Hơn 10.000 tiết dạy thừa: Gánh nặng chưa được 'cởi trói'

Từ học kỳ II năm học 2023–2024 đến năm học 2024–2025, tổng số tiết dạy vượt giờ của Trường PTDTBT THCS Mường Lý, xã Mường Lý lên tới 5.344 tiết. Ảnh: Nguyễn Nam-TTXVN

Năm học 2025-2026, cùng với việc triển khai quy định dạy học 2 buổi/ngày, khối lượng công việc của đội ngũ giáo viên trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa tiếp tục gia tăng.

Thực tế cho thấy, nhiều giáo viên phải đảm nhận số tiết dạy vượt định mức nhằm bảo đảm yêu cầu chương trình và chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, trong khi trách nhiệm ngày càng nặng nề, chế độ hỗ trợ dạy thừa giờ lại chậm được thực hiện, khiến không ít giáo viên rơi vào cảnh mòn mỏi chờ đợi.

Trường Trung học cơ sở Cẩm Ngọc (xã Cẩm Thủy) năm học 2025-2026 có 12 lớp với 415 học sinh; tổng số cán bộ, giáo viên biên chế và hợp đồng hiện có 17 người. Trong khi đó, theo quy định, định mức cán bộ, giáo viên, nhân viên của nhà trường là 33,8 người, đồng nghĩa với việc nhà trường đang thiếu gần 10 giáo viên. Áp lực thiếu hụt nhân lực đè nặng ngay từ đầu năm học, buộc Ban Giám hiệu nhà trường phải khẩn trương báo cáo UBND xã, đồng thời chủ động triển khai nhiều giải pháp tình thế như dồn lớp, sắp xếp thời khóa biểu linh hoạt, vận động giáo viên tăng giờ, tăng tiết để duy trì hoạt động dạy học.

Gánh trên vai khối lượng công việc vượt định mức, nhiều giáo viên chấp nhận đứng lớp kéo dài, làm việc quá giờ với tinh thần sẻ chia, trách nhiệm vì học sinh. Nhờ sự nỗ lực ấy, đến thời điểm hiện nay, nhà trường đã cơ bản hoàn thành chương trình học kỳ I, bảo đảm dạy đủ số tiết các môn học theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Tuy nhiên, phía sau những kết quả đó là không ít trăn trở của đội ngũ nhà giáo khi chế độ dạy thừa giờ vẫn chưa được chi trả đầy đủ, kịp thời.

Chia sẻ thực tế, thầy Nguyễn Viết Hưng, giáo viên Trường Trung học cơ sở Cẩm Ngọc cho biết, từ đầu năm học đến nay thầy đã dạy thừa nhiều tiết so với quy định, trong khi số tiết thừa từ các năm học trước vẫn còn “treo” chưa được thanh toán. Thầy Hưng mong muốn quyền lợi chính đáng của giáo viên sớm được quan tâm.

Theo thầy Hưng, mới đây giáo viên trong trường được thông tin UBND xã Cẩm Thủy đang xây dựng kế hoạch tiết kiệm chi, dành một phần ngân sách để hỗ trợ thừa giờ cho giáo viên với mức 40.000 đồng/tiết. Dù mức hỗ trợ còn khiêm tốn, nhưng đó là sự ghi nhận cần thiết, tiếp thêm động lực để đội ngũ giáo viên yên tâm cống hiến.

Còn theo ông Nguyễn Tiến Trung, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Cẩm Ngọc, với thực trạng này, trong năm học 2025-2026, giáo viên toàn trường sẽ phải dạy thừa 4.532 tiết so với quy định do thiếu nhân lực. Nhà trường đã tiến hành thống kê cụ thể, có văn bản báo cáo và đề xuất UBND xã xem xét, sớm có phương án hỗ trợ nhằm bảo đảm quyền lợi cho giáo viên, qua đó tạo điều kiện để thầy cô yên tâm giảng dạy, hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học 2025-2026.

Trường Trung học cơ sở Cẩm Ngọc đã thống kê cụ thể, có văn bản báo cáo và đề xuất UBND xã xem xét, sớm có phương án hỗ trợ nhằm bảo đảm quyền lợi cho giáo viên. Ảnh: Nguyễn Nam-TTXVN

Bà Phạm Thị Hòa, Trưởng phòng Văn hóa-Xã hội xã Cẩm Thủy cho biết, theo số liệu từ các nhà trường gửi về, dự tính năm học 2025-2026 các trường trên địa bàn xã có khoảng 10.237 tiết thừa giờ trong năm học. Để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên theo Thông tư 19/2023/TT-BGDDT và 20/2023/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBND xã kiến nghị cấp có thẩm quyền bổ sung biên chế đủ theo quy định. Tuy nhiên, nguồn kinh phí địa phương có hạn, UBND xã đề nghị UBND tỉnh cấp kinh phí hỗ trợ dạy học 2 buổi/ngày và chi trả tiền thừa giờ do thiếu giáo viên. Phòng Văn hóa- Xã hội đã tham mưu UBND xã hỗ trợ 40.000 đồng/1 tiết thừa, hiện UBND xã đang cân đối nguồn ngân sách, tiết kiệm chi, dự kiến học kỳ 2 năm học 2025-2026 sẽ thực hiện chi trả hỗ trợ phần nào cho giáo viên.

