Khánh Hòa nỗ lực nâng cao chỉ số cải cách hành chính và chỉ số hài lòng
Trong bối cảnh cả nước nói chung và tỉnh Khánh Hòa nói riêng đang tập trung xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, công tác cải cách hành chính ngày càng đóng vai trò then chốt, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong đó, cải thiện Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) và Chỉ số hài lòng của người dân (SIPAS) được xác định là động lực đột phá cải cách hành chính tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2025 - 2030.
Động lực đột phá cải cách hành chính
Thực tiễn cho thấy, yêu cầu nâng cao chất lượng quản trị và phục vụ đang ngày càng cấp thiết: Thủ tục phải nhanh gọn, minh bạch; chính sách phải hiệu quả; dịch vụ hành chính phải đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân, tổ chức. Trong đó, Chỉ số PAR INDEX là thước đo mức độ hiệu quả cải cách của bộ máy hành chính, còn Chỉ số SIPAS phản ánh trực tiếp sự tin tưởng và đánh giá của xã hội đối với chính quyền. Hai chỉ số này vừa là mục tiêu, vừa là động lực để đổi mới quản trị, nâng cao chất lượng phục vụ. Việc đưa tỉnh Khánh Hòa vào nhóm 10 địa phương có chỉ số PAR INDEX, SIPAS cao nhất cả nước là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thể hiện tinh thần trách nhiệm và khát vọng vươn lên mạnh mẽ của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Khánh Hòa.
Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: NGUYỄN VŨ
Theo công bố của Bộ Nội vụ, năm 2024, Chỉ số PAR INDEX của tỉnh Khánh Hòa (cũ) đạt 90,49% (tăng 1,89% so với năm 2023) và xếp hạng 10/63 tỉnh, thành phố. So với năm 2023, Chỉ số PAR INDEX tỉnh Khánh Hòa có 6/8 chỉ số thành phần tăng, trong đó đáng chú ý là chỉ số “Tác động của cải cách hành chính đến người dân và phát triển kinh tế - xã hội” tăng 5,51% và chỉ số “công tác chỉ đạo, điều hành” tăng 5,02%. Hai chỉ số thành phần giảm là “cải cách tài chính công” (giảm 1,75%) và “cải cách chế độ công vụ” (giảm 0,71%). Ngược lại, kết quả thực hiện cải cách hành chính của tỉnh Ninh Thuận (cũ) đạt 85,98 điểm, giảm 0,7 điểm và xếp hạng 55/63 tỉnh, thành phố (giảm 19 bậc so với năm 2023). Dù vẫn có điểm sáng ở chỉ số thành phần “Tác động cải cách hành chính đến phát triển kinh tế - xã hội” (tăng 8,67%), nhưng có 6/8 chỉ số giảm, đặc biệt là chỉ số “xây dựng và phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số” (giảm 6,09%), tiếp đến là “cải cách thể chế” (giảm 4,89%), “cải cách chế độ công vụ” (giảm 3,4%).
Chỉ số SIPAS của tỉnh Khánh Hòa (cũ) năm 2024 đạt 83,66%, đứng thứ 30/63 tỉnh, thành phố; tăng 2,57% và tăng 10 bậc so với năm 2023. Có 5/9 yếu tố được đánh giá trên 85%, cao nhất là “kết quả dịch vụ” (86,04%). Tuy nhiên, 2 yếu tố “cơ hội tham gia xây dựng chính sách” đạt 79,94% và “trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước” đạt 80,95% vẫn là “điểm trũng”. Tỉnh Ninh Thuận (cũ) có Chỉ số SIPAS đạt 83,16%, tăng nhẹ 0,38% nhưng tụt 8 bậc, xếp hạng 35/63 tỉnh, thành phố; không có yếu tố nào vượt 85%. Đáng chú ý, 2 yếu tố thấp trùng khớp với Khánh Hòa, cho thấy đây là thách thức mang tính hệ thống.
