghiên cứu tại BullionVault nhận định: “Vàng vốn đã là một tài sản vượt trội, sáng kiến này có vẻ như đang tìm kiếm vấn đề hơn là giải quyết một vấn đề thực tế”.

Một trở ngại lớn khác là khung pháp lý. Vấn đề liệu vàng số được coi là chứng khoán hay hàng hóa phái sinh hiện chưa có sự thống nhất. Mỗi quốc gia lại áp dụng một cách tiếp cận khác nhau, gây ra bức tranh chắp vá và rủi ro trong việc triển khai xuyên biên giới.

Dẫu vậy, vàng số vẫn nhận được sự quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư, đặc biệt là thế hệ trẻ. Theo khảo sát của HSBC năm 2025, có tới 41% nhà đầu tư giàu có cho biết sẽ mua vàng trong 12 tháng tới, trong đó 28% quan tâm trực tiếp đến các sản phẩm vàng số.

Dù vậy, giới chuyên gia cho rằng vàng số khó có thể thay thế vai trò truyền thống. Hiện các ngân hàng trung ương trên thế giới đang nắm giữ khoảng 36.000 tấn vàng và đều đặn bổ sung thêm hơn 1.000 tấn mỗi năm.

Ở châu Á và Trung Đông, vàng trang sức vẫn giữ vai trò vừa là tài sản, vừa là biểu tượng văn hóa. Trong khi đó, tại Anh, vàng thỏi và vàng xu vẫn được ưa chuộng nhờ giá trị tích trữ và yếu tố thủ công mỹ nghệ.

Theo WGC, tương lai khả thi nhất là vàng số và vàng vật chất sẽ song hành. Vàng vật chất tiếp tục giữ vai trò tài sản trú ẩn an toàn trước lạm phát và bất ổn tài chính, trong khi vàng số mang lại lợi thế về thanh khoản, chi phí đầu tư thấp và tốc độ thanh toán nhanh.

Đây được xem là bước đi táo bạo của Hội đồng Vàng Thế giới, mở ra cơ hội đưa vàng tiến gần hơn đến kỷ nguyên số mà vẫn bảo tồn giá trị cốt lõi của kim loại quý trong nền kinh tế toàn cầu.

Văn Sơn