Hội Nông dân Việt Nam - 95 năm đồng hành cùng dân tộc

Đồng chí Lương Quốc Đoàn phát biểu tại buổi làm việc với Hội Nông dân xã Trần Phú (Hà Nội).

Những dấu ấn nổi bật

Từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, nông dân Việt Nam bị áp bức nặng nề dưới chế độ thực dân-phong kiến. Trong cuốn Đường Kách mệnh (năm 1927), đồng chí Nguyễn Ái Quốc đặt vấn đề nông dân Việt Nam muốn thoát khỏi ách áp bức, bóc lột thì phải “tổ chức nhau lại”.

Từ tư tưởng ấy, các tổ chức Nông hội đỏ lần lượt ra đời ở nhiều địa phương. Đến tháng 10/1930, tại Hội nghị Trung ương lần thứ nhất, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra Nghị quyết thành lập Tổng Nông hội Đông Dương (tên gọi đầu tiên của Hội Nông dân Việt Nam) và thông qua Điều lệ, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử giai cấp nông dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Năm 1941, theo chủ trương của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tám, Nông hội được gọi là Việt Nam Nông dân cứu quốc hội, là một bộ phận của Mặt trận Việt Minh. Nông dân cả nước đã vùng lên đấu tranh đánh đuổi Nhật, Pháp, góp phần trực tiếp vào thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám 1945.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Việt Nam Nông dân cứu quốc hội tiếp tục phát huy vai trò động viên toàn thể nông dân tham gia trên tất cả các mặt trận. Năm 1949, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết thành lập Ban Nông vận Trung ương, với nhiệm vụ là vận động nông dân tăng gia sản xuất, tự cấp tự túc, nuôi dưỡng bộ đội, xây dựng hợp tác xã, hoàn thành giảm tô, thực hiện giảm tức, đào tạo cán bộ và thanh toán nạn mù chữ.

Trong Thư gửi Hội nghị lần thứ nhất Ban Nông vận Trung ương, Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá cao vị trí, vai trò và tiềm lực lớn lao của giai cấp nông dân cả nước trong đấu tranh giành chính quyền và sự nghiệp kháng chiến. Hội nghị nhất trí thành lập Hội Nông dân cứu quốc Trung ương, lần đầu tiên giai cấp nông dân có một tổ chức Hội ở cấp Trung ương.

Kể từ ngày thành lập, phong trào nông dân có bước phát triển mới toàn diện và mạnh mẽ, nổi bật là các phong trào: Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930-1931, Tiếng trống năm 30 tại Tiền Hải (Thái Bình), Diệt giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm, Bình dân học vụ, Hũ gạo kháng chiến… đóng góp quan trọng vào thắng lợi của các chiến dịch, góp phần làm nên Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ 7/5/1954.

Sau Hiệp định Geneva, ở miền bắc, nông dân hăng hái sản xuất, xây dựng chủ nghĩa xã hội; ở miền nam phong trào đấu tranh chính trị của nông dân diễn ra mạnh mẽ, quyết liệt. Năm 1961, Hội Nông dân Giải phóng miền nam Việt Nam được thành lập. Hưởng ứng các phong trào “Giết giặc lập công”, “Ba đảm đang”, nông dân miền nam bám đất, bám làng, nuôi giấu cán bộ cách mạng, tham gia kháng chiến, xung kích trên mặt trận sản xuất, góp phần làm nên những chiến thắng vang dội, giải phóng miền nam, thống nhất đất nước.

Đất nước thống nhất, để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, Bộ Chính trị quyết định thành lập tổ chức thống nhất của nông dân lao động trong cả nước, có hệ thống từ Trung ương đến cơ sở, lấy tên là Hội Liên hiệp Nông dân tập thể Việt Nam (năm 1979). Hội có nhiệm vụ tập hợp, đoàn kết nông dân để giáo dục, vận động nông dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Đến năm 1988, Hội Liên hiệp Nông dân tập thể Việt Nam được đổi tên thành Hội Nông dân Việt Nam, khẳng định vai trò là tổ chức chính trị-xã hội rộng lớn của giai cấp nông dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Năm 1991, Bộ Chính trị quyết định lấy ngày 14/10/1930 là Ngày thành lập Hội Nông dân Việt Nam, ghi nhận vai trò lịch sử của tổ chức Hội trong suốt chặng đường cách mạng.

