Hồi ký của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về Việt Nam ra mắt độc giả

Robert S. McNamara là Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ trong giai đoạn khốc liệt của cuộc chiến tranh ở Việt Nam.

Trong cuốn sách của mình, lần đầu tiên sau nhiều năm trăn trở, dằn vặt, ông đã phải công khai thừa nhận rằng: “Chúng tôi - những người từng làm việc trong các chính quyền Kennedy và Johnson - tham gia vào các quyết định về Việt Nam… Nhưng chúng tôi đã sai lầm, sai lầm khủng khiếp”.

Có thể nói rằng, đây là lời thú nhận chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ. Chính vì vậy, ngay khi mới ra đời, cuốn sách đã gây chấn động dư luận Mỹ và trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất ở Mỹ trong những tháng đầu năm 1995.

Cuốn sách đặc biệt ở chỗ được viết ra từ một nỗi day dứt. Chính tác giả từng thừa nhận trong lời mở đầu: “Đây là cuốn sách tôi định không bao giờ viết ra”. Tuy nhiên, sau gần ba thập kỷ im lặng kể từ khi rời khỏi Lầu Năm Góc, Robert S. McNamara đã quyết định viết, không nhằm thanh minh hay biện hộ, mà để chia sẻ sự thật.

Cuốn sách "Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam".

Với 11 chương và 1 phụ lục, cuốn sách tái hiện toàn cảnh sự can dự của Mỹ vào Việt Nam từ đầu những năm 1961 đến giai đoạn chiến tranh leo thang. McNamara không đổ lỗi cho ai, mà phân tích nguyên nhân sâu xa của thất bại là sự thiếu hiểu biết về lịch sử, văn hóa và ý chí của dân tộc Việt Nam.

McNamara hy vọng rằng qua việc nhìn nhận lại quá khứ, người dân Mỹ có thể rút ra những bài học quý giá để tránh lặp lại những sai lầm tương tự trong tương lai. Ông trích dẫn lời của nhà viết kịch Hy Lạp cổ đại Aeschylus: “Phần thưởng cho nỗi khổ đau là kinh nghiệm”. Ông mong rằng kinh nghiệm từ chiến tranh Việt Nam sẽ trở thành di sản lâu dài, giúp thế giới hôm nay và mai sau không lặp lại những sai lầm đó.

Đặc biệt, trong lần xuất bản này, ông Craig McNamara - con trai của tác giả Robert S. McNamara và ông Võ Hồng Nam - con trai của Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng viết lời tựa cho cuốn sách.

Ông Võ Hồng Nam nhận định: “Cuốn sách không phải là lời biện hộ, càng không phải một bản cáo trạng. Đó là sự đối diện của lương tâm, là mong muốn tìm tới tận cùng căn nguyên cuộc chiến để trả lời câu hỏi về đúng - sai và dũng cảm mở ra cơ hội hòa giải”.

Trong khi đó, ông Craig McNamara, người từng quay trở lại chiến trường xưa để trao trả lá cờ Quân Giải phóng, hy vọng thông qua cuốn sách, người Mỹ và người Việt Nam - những người từng đứng ở hai bên chiến tuyến - có thể nhìn lại quá khứ một cách thấu đáo và cùng nhau hàn gắn những vết thương của chiến tranh.

Với ý nghĩa đó, việc tái bản cuốn sách này tại Việt Nam góp thêm một một nỗ lực minh chứng về bước tiến trong đối thoại nhận thức lịch sử của hai quốc gia - dân tộc, cùng làm sâu sắc hơn sự hiểu biết, đồng cảm và tôn trọng lẫn nhau, hướng tới tương lai.

TUỆ LÂM