Khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 10, ứng phó với lũ lụt, sạt lở do mưa lớn sau bão

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo tiền phương đặt tại Quân khu 4 - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp nhận định, bão số 10 là cơn bão rất mạnh khi Hà Tĩnh ghi nhận gió giật cấp 14 trên toàn tỉnh – mạnh nhất từ trước đến nay. Đặc biệt, tại Lộc Hà (Hà Tĩnh), bão đứng im suốt 2 giờ, gây thiệt hại nặng. Nghệ An cũng chịu gió giật cấp 13–14, thời gian bão duy trì từ 6–8 giờ.

Dự báo khoảng 10h ngày 29/9, bão sẽ suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, đi sâu vào đất liền và tiếp tục suy yếu thành vùng áp thấp.

Từ 19h ngày 28/9 đến 7h ngày 29/9, các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh có mưa rất to từ 100-250 mm, một số trạm mưa lớn hơn như: Xuân Bình (Thanh Hóa) 314 mm, Mỹ Sơn (Nghệ An) 312 mm, Hồ Mạc Khê (Hà Tĩnh) 312 mm, Đậu Liêu (Hà Tĩnh) 308 mm.

Tổng lượng mưa từ ngày 26/9 đến 7h ngày 29/9, từ Thanh Hóa đến Đà Nẵng có mưa 250-450 mm, riêng Huế từ 300-600 mm, có nơi trên 600 mm.

Dự báo, từ ngày 29-30/9, từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh, đồng bằng Bắc Bộ, Phú Thọ, phía nam các tỉnh Sơn La, Lào Cai có mưa từ 150-250 mm, có nơi trên 400 mm. Các nơi khác ở Bắc Bộ và Bắc Quảng Trị từ 100-200 mm, có nơi trên 300 mm.

Lũ trên các sông từ Thanh Hóa đến Bắc Quảng Trị đang lên. Nguy cơ ngập lụt tại các tỉnh từ Thanh Hóa đến bắc Quảng Trị. Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các xã phía tây tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bão số 10 được đánh giá là “cơn bão lịch sử” khi Hà Tĩnh ghi nhận gió giật cấp 14 trên toàn tỉnh – mạnh nhất từ trước đến nay. Nghệ An cũng chịu gió giật cấp 13–14, thời gian bão duy trì từ 6–8 giờ. Đặc biệt, tại Lộc Hà (Hà Tĩnh), bão đứng im suốt 2 giờ, gây thiệt hại nặng.

Đến 10h ngày 29/9, bão đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới trên đất Lào. Tuy nhiên, mưa lớn tiếp tục kéo dài tại Nghệ An, Thanh Hóa, Ninh Bình, Hòa Bình, Sơn La, với lượng mưa có thể lên tới 300mm, dự báo đến hết ngày 30/9 mới giảm.

Mực nước sông ở Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa dự kiến đạt và vượt báo động 3 trong chiều, tối 29/9 và sáng 30/9, nguy cơ ngập lụt diện rộng. Các hồ chứa trong khu vực đã vận hành xả lũ kịp thời, hiện còn khả năng tích hơn 1 tỷ m³ nước để cắt lũ hạ du.

Ảnh: VGP/Minh Khôi

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Tĩnh Nguyễn Hồng Lĩnh cho biết, tối 28/9, bão số 10 đổ bộ vào Hà Tĩnh và quần thảo suốt hơn 12 giờ, được đánh giá là cơn bão có phạm vi gió mạnh trên địa bàn lớn nhất từ trước đến nay. Hà Tĩnh đã huy động lực lượng lớn nhất từ trước đến nay để ứng phó, bảo vệ người dân và xử lý hậu quả.

Theo báo cáo sơ bộ của tỉnh, đến nay chưa có thiệt hại về người. Tuy nhiên, bão đã gây mất điện diện rộng trên toàn tỉnh. Hệ thống thông tin liên lạc gián đoạn khiến việc thống kê thiệt hại gặp nhiều khó khăn.

Về tài sản, nhiều nhà cửa, công trình kiến trúc, cây cối bị hư hỏng nặng. Tỉnh đã tổ chức sơ tán hơn 10.000 hộ với trên 20.000 nhân khẩu đến nơi an toàn. Tàu thuyền đều đã vào bờ, đảm bảo an toàn cho ngư dân.Đáng lo ngại nhất là hệ thống đê biển vốn yếu, trong đó 4 trọng điểm là đê Hội Thống, Cương Phụ, Cẩm Nhượng, Thạch Kim tiếp tục hư hại nghiêm trọng dù đã được gia cố trước bão. Các hồ đập chủ yếu là đập đất, hơn 40 hồ nằm trong diện nguy cơ cao. Nhờ điều tiết sớm, các hồ cơ bản vẫn an toàn và góp phần cắt lũ cho hạ du.

Báo cáo nhanh với Phó Thủ tướng, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Hồng Vinh cho biết, đến chiều tối 28/9, địa phương đã tổ chức di dời 4.359 hộ với 14.829 nhân khẩu đến nơi an toàn; đồng thời triển khai chằng chống nhà cửa, bảo đảm an toàn cho người dân. Tàu thuyền đã được đưa vào nơi neo đậu trú bão an toàn.

Các lực lượng trên địa bàn được huy động tối đa, gồm hơn 25.000 cán bộ, chiến sĩ thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh, lực lượng tự vệ ở các huyện, xã; cùng hơn 2.600 quân nhân của các đơn vị đóng trên địa bàn. Phương tiện cơ giới như ô tô, máy xúc, máy đào, ca nô... đã được triển khai để khắc phục sự cố, bảo đảm giao thông. Ngoài ra, Công an cấp xã có hơn 4.200 chiến sĩ thường trực, sẵn sàng ứng phó.

Về thiệt hại, hiện chưa có báo cáo đầy đủ do mất điện, gián đoạn thông tin liên lạc, nhiều khu vực mưa lũ chưa tiếp cận được. Sơ bộ ban đầu, chưa có thiệt hại về người. Toàn tỉnh ghi nhận một nhà bị sạt lở nghiêm trọng, 141 nhà bị tốc mái. Nhân dân ở các khu vực nguy hiểm đã được sơ tán kịp thời. Hệ thống giao thông hư hỏng nhiều đoạn, cống, cây cối, cột điện đổ; một số tuyến quốc lộ, tỉnh lộ bị sạt lở, ngập sâu. Một số trường học cũng bị tốc mái, trong khi sản xuất nông nghiệp chưa thể thống kê do nước lũ dâng cao.

Hiện chính quyền và lực lượng tại chỗ đang tập trung khắc phục, ưu tiên khôi phục giao thông, điện, thông tin liên lạc; sửa chữa trường học, cơ sở y tế để sớm ổn định đời sống và bảo đảm việc học tập, khám chữa bệnh cho người dân. Nghệ An cũng tiếp tục theo dõi chặt chẽ mưa lũ sau bão, duy trì lực lượng trực chiến, không để xảy ra chủ quan, lơ là.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Trần Phong báo cáo thêm về trường hợp hồi 23h30 ngày 28/9, 2 tàu cá BV92756 và BV92754 có 13 lao động đang neo đậu tại khu vực gần cầu Gianh, phường Bắc Gianh, tỉnh Quảng Trị; khi đang thử máy thì bị đứt neo trôi dạt; 4 người bơi được vào bờ; 9 người/2 tàu hiện đang mất liên lạc. Địa phương đang tích cực tổ chức tìm kiếm.

Các địa phương nơi bão số 10 đi qua báo cáo tình hình - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hoài Anh cho biết, đến nay, địa phương đã sơ tán 4.473 hộ với 17.551 nhân khẩu tại các khu vực xung yếu có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất và vùng ven biển. Đồng thời, 248 lao động tại 518 lồng bè, 236 lao động trên 229 chòi canh cũng được đưa vào bờ an toàn.

Tỉnh đã nghiêm túc thực hiện lệnh cấm biển, cho học sinh toàn tỉnh nghỉ học; tùy tình hình sẽ tiếp tục cho một số khu vực chịu ảnh hưởng nặng nghỉ thêm. Các hồ chứa, nhất là hồ Cửa Đạt và Trung Xuân, đang được vận hành đúng quy trình, chủ động xả hạ thấp mực nước để đón lũ. Thanh Hóa cũng dự trữ lương thực, nhu yếu phẩm tại các khu dân cư dễ bị chia cắt, bố trí lực lượng, phương tiện sẵn sàng cứu hộ cứu nạn; trang bị 75 điện thoại vệ tinh và máy phát điện dự phòng cho các xã miền núi.

Thiệt hại ban đầu, trên địa bàn có 1 trường hợp tử vong do cây đổ đè tại xã Kiểu Sơn. Một số xã bị mất điện cục bộ; riêng trong sáng 29/9 có 17 cột điện gãy đổ, làm ách tắc quốc lộ 1 và tuyến đường sắt Bắc – Nam, song lực lượng chức năng đã nhanh chóng khắc phục, bảo đảm lưu thông. Toàn tỉnh hiện có 14 vị trí giao thông bị ách tắc do mưa lớn, nước sông dâng cao tràn qua nhiều khu dân cư tại Như Xuân, Thanh Phong, Hóa Quỳ, Thắng Lộc, Sơn Thủy, nguy cơ bị chia cắt tạm thời.