Trong thời kỳ đổi mới, Hội Nông dân Việt Nam luôn phát huy tốt sứ mệnh của mình, là cầu nối quan trọng giữa nông dân với Đảng, Nhà nước; đẩy mạnh tuyên truyền vận động, đoàn kết, tập hợp nông dân, phát huy tốt vai trò là chủ thể của nông dân trong phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới, góp phần quan trọng đưa đất nước từ chỗ thiếu lương thực, vươn lên trở thành nước xuất khẩu hàng đầu trên thế giới về gạo, thủy sản và một số nông sản khác, đưa nông nghiệp trở thành trụ đỡ của nền kinh tế.

Lực lượng nông dân ngày càng năng động, trình độ dần nâng cao, đời sống được cải thiện, đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế và ổn định chính trị xã hội đất nước.

Tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế trong kỷ nguyên mới

Những năm gần đây, Hội Nông dân các cấp đã chủ động, sáng tạo, bám sát các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, đổi mới phương thức hoạt động, tập trung hướng mạnh về cơ sở. Vai trò nòng cốt của Hội trong xây dựng giai cấp nông dân, triển khai hiệu quả các phong trào ngày càng được khẳng định.

Các phong trào thi đua yêu nước trọng tâm do Hội Nông dân phát động như “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”; “Cán bộ, hội viên, nông dân tích cực tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp” thu hút đông đảo cán bộ, hội viên nông dân tham gia mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần tích cực phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Hoạt động tư vấn, dịch vụ, hỗ trợ, đào tạo nghề cho nông dân, phát triển các mô hình kinh tế, tổ hợp tác, hợp tác xã tiếp tục được đẩy mạnh, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

So với giai đoạn 5 năm trước, hiện nay số hộ hội viên, nông dân có mức thu nhập 500 triệu đồng/năm tăng 3 lần, hơn 1 tỷ đồng/năm tăng gấp 2 lần, cá biệt có hộ thu nhập hơn 100 tỷ đồng/năm. Kết quả một năm thực hiện phong trào về phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp đã thành lập mới 679 hợp tác xã, gần 4.000 tổ hợp tác, thu hút hơn 700 nghìn hội viên nông dân tham gia.

Cùng với đó, các hoạt động tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, công tác giám sát và phản biện xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại và hợp tác quốc tế được tăng cường, đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho hội viên nông dân, phát huy vai trò là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, khẳng định vị trí, vai trò của Hội Nông dân Việt Nam trong hệ thống chính trị và nâng cao uy tín, vị thế của Hội với bạn bè, đối tác quốc tế.

Qua tám kỳ Đại hội, Hội Nông dân Việt Nam không ngừng kiện toàn tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, trở thành trung tâm và nòng cốt trong phong trào nông dân và xây dựng nông thôn mới.

Với chủ đề “Đoàn kết-Dân chủ-Sáng tạo-Hợp tác-Phát triển”, Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2023-2028 xác định phương hướng xây dựng Hội vững mạnh; phát huy vai trò nông dân là chủ thể, là trung tâm trong phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Trải qua 95 năm xây dựng và trưởng thành, những đóng góp to lớn của Hội đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận và tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Sao Vàng các năm 1988, 2010; Huân chương Hồ Chí Minh năm 2020; Huân chương Độc lập hạng nhất năm 1998; Huân chương Lao động hạng nhất các năm 1999, 2015, 2019.

Những thành tựu to lớn, dấu ấn nổi bật khẳng định sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của Hội Nông dân Việt Nam; xây dựng đội ngũ cán bộ Hội có năng lực, phẩm chất, tâm huyết; đổi mới nội dung, phương thức vận động nông dân, hướng về cơ sở, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của hội viên; chú trọng công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, nhân rộng điển hình tiên tiến, phát huy hiệu quả phong trào thi đua yêu nước; phát huy dân chủ, đối thoại và phản biện xã hội, phối hợp chặt chẽ giữa tổ chức hội với các cấp ủy, chính quyền, tạo sức mạnh tổng hợp trong phát triển nông nghiệp và nông thôn.

Trong kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Hội Nông dân Việt Nam (14/10/1930-14/10/2025) tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt là cầu nối vững chắc giữa giai cấp nông dân với Đảng, Nhà nước, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước hùng cường.

LƯƠNG QUỐC ĐOÀN, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam