Khai mạc triển lãm 'Đạo học ngàn năm' tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Sự kiện do Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức, nhân dịp kỷ niệm 955 năm thành lập Văn Miếu (1070 - 2025), 950 năm Quốc Tử Giám (1076 - 2026) và chào đón năm mới 2026.

Đại biểu cắt băng khai mạc triển lãm

Triển lãm "Đạo học ngàn năm" do nhóm nghệ thuật Dấu xưa văn hiến thực hiện, với định hướng kết hợp hài hòa giữa giá trị truyền thống và tư duy sáng tạo hiện đại.

Không gian trưng bày gồm 3 nội dung: đạo học của người xưa, lễ hội ngàn năm Thăng Long, và sự kết hợp hài hòa giữa đạo học và lễ hội, tạo nên những tác phẩm vừa giàu chiều sâu nội dung, vừa mở ra nhiều cảm xúc thẩm mỹ tới công chúng.

Họa sĩ Vũ Xuân Đông giới thiệu các tác phẩm tại triển lãm

Các tác phẩm sử dụng đa dạng chất liệu như ánh sáng, gỗ, lụa, kim loại, giấy dó, gốm…, kết hợp kỹ thuật sắp đặt, tạo hình hiện đại. Nhiều hình tượng quen thuộc của văn hóa Việt Nam như Chu Văn An, sĩ tử, sao Khuê, rồng - phượng, lễ hội truyền thống... được khai thác nhằm khắc họa hành trình học tập, tu dưỡng và phụng sự của con người Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.

Theo đại diện nhóm Dấu xưa văn hiến, họa sĩ Vũ Xuân Đông, triển lãm được tổ chức với ánh sáng làm chất liệu chủ đạo, kết hợp giữa vật liệu truyền thống và hiện đại, tạo nên các không gian sắp đặt mang tính tương tác, để người xem không chỉ đứng ngoài chiêm ngưỡng mà còn bước vào, cảm nhận và đối thoại với tinh thần Đạo học.

Trong dòng chảy ấy, mỗi nghệ sĩ tham gia triển lãm đã góp một tiếng nói riêng. Tác phẩm “Trong đèn” của họa sĩ Phạm Hùng Anh lấy tích cá chép vượt Vũ Môn, tái hiện hành trình gian nan của sĩ tử xưa và người học hôm nay. Những chiếc đèn hình giọt nước gợi mồ hôi, mực và nước mắt, nhấn mạnh rằng mọi thành công đều được đánh đổi bằng nỗ lực, kiên trì và ý chí vượt khó.

Tác phẩm "Tinh hoa đạo học" của Nguyễn Tuấn Dũng

Với "Tinh hoa đạo học", họa sĩ Nguyễn Tuấn Dũng khắc họa trọn vẹn hành trình khoa cử của Nho sĩ, từ tu thân, học đạo đến đỗ đạt, vinh quy bái tổ, được lồng ghép trong không khí lễ hội truyền thống. Hình tượng cá chép hóa rồng, rồng uốn lượn cùng ánh sáng tương tác tạo nên một không gian linh thiêng mà sống động, thể hiện sự tiếp nối bền bỉ của Đạo học Việt Nam trong đời sống đương đại.

Tác phẩm "Vũ Môn" của họa sĩ Phan Minh Bạch sử dụng hình ảnh năm cột trụ trời như một biểu tượng của khát vọng vươn lên. Lụa truyền thống, sắt uốn và ánh sáng LED kết hợp tạo nên một cấu trúc trang trọng, đối thoại hài hòa với không gian Nhà Thái Học.

Khách xem triển lãm trước tác phẩm "Kinh kỳ hội" của họa sĩ Lê Thị Thanh

Ở mạch lễ hội, "Kinh kỳ hội" của họa sĩ Lê Thị Thanh tái hiện không khí lễ hội Hà Nội qua bảy lễ hội tiêu biểu. Tác phẩm như một chiếc đèn lồng lớn tỏa sáng trong Văn Miếu, nơi thực và ảo, ký ức và hiện tại cùng giao hòa trong nhịp sống kinh kỳ.

Tác phẩm "Mây bay, hoa nở" của họa sĩ Vũ Xuân Đông lấy cảm hứng từ hoa văn thời Lý, kết hợp hình ảnh khoa cử, danh nhân và lễ hội Thăng Long, tạo nên một không gian “mùa xuân tri thức" lung linh trên cao, tôn vinh sự học và hiền tài.

Tác phẩm "Mây bay, hoa nở" của họa sĩ Vũ Xuân Đông

Với "Thời gian lưu dấu", họa sĩ Nguyễn Đức Hùng mở ra một không gian chiêm nghiệm tĩnh lặng. Gam xanh ngọc cổ và hoa văn truyền thống gợi trầm tích lịch sử Văn Miếu - Quốc Tử Giám, khẳng định rằng giá trị văn hóa và đạo lý chính là điều bền bỉ nhất trước dòng chảy thời gian.

Tác phẩm " Thầy - Trò" của nhà điêu khắc Nguyễn Trường Giang, lấy cảm hứng từ thầy Chu Văn An, sử dụng khoảng trống và ánh sáng như một ẩn dụ sâu sắc về sự truyền - tiếp tri thức, "Người thầy không để lại hình bóng, chỉ để lại ánh sáng trong lòng người học".

Nhà điêu khắc trẻ Hồ Sỹ Tiến với “Vũ điệu Khuê văn” mở rộng đối thoại từ Sao Khuê của truyền thống đến thời đại AI, khẳng định rằng ánh sáng Đạo học - ánh sáng của nhân cách và trách nhiệm, không phụ thuộc vào thời đại hay công cụ.

Mỗi nghệ sĩ tham gia triển lãm đã góp một tiếng nói riêng

Trong khi đó, “Phượng vũ” của họa sĩ Hà Phạm lấy hình tượng Kiệu Phượng hoàng trong lễ hội Kinh Kỳ, thể hiện sự thăng hoa tâm linh và vẻ đẹp nghi lễ truyền thống qua chất liệu sơn mài, dát vàng và ánh sáng rực rỡ.

“Vật cầu” của họa sĩ Vũ Lê Tùng chuyển hóa lễ hội vật cầu Thúy Lĩnh, một di sản từ thời Lý, thành ngôn ngữ tạo hình đương đại, tái hiện tinh thần thượng võ, sức mạnh cộng đồng và sinh lực văn hóa của Thăng Long - Hà Nội.

Các tác phẩm với ánh sáng làm chất liệu chủ đạo, kết hợp giữa vật liệu truyền thống và hiện đại

Triển lãm “Đạo học ngàn năm” là một đóng góp nhỏ bé của nhóm họa sĩ với mong muốn mang đến cho công chúng, giới nghiên cứu và sáng tác một không gian nghệ thuật sinh động, giàu chiều sâu, góp phần nuôi dưỡng tình yêu di sản và ý thức gìn giữ các giá trị văn hóa - lịch sử của dân tộc.

Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu nhấn mạnh, “Đạo học ngàn năm” không chỉ là một không gian trưng bày nghệ thuật, mà còn là lời mời gọi công chúng cùng chiêm nghiệm về giá trị của tri thức, đạo lý và trách nhiệm của con người hôm nay đối với di sản cha ông. Thông qua triển lãm, Văn Miếu - Quốc Tử Giám tiếp tục khẳng định vai trò của mình như một không gian văn hóa - giáo dục - sáng tạo, nơi di sản được tiếp nối bằng cảm hứng, sự đồng hành và trách nhiệm của cộng đồng trong cuộc sống đương đại.

Triển lãm đón công chúng thưởng lãm đến hết ngày 22/3/2026.

H.Sen - Q.Anh