Tỉnh Thanh Hóa tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình mưa lũ, đặc biệt tại khu vực miền núi phía Tây và Tây Bắc để chủ động ứng phó nguy cơ lũ quét, lũ ống, sạt lở đất.

Thiếu tướng Phạm Hải Châu, Phó Cục trưởng Cục Cứu hộ-Cứu nạn (Bộ Quốc phòng) báo cáo tại cuộc họp - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Thiếu tướng Phạm Hải Châu, Phó Cục trưởng Cục Cứu hộ-Cứu nạn (Bộ Quốc phòng) cho biết, trong những ngày qua, lực lượng vũ trang Quân khu 4 cùng các đơn vị trên địa bàn đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, triển khai nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ và Ban Chỉ đạo Trung ương. Nhờ vậy, thiệt hại về người đã được hạn chế ở mức thấp nhất, dù bão số 10 có cường độ rất mạnh, tốc độ nhanh và thời gian lưu bão kéo dài kỷ lục tại Hà Tĩnh, Nghệ An và Thanh Hóa.

Qua rà soát, Quân khu 4 đã xác định 416 vị trí có nguy cơ sạt lở, cô lập. Lực lượng, phương tiện đã được bố trí tại 16 khu vực trọng điểm, sẵn sàng ứng cứu khi có tình huống xảy ra. Quân khu 4 cũng duy trì lực lượng thường trực để phối hợp với chính quyền địa phương trong khắc phục hậu quả, đặc biệt là sửa chữa trường học nhằm sớm đưa học sinh trở lại lớp.

Bộ Quốc phòng đề nghị các địa phương tiếp tục rà soát, tổng hợp thiệt hại, nếu cần hỗ trợ lực lượng và phương tiện thì phối hợp chặt chẽ với Quân khu 4 và lực lượng vũ trang trên địa bàn.Đối với các trường hợp mất tích trên vùng biển tỉnh Quảng Trị, các lực lượng đang tập trung tìm kiếm tại khu vực cửa Gianh và cửa Việt, đồng thời huy động phương tiện, trang thiết bị để khoanh vùng, phối hợp cùng ngư dân.

Ngay trong đêm 28/9, sau khi Thủ tướng ban hành công điện về tập trung ứng phó và khắc phục hậu quả bão số 10, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các quân khu, trong đó ngoài Quân khu 4 còn có Quân khu 1, 2, 3, sẵn sàng triển khai lực lượng và phương tiện để ứng phó với mưa lũ sau bão.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá bão số 10 là cơn bão mạnh, di chuyển nhanh, khó dự báo; khi vào đất liền tiếp tục đổi hướng, thời gian lưu trên đất liền dài, hoàn lưu rộng, kèm theo mưa với cường suất lớn, gây ra nhiều nguy cơ phức tạp.

Các bộ, ngành và địa phương đã nghiêm túc, quyết liệt triển khai các biện pháp ứng phó với bão số 10. Cơ quan khí tượng thủy văn dự báo chính xác, kịp thời, giúp công tác chỉ đạo và tổ chức ứng phó đạt hiệu quả. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc quyết liệt, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 3 Công điện chỉ đạo, yêu cầu tập trung ứng phó và khắc phục hậu quả bão. Các bộ, ngành, đặc biệt là Quốc phòng, Nông nghiệp và Môi trường, đã chủ động phối hợp với địa phương trong xây dựng kịch bản ứng phó, điều phối nguồn lực, hỗ trợ hiệu quả cho các tỉnh chịu ảnh hưởng.

Công tác huy động lực lượng tổ chức di dời người dân kiên quyết, kịp thời, cùng với ý thức của người dân được nâng cao đã góp phần hạn chế thiệt hại về người.Số lượng người dân được di dời, tránh trú bão lên đến 40.000–50.000 người, là nỗ lực rất lớn, thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự quan tâm và lo lắng của các lực lượng khi vận động, hướng dẫn, tổ chức đưa bà con đến nơi an toàn. Các địa điểm tránh trú bão đã được chuẩn bị chu đáo; chính quyền, đoàn thể và nhân dân đùm bọc lẫn nhau, giúp bà con yên tâm. Tài sản người dân cũng được các cơ quan phân công quản lý, trông giữ, tạo thêm sự an tâm. Người dân đồng lòng, chia sẻ, chấp hành tốt hướng dẫn của chính quyền, còn lực lượng chức năng thì nỗ lực ngày đêm để hoàn thành nhiệm vụ.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu: Sau bão số 10, không thể tiếp tục để tình trạng đê điều xuống cấp, thiết kế lạc hậu - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cho rằng, dù công tác di dời được triển khai kịp thời nhưng một số hạ tầng, công trình vẫn bị ảnh hưởng: nhà cửa tốc mái, ngập lụt, cây đổ; sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản thiệt hại; nhiều trường học, bệnh viện, công trình kinh tế - xã hội bị ảnh hưởng. Đặc biệt, hạ tầng năng lượng và thông tin vẫn còn gián đoạn, cần sớm khắc phục. Riêng Hà Tĩnh có 4 điểm đê xung yếu, nguy cơ mất an toàn cao, cần tập trung gia cố. Các địa phương Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thanh Hóa được cảnh báo phải đề cao cảnh giác, bởi hoàn lưu bão còn rộng, mưa lớn có thể đẩy mực nước các sông lên báo động 3 và trên báo động 3.

Phó Thủ tướng biểu dương công tác vận hành hồ chứa, các bộ ngành, đơn vị quản lý hồ đã chủ động xả nước sớm, đúng quy trình.

Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương cùng các địa phương phải chỉ đạo ngay, triển khai ngay việc điều chỉnh, tạm dừng xả nước tại các hồ chứa để cắt lũ cho Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Trong công tác khắc phục hậu quả, Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương nắm chắc tình hình, huy động lực lượng đúng đối tượng, tránh chồng chéo. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an phối hợp cùng đoàn thể, thanh niên, phụ nữ, cựu chiến binh hỗ trợ người dân vùng ngập lụt, tập trung giúp các hộ bị tốc mái, hư hỏng nhà cửa; ưu tiên gia đình chính sách, người có công, thương binh liệt sĩ, hộ neo đơn. Các địa phương cần tiếp tục duy trì thông tin liên lạc, báo cáo thường xuyên; sớm khắc phục thiệt hại, chăm lo tốt đời sống người dân, nhanh chóng ổn định sản xuất và sinh hoạt.

Phó Thủ tướng lưu ý phải đánh giá đầy đủ thiệt hại nông nghiệp, thủy sản và các lĩnh vực khác, phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền. Các vấn đề vượt thẩm quyền cần có kiến nghị cụ thể. Đặc biệt, sau bão số 10, không thể tiếp tục để tình trạng đê điều xuống cấp, thiết kế lạc hậu. Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao rà soát, tổng hợp kiến nghị, đưa vào danh mục các công trình cần kiên cố hóa, kết hợp với giao thông ven biển, đồng thời quy hoạch lại dân cư ven biển để đảm bảo an toàn lâu dài.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh yêu cầu cá nhân hóa trách nhiệm, từ bộ, ngành đến từng cấp địa phương trong công tác phòng chống thiên tai. Các cơ quan Trung ương, trong đó Bộ Quốc phòng và Bộ Nông nghiệp và Môi trường là hai cơ quan thường trực, chủ động tham mưu, báo cáo, đề xuất với Đảng và Nhà nước những nhiệm vụ bài bản, lâu dài trong công tác phòng, chống thiên tai, theo hướng quy chuẩn hóa ngay từ đầu. Trong đó cần sớm xây dựng đề án nhằm chính quy hóa, chuyên môn hóa phương án phòng, chống thiên tai ở Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia và chính quyền địa phương 2 cấp, trên cơ sở làm rõ kịch bản, phương án, quy chế phối hợp giữa các cấp, trong phân công của các thành viên, bộ ngành, địa phương.

Phó Thủ tướng cho rằng cần có giải pháp căn cơ bền vững cho công tác phòng thủ dân sự, phòng tránh thiên tai theo hướng quy hoạch, phát triển hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu; nâng cao năng lực, ứng dụng khoa học công nghệ, tính chuyên nghiệp trong dự báo, phòng tránh, cứu hộ, cứu nạn.

"Giống như một “kế hoạch tác chiến”, khi xuất hiện thiên tai, cấp nào đảm nhiệm việc gì thì phải chủ động triển khai ngay, thay vì tình trạng chưa rõ ràng, dẫn đến việc phải huy động quá nhiều lực lượng hoặc chờ cấp trên họp bàn để xử lý", Phó Thủ tướng nói.

Ngay sau cuộc họp, Phó Thủ tướng đã trực tiếp đi kiểm tra các điểm xung yếu tại tuyến đê biển Thịnh Long, tỉnh Ninh Bình.

Minh Khôi