Kéo giảm tình trạng sinh con tại nhà

Tỷ lệ sinh con tại nhà vẫn ở mức cao

Tại Hội thảo, báo cáo thực trạng công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS) tại tỉnh, bác sĩ Bá Tường Đăng Phong-Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh-lưu ý vấn đề: Trong khi tỷ lệ sinh con tại nhà ở địa bàn phía Đông tỉnh thấp thì ngược lại tại địa bàn phía Tây tỉnh, tỷ lệ này ở mức cao.

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: Như Nguyện

Theo số liệu năm 2024, tỉnh Gia Lai (cũ) có 2.442 phụ nữ sinh con tại nhà, chiếm 9,07% tổng số ca sinh và 7 tháng năm 2025 có 1.151 phụ nữ sinh con tại nhà, chiếm tỷ lệ 9,30% tổng số ca sinh. Tỷ lệ phụ nữ sinh tại nhà không được cán bộ y tế đỡ đẻ vẫn còn cao (chiếm 79,59% trong năm 2024 và 79,42% trong 7 tháng năm 2025).

Rào cản lớn nhất đối với công tác CSSKSS tại địa bàn phía Tây tỉnh là những tập quán đã ăn sâu vào tiềm thức người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Thói quen sinh tại nhà, hoặc thậm chí là trong rẫy vẫn còn ở nhiều nơi, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.

Theo quan điểm của một số người dân, việc sinh đẻ là một quá trình tự nhiên và họ chỉ tìm đến cơ sở y tế khi có biến chứng. Bên cạnh đó, ở khu vực này tình trạng tảo hôn và mang thai ở tuổi vị thành niên còn khá cao, ảnh hưởng đến công tác CSSKSS.

“Các cơ sở cung cấp dịch vụ CSSKSS trên địa bàn chưa thật sự đáp ứng đầy đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của bà mẹ có thai. Ngoài ra, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số còn cao, họ không có đủ điều kiện tài chính để tiếp cận các cơ sở y tế tư nhân hoặc các dịch vụ xã hội hóa…”- ông Phong nhấn mạnh.

Theo bác sĩ Phạm Ngọc Cương-Trưởng Khoa Y tế công cộng, dinh dưỡng, an toàn thực phẩm (TTYT Mang Yang), tại địa bàn, số phụ nữ sinh con tại nhà chiếm đến 40%, đồng nghĩa với việc gần một nửa số các ca sinh diễn ra ngoài sự giám sát y tế trực tiếp, tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ tai biến sản khoa, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của cả mẹ và bé, tác động đến mục tiêu nâng cao chất lượng dân số của tỉnh.

Tăng cường giải pháp, giảm thiểu sinh con tại nhà

Hội thảo đã dành nhiều thời gian để thảo luận, phân tích thực trạng, nguyên nhân phụ nữ sinh con tại nhà; đánh giá các hoạt động can thiệp đã và đang được triển khai; vai trò của chính quyền địa phương, ban, ngành, đoàn thể…

Qua đó, các đại biểu đề xuất các nhóm giải pháp toàn diện, cụ thể và phù hợp với địa phương; thống nhất các nội dung phối hợp, kế hoạch hành động giảm thiểu tình trạng này tại tỉnh.

Cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền CSSKSS ở các thôn, làng địa bàn phía Tây tỉnh, góp phần giảm thiểu tình trạng sinh con tại nhà. Ảnh: Như Nguyện

Bác sĩ Phạm Ngọc Cương đề xuất các giải pháp then chốt: Chú trọng công tác tuyên truyền đến từng hộ gia đình, từng thôn, làng; phối hợp với già làng, trưởng thôn, người có uy tín để cùng tuyên truyền đến người dân.

Đồng thời, phát huy vai trò của y tế cơ sở, nâng cao chất lượng dịch vụ sinh tại cơ sở y tế; phối hợp với chính quyền và đoàn thể đưa tiêu chí “không sinh tại nhà” vào bình xét thi đua thôn, làng văn hóa gắn với phong trào xây dựng nông thôn mới.

Bên cạnh đó, cần xem xét các chính sách hỗ trợ chi phí đi lại, viện phí cho phụ nữ nghèo để không còn rào cản tài chính khi đến cơ sở y tế sinh con.

Theo bà Trần Thị Yến-Phó Chủ tịch UBND xã Ia Khươl, thời gian tới, UBND xã sẽ tăng cường chỉ đạo, bố trí ngân sách hợp lý và phối hợp chặt chẽ với trạm y tế, các ban, ngành, đoàn thể trong triển khai công tác CSSKSS. Ngoài ra, địa phương huy động nguồn lực xã hội hóa để cải thiện điều kiện chăm sóc sức khỏe cho người dân nói chung, CSSKSS nói riêng.

“Chúng tôi mong muốn các cấp, ngành quan tâm tạo điều kiện cho cán bộ cơ sở được tham gia các lớp tập huấn CSSKSS do tuyến trên tổ chức; triển khai khám tư vấn, CSSKSS lưu động tại các thôn, làng… Cùng với đó, là có các giải pháp giúp người dân tiếp cận các dịch vụ CSSKSS một cách tốt nhất”-bà Yến kiến nghị.

NHƯ NGUYỆN