Hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Cửu Long: Tìm giải pháp để phát huy thế mạnh của vùng

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái làm Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Cửu Long chủ trì hội nghị.

Nhiều tiềm năng nhưng nhiều khó khăn, thách thức

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông có báo cáo kinh tế - xã hội của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Thứ trưởng nhấn mạnh, vùng có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước; là vùng cực Nam của Tổ quốc, là cầu nối nước ta với các nước trong khu vực ASEAN, đặc biệt là các nước thuộc Tiểu vùng sông MeKong. Đây cũng là vùng trọng điểm nông nghiệp của cả nước với nhiều sản phẩm chủ lực, nhất là lúa, tôm, cá tra, trái cây, giữ vai trò to lớn về môi trường sinh thái, an ninh nguồn nước, an ninh lương thực cho cả nước.

Thời gian qua, cơ cấu kinh tế của các địa phương trong vùng chuyển dịch tích cực, nhiều dự án công nghiệp trọng điểm về năng lượng đi vào hoạt động. Chương trình quốc gia về xây dựng Nông thôn mới đạt nhiều kết quả quan trọng. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư bằng nhiều nguồn lực, góp phần thay đổi diện mạo của vùng. Nhiều hình thức liên kết, hợp tác vùng được hình thành. Bên cạnh đó, việc quản lý và khai thác tài nguyên, nhất là tài nguyên nước, bảo vệ môi trường được chú trọng; chủ động hơn trong thích ứng với biến đổi khí hậu. Văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, chất lượng giáo dục - đào tạo và các chi tiêu y tế cơ bản được cải thiện.

Bên cạnh những tiểm năng lớn, báo cáo còn nhận định vùng Đồng bằng sông Cửu Long còn nhiều khó khăn, thách thức chưa phát huy hết tiềm năng, thế mạnh. Cụ thể, đóng góp của vùng vào kết quả chung của cả nước vẫn còn hạn chế như: Quy mô kinh tế nhỏ chỉ chiếm khoảng 12% GDP của cả nước, tăng trưởng kinh tế chưa bền vững, chất lượng chưa cao. Kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, thiếu và yếu chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, kể cả giao thông kết nối nội vùng và với vùng Đông Nam Bộ và Thành phố Hồ Chí Minh; công nghiệp chế biến chưa phát triển; nông nghiệp chưa hình thành được vùng chuyên canh quy mô lớn, các chuỗi giá trị, các sản phẩm nông nghiệp hiệu quả cao, sinh thái, hữu cơ để tập trung cho xuất khẩu. Ô nhiễm môi trường, nguồn nước có xu hướng gia tăng, nhất là ở các khu đô thị. Phát triển văn hóa - xã hội còn nhiều bất cập, nguồn nhân lực thấp chưa đáp ứng nhu cầu phát triển. Còn chênh lệch về mức độ phát triển giữa các địa phương trong vùng. Các cơ quan chức năng xác định, những vấn đề khó khăn của vùng khó có thể được xử lý hoặc khó xử lý hiệu quả bởi các nỗ lực riêng lẻ của từng địa phương. Chính vì vậy, trong thời gian vừa qua Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để phát huy tiềm năng, lợi thế nhất là tăng cường các hoạt động điều phối, liên kết vùng, tạo động lực phát triển vùng.

Đồng ý với báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tại hội nghị, lãnh đạo các địa phương trong vùng có tham luận làm rõ chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng vùng và các cơ quan, đơn vị liên quan; các nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung thực hiện; đồng thời đề xuất một số kiến nghị lớn về cơ chế, chính sách đặc thù; phát triển cơ sở hạ tầng kết nối liên vùng, nguồn nhân lực… nhằm phát huy thế mạnh của mỗi địa phương, đẩy mạnh liên kết vùng, cùng nhau đồng tâm, hiệp lực phát triển kinh tế - xã hội vùng và bền vững, nâng cao đời sống nhân dân. Ông Phạm Văn Thiều - Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, Ủy viên Hội đồng điều phối cho rằng, việc đầu tư cơ sở hạ tầng cho các địa phương vùng còn thiếu và yếu. Giao thông cách trở là một trong những khó khăn lớn nhất mà các địa phương kêu gọi đầu tư. Bên cạnh đó, chính sách giáo dục, y tế thu xa các vùng khác. Do vậy, Hội đồng điều phối cần đồng lòng tạo sự liên kết mạnh mẽ để vùng phát triển xứng đáng với tiềm năng sẳn có.

Quang cảnh Hội nghị.

Phát huy nhiệm vụ của Hội Hội đồng điều phối

Tại Hội nghị, các đại biểu đồng ý cao việc thành lập Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Cửu Long và đề nghị cần phát huy nhiệm vụ. Theo đó, Hội đồng điều phối vùng có thể thành lập các tiểu ban làm đầu mối điều phối theo ngành, lĩnh vực hoặc theo các tiểu vùng. Tiểu ban được tổ chức và hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm do Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng quy định. Bộ máy tham mưu, giúp việc Hội đồng điều phối vùng, các bộ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, gồm: Văn phòng Hội đồng điều phối vùng, Tổ điều phối cấp bộ, Tổ điều phối cấp tỉnh và Tổ chuyên gia tư vấn. Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan thường trực của Hội đồng điều phối vùng. Bộ Kế hoạch và Đầu tư được thành lập Văn phòng Hội đồng điều phối vùng. Biên chế công chức của Văn phòng Hội đồng điều phối vùng thuộc biên chế công chức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm.

Hội đồng điều phối vùng có nhiệm vụ điều phối các hoạt động trong lập, điều chỉnh và tổ chức thực hiện Quy hoạch quốc gia trong phạm vi liên quan, quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long, quy hoạch tỉnh, thành phố trong vùng đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Bên cạnh đó, nghiên cứu, đề xuất về thể chế, cơ chế, chính sách phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long, thúc đẩy liên kết vùng, tiểu vùng bảo đảm các quy định, cơ chế, chính sách liên kết vùng, tiểu vùng được thực hiện đồng bộ, nhất quán, hiệu quả, kỷ luật, kỷ cương. Điều phối các hoạt động liên kết phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội, trong đó ưu tiên hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông. Nghiên cứu, đề xuất việc hình thành Quỹ phát triển hạ tầng vùng.

Hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương trong vùng giải quyết những vấn đề liên tỉnh, thành phố nằm ngoài thẩm quyền của từng địa phương trong vùng. Phối hợp với Thành phố Hồ Chí Minh và các vùng khác trong việc hợp tác phát triển kinh tế - xã hội có tính chất liên kết giữa các vùng. Điều phối hoạt động liên kết các hoạt động sản xuất, chế biến tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị đối với các mặt hàng nông nghiệp; tập trung xây dựng thương hiệu các sản phẩm chủ lực, có thế mạnh của Vùng gồm: Lúa gạo, trái cây và thủy sản.

Điều phối các hoạt động hệ thống thủy lợi phục vụ tưới tiêu; phòng chống lũ; kiểm soát xâm nhập mặn; quản lý, khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước; nâng cao hiệu quả sử dụng nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản trong mùa khô; xây dựng, nâng cấp hệ thống đê biển, đê bao, cống, đập, vành đai rừng ngập mặn và các dự án bảo vệ môi trường thích ứng với biến đổi khí hậu. Thúc đẩy, hỗ trợ hình thành và phát triển Hiệp hội doanh nghiệp và các Hiệp hội ngành hàng, Hiệp hội liên minh, liên minh hợp tác xã của toàn vùng. Quyết định sử dụng nguồn lực tài chính, nguồn lực khác được giao để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng vùng.

Khai mạc Hội nghị, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ công bố Quyết định số 974/QĐ-TT ngày 19/8/2023 thành lập Hội đồng điều phối vùng đồng bằng sông Cửu Long. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái làm Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng đồng bằng sông Cửu Long, Các Phó Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng gồm: Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Phó Chủ tịch Thường trực); Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải. Các Ủy viên Hội đồng điều phối vùng đồng bằng sông Cửu Long gồm: Thứ trưởng và tương đương của các Bộ và cơ quan ngang Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công Thương, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Thông tin và Truyền thông, Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Công an, Quốc phòng, Văn phòng Chính phủ. Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: Cần Thơ, Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Hậu Giang, An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Bạc Liêu và Cà Mau. Theo đó, Hội đồng điều phối vùng là tổ chức phối hợp liên ngành do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, thực hiện chức năng giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, điều phối giải quyết những công việc quan trọng, liên ngành về liên kết vùng, phát triển bền vững vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Khánh Bình