Năm học 2025–2026, Trường Tiểu học Thiệu Long, xã Thiệu Hóa có 633 học sinh, trong khi tổng số cán bộ, giáo viên, nhân viên hiện có chỉ 26 người. Theo quy định, định mức nhân sự của nhà trường phải là 39 người, tức đang thiếu 13 cán bộ, giáo viên, nhân viên, trong đó riêng giáo viên thiếu tới 9 người. Đáng nói, sự thiếu hụt không trải đều mà tập trung chủ yếu ở đội ngũ giáo viên văn hóa, khiến áp lực dạy học đè nặng lên những giáo viên đang trực tiếp đứng lớp.

Theo biên chế sự nghiệp được giao, nhà trường tổ chức 20 lớp học, nhưng thực tế chỉ có 16 giáo viên cơ bản. Với đặc thù bậc tiểu học, mỗi giáo viên vừa phải làm công tác chủ nhiệm, vừa đảm nhận giảng dạy nhiều môn học, buộc nhà trường phải dồn lớp để xoay xở nhân lực. Cụ thể, các khối 1, 2, 3, 4 từ 4 lớp phải sắp xếp còn 3 lớp, riêng khối 5 giữ nguyên. Việc dồn lớp khiến sĩ số học sinh tăng cao, trong khi diện tích phòng học chỉ khoảng 50m², chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định, tạo thêm áp lực cho cả thầy và trò.

Theo cô giáo Dương Thị Xuân, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thiệu Long, xã Thiệu Hóa, khi triển khai dạy học 2 buổi/ngày, số tiết tối thiểu mà mỗi giáo viên phải thực hiện lên tới 32 tiết/tuần. Nếu như trước đây, một số khối lớp (như lớp 1, lớp 2) không học 2 buổi/ngày thì chỉ dạy khoảng 25 tiết/tuần, thì nay khối lượng công việc đã tăng lên đáng kể, khiến áp lực dạy thừa giờ trở nên thường xuyên và kéo dài.

Trong bối cảnh đó, hầu hết giáo viên đều phải dạy thừa từ 5-7 tiết mỗi tuần. Nhà trường đã tích cực động viên giáo viên chia sẻ khó khăn, sẵn sàng nhận thêm tiết dạy để bảo đảm chương trình. Tuy nhiên, chế độ chi trả tiền dạy thừa giờ đến nay vẫn chưa được giải quyết. Nhà trường đã có văn bản báo cáo, đề nghị các cấp có thẩm quyền sớm xem xét chi trả chế độ dạy thừa giờ, đồng thời bổ sung thêm giáo viên nhằm giảm tải áp lực cho đội ngũ nhà giáo. Đây không chỉ là mong mỏi chính đáng của giáo viên, mà còn là điều kiện cần thiết để nhà trường duy trì chất lượng dạy học, thực hiện hiệu quả nhiệm vụ năm học 2025–2026.

Trường THCS Cẩm Ngọc, xã Cẩm Thủy hiện thiếu gần 10 giáo viên theo quy định, hầu hết các giáo viên phải dạy tăng tiết, tăng giờ. Ảnh: Nguyễn Nam-TTXVN

Thực trạng thiếu giáo viên không chỉ diễn ra ở các trường miền xuôi mà đang trở thành bài toán kéo dài tại nhiều xã miền núi. Việc dạy thay, dạy gộp, dạy tăng cường vốn đã là giải pháp tình thế, nay lại trở thành “chuyện thường ngày”, đẩy áp lực công việc của giáo viên lên mức cao. Đáng lo ngại hơn, chế độ chi trả tiền thừa giờ chậm trễ càng khiến tâm lý đội ngũ thêm nặng nề, ảnh hưởng trực tiếp đến động lực bám trường, bám lớp.

Tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú trung học cơ sở Mường Lý (xã Mường Lý), tình trạng thiếu giáo viên diễn ra nghiêm trọng trong nhiều năm. Nhiều môn học chỉ có duy nhất một giáo viên giảng dạy cho toàn trường, buộc giáo viên phải dạy tăng cường, kiêm nhiệm liên môn, dẫn đến số tiết vượt giờ tăng lên theo từng tháng, từng học kỳ.

Theo ông Nguyễn Văn Quý, Phó Hiệu trưởng nhà trường, từ học kỳ II năm học 2023–2024 đến năm học 2024–2025, tổng số tiết dạy vượt giờ của trường lên tới 5.344 tiết. Tuy nhiên, đến thời điểm trước khi chính quyền địa phương hai cấp chính thức đi vào hoạt động, toàn bộ số tiết thừa giờ này vẫn chưa được chi trả.

Trước những vướng mắc trong việc chi trả chế độ dạy thừa giờ của giáo viên, ngày 23/9/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 21/2025/TT-BGDĐT quy định chế độ trả tiền lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập. Thông tư này có quy định mới rõ ràng hơn về việc chi trả chế độ trả tiền lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo sau kết thúc năm học (trừ trường hợp nghỉ việc, thuyên chuyển) và yêu cầu các trường xây dựng quy chế nội bộ, nhằm đảm bảo quyền lợi, công bằng hơn cho giáo viên, giải quyết bức xúc kéo dài. Dù vậy, công tác này vẫn cần sự vào cuộc của các cấp quản lý để rà soát, công khai và giải quyết triệt để các trường hợp chậm trễ; đồng thời, bảo đảm nhà giáo dạy thêm giờ được chi trả chế độ, bảo đảm công bằng trong phân công nhiệm vụ và việc trả tiền lương dạy thêm giờ phù hợp với yêu cầu triển khai chương trình giáo dục.

Khiếu Tư- Nguyễn Nam/vnanet.vn