Iran trước nguy cơ cạn kiệt nước trong vài tuần lễ nữa
Khủng hoảng nước đang đe dọa trầm trọng Iran, quốc gia vừa trải qua 5 năm hạn hán cùng nhiều thập kỷ quản lý nguồn nước ít hiệu quả. Nhiều vấn đề khác có thể phát sinh từ tình trạng này.
Một số hồ trữ nước sâu nhất của Iran giờ đã co ngót lại như những cái ao nông. Áp lực nước tại một số thành phố thấp đến mức vòi nước tại các tòa chung cư khô khốc hàng tiếng đồng hồ. Người dân đổ xô đi tìm téc nước hoặc tích trữ từng chút nước. Trong khi đó, nhiệt độ cao đến mức có nơi ở Iran vào tháng 6/2025 đạt mức 65 độ C.
Mực nước sau đập Amir Kabir (cung cấp nước ngọt cho Iran) giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử. Ảnh: New York Times
Đại khủng hoảng về nước
Iran đang trong cuộc khủng hoảng thiếu nước nghiêm trọng cùng với thiếu năng lượng trong nhiều tháng dẫn tới tình trạng cắt điện trên khắp đất nước. Sau cuộc chiến 12 ngày với Israel và Mỹ vào tháng 6, người dân Iran hiện lại phải đối mặt với cuộc sống khó khăn, thiếu thốn nhu yếu phẩm.
Tuần vừa qua, chính phủ Iran công bố rằng nhiều hồ trữ nước, đặc biệt là những hồ cung cấp nước uống cho thủ đô Tehran, đã cạn khô. Nguồn nước cung cấp cho Tehran dự báo sẽ cạn kiệt trong vài tuần nữa, theo các quan chức. Giới chức Iran đang kêu gọi dân chúng phải giảm tiêu thụ nước.
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian mới đây phát biểu trong họp nội các: “Khủng hoảng nước nghiêm trọng hơn những gì được nói hôm nay. Nếu chúng ta không quyết định khẩn cấp vào lúc này, chúng ta sẽ đối mặt với tình hình không thể cứu vãn trong tương lai. Chúng ta không thể tiếp tục như thế này”.
Iran vốn có xu hướng hạn hán. Tổng thống Pezeshkian thừa nhận rằng yếu kém trong chính sách quản lý nguồn nước càng làm trầm trọng vấn đề này. Biến đổi khí hậu cũng gây thêm khó khăn cho Iran.
Cắt nước ở văn phòng và chung cư
Khủng hoảng nước tại Iran hiện nay đã lên đến cấp độ cực kỳ nghiêm trọng khiến chính phủ Iran phải đóng cửa tất cả văn phòng và dịch vụ của nhà nước ở Tehran cũng như ở hơn 24 thành phố trên cả nước vào hôm 23/7/2025. Những nơi này cũng thực hiện kỳ nghỉ cuối tuần kéo dài 3 ngày để làm giảm lượng tiêu thụ nước và điện.
Nữ phát ngôn viên Fatemeh Mohajerani của chính phủ Iran cho biết, các thành phố sắp tới có thể thực hiện việc đóng cửa tương tự một hoặc hai lần mỗi tuần. Bà đề xuất người dân tăng cường “đi nghỉ”.
Công ty Nước sạch và nước thải tỉnh Tehran công bố tuần qua rằng họ đã giảm áp lực nước xuống mức thấp như vậy tại Tehran - thành phố 10 triệu dân, nơi nhiều người sống và làm việc trong các tòa nhà cao tầng. Do áp lực nước thấp, nước không chảy nổi lên tầng 2 của các tòa chung cư.
Người dân Iran đổ xô đi mua téc trữ nước. Ảnh: New York Times
Một số cư dân Tehran trả lời phỏng vấn nói rằng nước rỉ từng giọt từ vòi nước, khiến họ rất khó khăn trong xối toilet hoặc rửa bát đĩa và giặt quần áo. Cư dân cho biết, ở các khu kế bên, việc cấp nước đã bị ngưng trong 48 tiếng đồng hồ.
Nhiều người dân và ban quản trị tòa nhà đổ xô đi mua téc nước, hy vọng tích trữ chút ít nước để cầm cự qua giai đoạn khan hiếm sắp tới. Vị quản lý một tòa cao tầng ở khu Elahiyeh cho biết tòa nhà này đã bước sang ngày thứ 3 không được cấp nước. Vị này kể rằng khi tòa nhà có được một téc nước, thì việc cung cấp nước chỉ kéo dài trong 2 tiếng đồng hồ. Sau đó ban quản lý tòa nhà tìm cách mua nước từ một xe tải nước nhưng cuối cùng lại phát hiện ra nước ở đó đã bị nhiễm nước biển, không phù hợp cho uống hoặc tắm.
Nafiseh - một giáo viên 36 tuổi, đặt câu hỏi về chiến lược lưu trữ nước ngọt. Cô kể, mẹ của cô đã phải dành nửa căn bếp để chứa các chai lọ nước lớn nhỏ nhưng điều này cũng không cải thiện nhiều được tình hình.
Những vấn đề nan giải
Hamidreza Khodabakhshi - người đứng đầu Liên minh kỹ sư nước tại tỉnh Khuzestan (miền nam Iran) trả lời phỏng vấn qua điện thoại: “Cần phải cải cách đồng thời việc quản trị điện và nguồn nước”.
Giới chuyên gia môi trường cho hay, tình trạng này còn do tình trạng phát triển đô thị quá mức và cạn kiệt nước ngầm do hoạt động nông nghiệp và xây dựng quá nhiều đập nước. Iran còn dẫn nước theo đường ống tới các khu vực sa mạc ở miền Trung để cung cấp cho các ngành công nghiệp tiêu tốn nhiều nước như ngành sản xuất thép của nhà nước.
Bộ Năng lượng Iran cho hay, lượng mưa hàng năm tại Iran trong 5 năm qua đã giảm từ khoảng 279mm xuống dưới 152mm, gây ra tình trạng hạn hán tồi tệ nhất trong 50 năm qua. Trong khi đó, Mohammad Sadegh Motamedian - thống đốc tỉnh Tehran, cho biết tại 4 đập cung cấp nước uống cho thủ đô, các hồ trữ nước đã giảm xuống chỉ còn 14% công suất.
Những mảnh đất ẩm ướt phì nhiêu đã biến thành nơi đầy bão cát và bụi, giếng nước thì cạn khô.
Saeed - ông chủ một hãng công nghệ ở Tehran nhớ lại mình từng bơi trong nhiều hồ như vậy hồi còn nhỏ nhưng ngày nay những hồ này có thể lội qua dễ dàng.
Tình trạng thiếu nước khiến mùa màng và gia súc cũng chết dần, đồng thời gây ra tình trạng sụt lún của đất nền ở nhiều nơi, như ở Tehran có những nơi lún xuống tới 30cm trong một năm.