Chỉ số PAR INDEX và Chỉ số SIPAS là 2 công cụ đánh giá quan trọng, vừa độc lập, vừa có mối quan hệ mật thiết, bổ trợ cho nhau. Sự giao thoa giữa hai chỉ số thể hiện rõ ở nhiều khía cạnh. Những cải cách về thủ tục hành chính như: rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, minh bạch quy trình, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin - những yếu tố được tính điểm trong Chỉ số PAR INDEX - sẽ trực tiếp cải thiện trải nghiệm của người dân, qua đó nâng cao kết quả SIPAS. Ngược lại, phản hồi từ kết quả Chỉ số SIPAS, đặc biệt ở những yếu tố có điểm số thấp như “trách nhiệm giải trình” hoặc “cơ hội tham gia xây dựng chính sách” sẽ là cơ sở để các cơ quan, đơn vị, địa phương điều chỉnh, bổ sung giải pháp trong công tác cải cách hành chính, góp phần nâng cao Chỉ số PAR INDEX.
Từ mối quan hệ mật thiết giữa hai chỉ số trên, có thể thấy, những hạn chế trong một chỉ số sẽ tác động trực tiếp và đồng thời đến chỉ số còn lại. Chính vì vậy, việc phân tích hạn chế và nguyên nhân cần được xem xét trong cả hai chỉ số, với quan điểm rằng cải thiện một chỉ số sẽ hỗ trợ nâng cao chỉ số còn lại. Đây là cơ sở để xây dựng giải pháp đồng bộ, toàn diện và có tác động kép.
Một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục, nguyên nhân và những bài học kinh nghiệm
Báo cáo Chỉ số PAR INDEX năm 2024 của Bộ Nội vụ đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong công tác cải cách hành chính của tỉnh như: Xử lý kiến nghị văn bản trái pháp luật chưa đạt yêu cầu; việc công khai thủ tục hành chính cũng như tiến độ, kết quả giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính chưa đầy đủ; vẫn còn hồ sơ trễ hạn đặc biệt đối với lĩnh vực đất đai, xây dựng; một số cán bộ lãnh đạo bị kỷ luật; tỷ lệ công chức cấp xã chưa đáp ứng yêu cầu; tỷ lệ đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ còn thấp; ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ; tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình, thanh toán trực tuyến và số hóa hồ sơ chưa cao. Một số hạn chế của Chỉ số SIPAS được chỉ ra qua báo cáo của Bộ Nội vụ như: Một số phản ánh, kiến nghị của người dân chưa được trả lời kịp thời, đầy đủ; chưa công khai kết quả xử lý một cách minh bạch (yếu tố “trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước”); hoạt động lấy ý kiến nhân dân còn hình thức, chưa đa dạng về phương thức; tỷ lệ phản hồi, giải trình kết quả tiếp thu ý kiến chưa cao (yếu tố “cơ hội tham gia của người dân vào quá trình xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách”). Bên cạnh đó, theo phản ánh của người dân, tổ chức, vẫn còn tình trạng phiền hà, nhũng nhiễu, có chi phí ngoài quy định (dù đã giảm); cơ sở vật chất và trang thiết bị tại một số bộ phận một cửa chưa đồng đều.
