Kết quả Hội nghị G7:AI, khoáng sản, cháy rừng, nhưng không có Ukraine

Những vấn đề được thống nhất

Một trong những tuyên bố nổi bật là về AI với nội dung chi tiết nhất từ trước đến nay, khẳng định “cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm”. G7 cũng đã ban hành tuyên bố về “tầm nhìn chung” cho các công nghệ lượng tử mới nổi, cam kết thúc đẩy đầu tư công và tư vào khoa học và công nghệ lượng tử. Các tuyên kêu gọi hợp tác trong việc sử dụng các công cụ mạnh mẽ để thu hẹp khoảng cách số, thúc đẩy an ninh quốc gia và thúc đẩy luồng dữ liệu xuyên biên giới đáng tin cậy.

Các nhà lãnh đạo chụp bức ảnh "gia đình" theo truyền thống. Nguồn: PTI

Bên cạnh đó, một thỏa thuận mang tên “Hiến chương cháy rừng Kananaskis” đã được vạch ra, trong đó nêu rõ các bước mà tất cả các nước G7 và 5 quốc gia khách mời gồm Australia, Ấn Độ, Mexico, Hàn Quốc và Nam Phi dự định thực hiện về phòng chống cháy rừng, hợp tác nghiên cứu và nỗ lực tái thiết cộng đồng.

Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo G7 ra tuyên bố cam kết giải quyết nạn buôn người xuyên biên giới, trong đó nêu rõ G7: "Sẽ xem xét khả năng sử dụng các biện pháp trừng phạt nhằm vào tội phạm tham gia vào hoạt động buôn người di cư và buôn người từ các quốc gia nơi xuất phát hoạt động này”.

Ngoài ra, hội nghị cũng đạt nhất trí tuyên bố việc tạo ra các thị trường dựa trên tiêu chuẩn cho khoáng sản quan trọng.

Một ngày trước đó, các nhà lãnh đạo G7 đã đưa ra một tuyên bố ngắn gọn kêu gọi Israel và Iran giảm leo thang thù địch ở Trung Đông khi các cuộc giao tranh vẫn liên tục diễn ra.

Không có tuyên bố về Ukraine

Không có thỏa thuận cuối cùng nào về cuộc xung đột ở Ukraine hoặc nỗ lực chung nào nhằm gây sức ép để các bên liên quan đàm phán ngừng bắn. Canada và các đồng minh khác đã công bố lệnh trừng phạt mới đối với Nga và tuyên bố viện trợ cho Ukraine, nhưng Mỹ tuyên bố sẽ không thực hiện theo.

Các hãng thông tấn đưa tin rằng, tuyên bố thứ 7 được các nước đề xuất nhằm lên án Nga một cách rõ ràng, một lập trường thường lệ của G7 đã không thể thông qua do vấp phải sự phản đối của Tổng thống Donald Trump. Canada và các đồng minh khác đã công bố lệnh trừng phạt mới đối với Nga và tuyên bố viện trợ cho Ukraine, nhưng Mỹ tuyên bố sẽ không thực hiện. Washington cho rằng cách tiếp cận như vậy có thể làm suy yếu khả năng đàm phán của nước này.

Tổng thống Mỹ đã nhiều lần từ chối đổ lỗi cho Nga về việc xâm lược Ukraine. Vào 16/6, ông đã một lần nữa nhắc nhở các thành viên G7 rằng, về cơ bản G7 phải chịu trách nhiệm cho cuộc chiến tranh Ukraine khi khai trừ Nga ra khỏi G8 vào năm 2014.

Sự rút lui của Donald Trump và cái bóng của Trung Quốc

Hội nghị G7 thường niên năm nay, được tổ chức tại Kananaskis thuộc tỉnh bang Alberta của Canada, đã trở nên kém ý nghĩa do Tổng thống Mỹ quyết định rời đi sớm một ngày để “giải quyết” xung đột giữa Israel và Iran đang diễn ra. Điều này trên thực tế đã biến cuộc họp thành hội nghị G6.

Quyết định về sớm của Tổng thống Donald Trump đã khiến các cuộc gặp dự kiến với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum, cũng như các nhà lãnh đạo của các quốc gia không phải thành viên như Ấn Độ và Australia, Hàn Quốc đã bị hoãn lại.

