Israel đối mặt nguy cơ 'cô lập', Thủ tướng Netanyahu kêu gọi tái cấu trúc kinh tế

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo đài RT ngày 15/9, trong bài phát biểu tại hội nghị tổng kiểm toán thường niên của Bộ Tài chính Israel ở Jerusalem, ông Netanyahu cho rằng bối cảnh quốc tế hiện nay đang buộc Israel phải tính toán lại định hướng phát triển kinh tế. Ông nhấn mạnh, với những sức ép ngày càng lớn từ bên ngoài, đặc biệt là liên quan đến cuộc xung đột tại Gaza, đất nước có thể phải thích nghi với một mô hình kinh tế mang tính tự cung tự cấp nhiều hơn so với trước đây. Nhà lãnh đạo Israel thừa nhận mô hình thị trường tự do mà Tel Aviv duy trì trong nhiều thập kỷ có thể gặp nhiều thách thức, nhất là khi nguy cơ bị áp đặt các biện pháp trừng phạt hoặc tẩy chay ngày càng rõ rệt.

Trong phát biểu, ông Netanyahu nhấn mạnh tầm quan trọng của lĩnh vực quốc phòng, cho rằng Israel cần chuẩn bị đối phó với những hạn chế từ bên ngoài và củng cố năng lực tự lực tự cường. Ông khẳng định đất nước sẽ phải đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng trong nước và thích ứng với bối cảnh mới. “Trong những năm tới, chúng ta sẽ phải đối mặt với các nỗ lực cô lập. Những gì từng hiệu quả trước đây có thể sẽ không còn phù hợp”, ông nói.

Bối cảnh phát biểu của Thủ tướng Israel được đặt trong làn sóng chỉ trích ngày càng tăng từ cộng đồng quốc tế đối với chiến dịch quân sự tại Gaza. Các phong trào ủng hộ Palestine đã liên tục kêu gọi doanh nghiệp và tổ chức quốc tế cắt đứt quan hệ hợp tác với Israel. Một số quốc gia châu Âu cũng đang thảo luận về việc áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tuần trước đã kêu gọi đình chỉ thỏa thuận thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và Israel, đồng thời nêu quan ngại về tình hình nhân đạo ở Gaza, nơi theo số liệu y tế địa phương đã có gần 65.000 người thiệt mạng kể từ năm 2023. Bà Ursula cũng cáo buộc một số bộ trưởng trong chính phủ Israel có lập trường cứng rắn và cho rằng điều này làm gia tăng căng thẳng với người Palestine.

Trong khi đó, Israel vẫn duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng. Theo Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, Washington đã cung cấp khoảng 310 tỷ USD viện trợ cho Israel kể từ năm 1946, chủ yếu dưới dạng viện trợ quân sự. Hiện nay, Israel nhận khoảng 3,3 tỷ USD viện trợ an ninh và quốc phòng hàng năm, cùng với các gói bổ sung được Quốc hội Mỹ phê duyệt. Số liệu cũng cho thấy chi tiêu quân sự của Israel đã tăng mạnh, chiếm tới 8,78% GDP năm 2024, gần gấp đôi so với mức trước năm 2023.

Giới quan sát nhận định, phát biểu của ông Netanyahu phản ánh sự chuẩn bị cho kịch bản Israel sẽ phải dựa nhiều hơn vào nội lực trong thời gian tới. Tuy nhiên, hướng đi này cũng đặt ra nhiều thách thức. Việc tập trung phát triển công nghiệp quốc phòng có thể giúp duy trì năng lực an ninh, song cũng kéo theo nguy cơ gia tăng gánh nặng kinh tế và ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng. Các biện pháp trừng phạt hoặc tẩy chay, nếu được áp đặt, sẽ làm gia tăng khó khăn, đồng thời tác động tới hình ảnh quốc tế của Israel.

Trong bối cảnh đó, nhiều ý kiến cho rằng vấn đề Gaza vẫn sẽ tiếp tục là điểm nóng trong quan hệ giữa Israel với cộng đồng quốc tế. Làn sóng chỉ trích từ châu Âu cùng với áp lực từ các tổ chức xã hội có thể khiến Israel phải điều chỉnh chiến lược ngoại giao và kinh tế. Tuy nhiên, lựa chọn phát triển một nền kinh tế mang tính tự chủ cao hơn cũng cho thấy quyết tâm của chính phủ Israel trong việc chuẩn bị cho những kịch bản khó lường sắp tới.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc