Khẩn trương khắc phục hồ đập bị hỏng
Theo báo cáo của Công ty TNHH Một thành viên (MTV) Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận, đợt mưa lớn từ ngày 16 đến 22-11 đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho hệ thống thủy lợi khu vực phía nam tỉnh. Tính đến ngày 23-11, công ty ghi nhận 93 công trình bị hỏng, trong đó 13 công trình ở mức nguy cơ mất an toàn cao, cần được sửa chữa khẩn cấp để đảm bảo điều tiết nước và an toàn mùa vụ tới.
Hàng loạt công trình bị hỏng nặng
Ông Nguyễn Công Xưng - Chủ tịch Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận cho biết: “Đợt mưa lũ vừa qua gây ra thiệt hại vượt xa các kịch bản dự báo, đặc biệt tại hồ chứa nước Nước Ngọt (xã Vĩnh Hải) - công trình quan trọng phục vụ tưới cho 144,5ha đất nông nghiệp và cấp nước sinh hoạt. Đây là tình huống thiên tai cực đoan mà hệ thống công trình hiện hữu được xây dựng từ nhiều năm trước chưa đủ năng lực để ứng phó. Lượng mưa cực lớn lên tới 192 mm/giờ, chỉ trong vài giờ đã tạo ra dòng lũ dạng ống với lưu lượng đột biến, đỉnh khoảng 2.000 m³/s, vượt quá năng lực xả lũ thiết kế của hồ (418 m³/s). Cộng thêm lưu vực hẹp, dốc, đất đã no nước khiến dòng chảy mặt tăng đột biến tạo sóng xung kích phá hủy 150m tường chắn sóng và gây vượt tràn đỉnh đập, xói lở 200m mái hạ lưu, cuốn trôi 40m đường ống chính và gây hư hỏng nhiều hạng mục khác”. Trong 24 giờ đầu sau sự cố, công ty đã triển khai bạt phủ, bao tải cát, khoanh vùng nguy hiểm và trực 24/24 giờ để bảo vệ thân đập. Tuy nhiên, mức độ hư hỏng lớn khiến việc khắc phục chỉ có thể tạm thời, cần nguồn kinh phí khẩn cấp để sửa chữa đồng bộ và triệt để.
Nhân viên Trạm Quản lý Hệ thống thủy lợi Nha Trinh tích cực thu gom rác nổi tại cống lấy nước đầu kênh Nam (xã Phước Hậu), nhằm thông thoáng cửa xả, cửa tràn tự do.
Ngoài ra, hàng loạt công trình khác như: Hồ Sông Sắt, hồ Trà Co, hệ thống kênh Nha Trinh - Bắc - Nam, các tuyến kênh Tà Thúc, Nhà Chung, Sông Pha... cũng bị sạt lở, xói lở, bồi lấp nghiêm trọng, gây gián đoạn công tác dẫn - tiêu nước và tiềm ẩn rủi ro mất an toàn trong mùa mưa bão sắp tới. Tổng kinh phí dự kiến để sửa chữa 93 công trình bị hư hỏng ước khoảng 123,6 tỷ đồng, riêng hồ Nước Ngọt cần 85 tỷ đồng để xử lý cấp bách các hạng mục bị tổn thất nặng.
Đồng chí Trịnh Minh Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh: “Tuyệt đối không để bất kỳ hồ đập nào mất an toàn. Tất cả đơn vị vận hành phải trực ban nghiêm túc, cập nhật thường xuyên dự báo mưa bão và triển khai ngay các biện pháp giảm thiểu rủi ro cho vùng hạ du. Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận xây dựng lại quy trình vận hành hồ Nước Ngọt sau nâng cấp; lắp đặt bổ sung thiết bị quan trắc khí tượng thủy văn và hệ thống giám sát tự động để cảnh báo sớm”.
Hạ thấp mực nước hồ để đón lũ
Trong bối cảnh một áp thấp nhiệt đới đang tiến vào Biển Đông và có khả năng mạnh lên thành bão, sau khi trực tiếp kiểm tra thực tế tại các hồ đập bị ảnh hưởng vào ngày 24-11, đồng chí Trịnh Minh Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận đặc biệt lưu ý kiểm tra an toàn hồ đập, kịp thời hạ thấp mực nước để tăng dung tích đón lũ, tránh rủi ro phát sinh khi mưa lớn quay lại.
Ghi nhận của phóng viên sáng 25-11, công tác vận hành điều tiết tại 24 hồ chứa nước khu vực phía nam tỉnh đang được thực hiện tích cực và đúng tinh thần chỉ đạo của lãnh đạo UBND tỉnh. Nhiều hồ đã mở từ 1 - 3 cửa van, công ty chủ động hạ thấp mực nước tại các hồ trọng điểm, như: Sông Cái (xã Bác Ái Tây), Sông Than (xã Anh Dũng) và Nước Ngọt. Cụ thể: Hồ Sông Cái mực nước hiện tại là 189,87m, dung tích đạt 87,8% thiết kế; độ mở 3 cửa van 100 - 150cm, qua tràn là 256 m³/s. Hồ Sông Than dung tích đạt 40,2%, xả qua tràn 25,56 m³/s. Hồ Nước Ngọt dung tích hiện tại 66,7% (đã xả mạnh những ngày qua), mở hoàn toàn 3 cửa van, qua tràn 5,67 m³/s... Tuy nhiên, rủi ro vẫn còn cao tại các hồ đã vượt thiết kế, như: Ma Trai, Lợi Hải, Tân Giang, CK7, Phước Nhơn. Việc hạ nước sớm là rất cần thiết trước dự báo áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên thành bão.
Song song đó, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận cùng các đơn vị liên quan đang tích cực triển khai các nhiệm vụ cấp bách khác, như: Che phủ, gia cố bằng bạt, bao tải cát tại các vị trí xói lở; tập trung nhân lực theo dõi 24/24 giờ các mái đập có nguy cơ thấm, trượt; đẩy nhanh lập phương án sửa chữa tổng thể, hoàn thiện hồ sơ đầu tư để sớm thi công các hạng mục khẩn cấp. Công ty kiến nghị UBND tỉnh sớm bố trí kinh phí để khắc phục khẩn cấp hồ Nước Ngọt và 12 công trình khác thuộc nhóm nguy cơ cao; thông tuyến, gia cố các tuyến kênh phục vụ cấp nước vụ mùa 2025 - 2026; đầu tư nâng cấp hệ thống tràn xả lũ cho các hồ đã lạc hậu so với điều kiện thiên tai hiện nay.
Ông Nguyễn Công Xưng - Chủ tịch Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận: “Chúng tôi mong tỉnh sớm bố trí nguồn lực để triển khai sửa chữa khẩn cấp những hạng mục hư hỏng nặng, đặc biệt là hồ Nước Ngọt và các tuyến kênh trọng yếu. Nếu không được khắc phục sớm, nguy cơ mất an toàn là rất lớn và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hàng nghìn hộ dân vùng hạ du”.
