Khẳng định vị thế Quốc hội qua 80 năm lập hiến, lập pháp

Đại biểu Trần Hồng Nguyên phát biểu tham luận tại Hội thảo Khoa học cấp Quốc gia "Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển".

Những thành tựu nổi bật

Theo đại biểu Trần Hồng Nguyên, kể từ cuộc Tổng tuyển cử toàn quốc ngày 6/1/1946, Quốc hội Việt Nam đã trải qua 15 khóa hoạt động với nhiều dấu ấn sâu đậm. Các bản Hiến pháp và hàng trăm đạo luật được ban hành không chỉ thể hiện rõ vai trò của Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, mà còn là kết tinh ý chí, nguyện vọng của toàn dân tộc.

Hoạt động lập hiến, lập pháp trong 80 năm qua đã góp phần củng cố khối đại đoàn kết dân tộc – giá trị cốt lõi của cách mạng Việt Nam; khẳng định quyền bình đẳng giữa các tầng lớp, các dân tộc và các nhóm xã hội, tạo nền tảng vững chắc cho sự ổn định, phát triển đất nước.

Đại biểu Trần Hồng Nguyên nhấn mạnh: “Mỗi bản Hiến pháp, mỗi đạo luật được Quốc hội thông qua đều gắn liền với bối cảnh lịch sử, góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược của đất nước, từ giành độc lập, thống nhất đến công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế". Đặc biệt, trong quá trình hội nhập, các đạo luật đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc, giúp Việt Nam chuyển từ một quốc gia bị bao vây cấm vận trở thành thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế, nâng cao vị thế đất nước.

Quang cảnh Hội thảo khoa học cấp Quốc gia "Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển"

Tư duy lập pháp đổi mới

Đại biểu Trần Hồng Nguyên chỉ rõ: Từ những ngày đầu thành lập, Quốc hội tập trung xây dựng hệ thống pháp luật để quản lý xã hội, xóa bỏ tàn dư chế độ cũ, huy động nguồn lực cho kháng chiến. Đến thời kỳ kinh tế kế hoạch hóa, luật pháp chủ yếu phục vụ quản lý xã hội bằng biện pháp hành chính.

Từ khi đất nước thực hiện đường lối đổi mới, tư duy lập hiến, lập pháp có bước phát triển mạnh mẽ, nhấn mạnh tính pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt từ Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, tư duy lập pháp tiếp tục đổi mới theo hướng vừa bảo đảm quản lý, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển. Song song đó, quy trình và kỹ thuật lập pháp ngày càng hoàn thiện, từ chỗ giản đơn ban đầu đến nay đã trở thành chặt chẽ, khoa học, dân chủ và chuyên nghiệp.

Đại biểu Trần Hồng Nguyên phát biểu tham luận

Bài học kinh nghiệm

Theo đại biểu Trần Hồng Nguyên, qua 80 năm, hoạt động lập hiến, lập pháp để lại nhiều bài học quý báu. Nổi rõ, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố then chốt bảo đảm thành công; Phát huy dân chủ, công khai, minh bạch giúp Hiến pháp, pháp luật phản ánh đầy đủ ý chí nhân dân; Pháp luật phải gắn kết chặt chẽ với thực tiễn, nếu xa rời sẽ kém khả thi; Kỹ thuật lập pháp phải khoa học, chuyên nghiệp để nâng cao chất lượng; Sự phối hợp đồng bộ giữa các chủ thể là điều kiện bảo đảm chất lượng, tiến độ xây dựng luật; Xây dựng pháp luật phải đi đôi với thi hành và giám sát thực hiện.

Định hướng thời gian tới

Trong bối cảnh đất nước đối diện yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng, chuyển đổi số, biến đổi khí hậu, già hóa dân số, cạnh tranh địa chính trị và hội nhập sâu rộng, đại biểu Trần Hồng Nguyên kiến nghị, cần tiếp tục thể chế hóa kịp thời đường lối, chủ trương của Đảng thành pháp luật; kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Triển khai mạnh mẽ tư duy lập pháp kiến tạo, tạo hành lang pháp lý cho đổi mới sáng tạo, kinh tế số, xã hội số, chính phủ số. Đồng thời, cải tiến quy trình, kỹ thuật lập pháp theo hướng chuyên nghiệp, khoa học; mỗi dự án luật phải tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động, tham vấn chuyên gia. Đề cao vai trò của nhân dân, bảo đảm việc lấy ý kiến thực chất, có cơ chế phản hồi minh bạch. Tập trung hoàn thiện cơ chế giám sát, hậu kiểm, đánh giá hiệu quả thi hành pháp luật gắn với sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Đại biểu Trần Hồng Nguyên nhấn mạnh: “Trong 80 năm qua, Quốc hội đã khẳng định vị thế trung tâm trong hệ thống chính trị, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhìn về tương lai, với sự lãnh đạo của Đảng và đồng hành của nhân dân, Quốc hội sẽ tiếp tục đổi mới, xây dựng hệ thống pháp luật hiện đại, đưa Việt Nam tiến tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045”.

Thu Hà