Các nhà phân tích cho biết mặc dù Trung Quốc không phải là thành viên G7, nhưng nước này lại có vai trò lớn tại cuộc họp này. Henrietta Levin thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức tư vấn của Mỹ, cho biết trong một báo cáo: "Một trong những ưu tiên quan trọng nhất của Hội nghị Thượng đỉnh là Trung Quốc sẽ không xuất hiện trong chương trình nghị sự công khai".

“Trong khi nhóm này muốn công khai nhấn mạnh chương trình nghị sự của mình về các vấn đề phát triển thì đằng sau cánh cửa đóng kín, cái bóng của Trung Quốc gần như bao trùm các cuộc thảo luận, khi các nhà lãnh lo lắng về cách Bắc Kinh đang thách thức an ninh, thịnh vượng và các giá trị của các quốc gia G7”, ông Henrietta Levin cho biết.

Tuyên bố về khoáng sản quan trọng của G7 đã bày tỏ mối quan ngại về chính sách kinh tế của Trung Quốc dù không nhắc đến tên "gã khổng lồ" châu Á này. Bắc Kinh kiểm soát hơn 60% sản lượng đất hiếm toàn cầu và gần 90% công suất tinh chế, mang lại cho nước này đòn bẩy rất lớn đối với các đối tác thương mại.

Tuyên bố cho biết: "Chúng tôi thừa nhận rằng các chính sách và hoạt động phi thị trường trong lĩnh vực khoáng sản quan trọng đe dọa đến khả năng khai thác nhiều khoáng sản quan trọng của chúng tôi". Nhận thấy mối đe dọa này đối với nền kinh tế của mình, bao gồm "sự gián đoạn thị trường có chủ đích", nhóm này đã cam kết "hợp tác với nhau và với các đối tác ngoài G7 để nhanh chóng bảo vệ an ninh kinh tế và quốc gia".

Không có tiến triển về thương mại

Cuộc gặp của các nhà lãnh đạo hàng đầu G7 năm nay cũng được kỳ vọng sẽ giúp hạ nhiệt phần nào cuộc chiến thuế quan mà ông Donald Trump khởi xướng, song kết thúc hội nghị, vẫn không có thêm một thỏa thuận nào được ký kết.

Tổng thống Donald Trump đã cam kết ký 90 thỏa thuận thương mại trong 90 ngày nhưng cho đến nay chỉ đạt được một thỏa thuận duy nhất với Anh. Hai nước đã ký một khuôn khổ thương mại vào 16/6, nhằm cụ thể hóa những gì đã được công bố ban đầu vào tháng 5.

Các thành viên trong nhóm thương mại của ông Donald Trump vẫn ở lại Canada sau khi Donald Trump rời đi, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer và Kevin Hassett, giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia.

Sau khi rời Canada hôm 17/6, ông Donald Trump cho biết Nhật Bản đang "cứng rắn" trong các cuộc đàm phán thương mại và Liên minh châu Âu vẫn chưa đưa ra những điều khoản mà ông cho là hợp lý.

"Chúng tôi vẫn đang đàm phán, nhưng tôi không cảm thấy họ đang đưa ra một thỏa thuận công bằng", ông Donald Trump nói với các phóng viên, ám chỉ EU. "Hoặc họ sẽ đạt được thỏa thuận hợp lý hoặc họ sẽ trả bất cứ khoản tiền nào chúng tôi yêu cầu họ phải trả".

Wendy Cutler thuộc Viện Chính sách xã hội châu Á, một nhóm nghiên cứu của Mỹ, cho biết: "Việc Tổng thống Donald Trump nhanh chóng rời khỏi cuộc họp G7 có lẽ là một đòn giáng mạnh vào một số đối tác thương mại đang hy vọng có thể trình bày trực tiếp quan điểm của mình với nhà lãnh đạo Mỹ trước thời hạn tạm dừng áp thuế quan vào ngày 9/7".

Cựu Phó đại diện thương mại Mỹ cho biết thêm: "Chỉ còn 3 tuần nữa là hết thời hạn đình chiến thuế quan kéo dài 90 ngày, các cuộc đàm phán hiện đang ở giai đoạn nước rút". “Không có gì ngạc nhiên nếu các cuộc đàm phán trên thực tế khó khăn hơn so với kỳ vọng của Nhà Trắng, khi cho đến nay họ mới chỉ đạt được một thỏa thuận với Vương quốc Anh”.

Quỳnh Vũ