Những tồn tại, hạn chế nêu trên không xuất hiện một cách đơn lẻ mà có mối liên hệ chặt chẽ với các nguyên nhân cả khách quan lẫn chủ quan. Nguyên nhân khách quan xuất phát từ việc hạ tầng công nghệ thông tin ở một số đơn vị, địa phương chưa đồng bộ; kết nối dữ liệu liên thông còn hạn chế; nhận thức và kỹ năng số của người dân chưa đồng đều; nguồn lực cho chuyển đổi số và cải cách hành chính còn hạn chế. Trong khi đó, nguyên nhân chủ quan là công tác chỉ đạo, điều hành một số lĩnh vực chưa thật sự quyết liệt; vẫn còn nhiệm vụ chậm tiến độ; việc phối hợp liên thông giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương chưa hiệu quả; cơ chế giải trình và phản hồi thông tin chưa được xem trọng đúng mức; công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân tham gia góp ý, giám sát còn hình thức. Trong đó, có những nguyên nhân ảnh hưởng đồng thời đến cả hai Chỉ số PAR INDEX và SIPAS. Một số yếu tố khách quan như: Hạ tầng số chưa đồng bộ, thói quen sử dụng dịch vụ công trực tuyến chưa hình thành đã ảnh hưởng đến tốc độ xử lý công việc, tính minh bạch và khả năng đáp ứng yêu cầu người dân. Bên cạnh đó, sự chậm trễ trong điều hành, phối hợp chưa hiệu quả, chưa coi trọng giải trình đã làm giảm đồng thời điểm số các tiêu chí thuộc Chỉ số PAR INDEX và SIPAS. Chính mối tương tác này dẫn đến nguyên nhân giao thoa - tức là một số hạn chế ở lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính, chính quyền số, chế độ công vụ làm giảm điểm các tiêu chí thành phần của Chỉ số PAR INDEX, đồng thời tác động tiêu cực đến tiếp cận dịch vụ, trách nhiệm giải trình và chất lượng phục vụ trong Chỉ số SIPAS.
Các nguyên nhân đã nêu ở trên chính là cơ sở thực tiễn để rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu, bảo đảm cho công tác cải cách hành chính được triển khai đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả hơn trong thời gian tới như: Sự chỉ đạo quyết liệt từ cấp ủy, chính quyền các cấp là yếu tố tiên quyết; vai trò nêu gương, gương mẫu đi đầu của người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Sự phối hợp liên thông chặt chẽ giữa các sở, ngành và địa phương trong triển khai nhiệm vụ. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa nền hành chính đi đôi với nâng cao chất lượng phục vụ, lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo cao nhất.
Giải pháp chiến lược: Ba trụ cột, nhiều đột phá
Việc vận dụng đúng đắn và đồng bộ các bài học kinh nghiệm nêu trên sẽ giúp định hướng hành động cụ thể, phát huy thế mạnh, khắc phục hạn chế; đồng thời tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa mục tiêu cải thiện Chỉ số PAR INDEX và nâng cao sự hài lòng trong Chỉ số SIPAS. Trên cơ sở đó, tỉnh Khánh Hòa xác định hệ thống giải pháp theo các trụ cột lớn, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và tác động trực tiếp đến cả hai chỉ số như sau:
Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Ninh Hải. Ảnh: NGUYỄN VŨ
Một là,trụ cột thể chế - quản trị, với các nội dung: Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, quy định và quy trình: Rà soát toàn bộ văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành của tỉnh; kịp thời sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các quy định chồng chéo, bất cập hoặc không còn phù hợp; ban hành mới các quy chế phối hợp giữa các sở, ban, ngành, địa phương nhằm rút ngắn quy trình xử lý và tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm; chuẩn hóa toàn bộ quy trình thủ tục hành chính, bảo đảm rõ ràng từng bước, từng đầu mối, từng thời hạn xử lý.
Thứ hai, nâng cao trách nhiệm giải trình và công khai minh bạch: Quy định rõ trách nhiệm cá nhân người đứng đầu và từng bộ phận trong giải quyết hồ sơ, công khai tiến độ xử lý hồ sơ trên cổng dịch vụ công; tăng cường cơ chế tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp, công khai kết quả xử lý để bảo đảm tính minh bạch; thực hiện đối thoại định kỳ giữa chính quyền và người dân, doanh nghiệp để tiếp thu phản ánh, kiến nghị và giải quyết kịp thời vướng mắc trong cải cách hành chính.
Thứ ba, tăng cường giám sát, kiểm tra và xử lý vi phạm: Xây dựng kế hoạch kiểm tra cải cách hành chính hằng năm, tập trung vào lĩnh vực người dân phản ánh nhiều qua SIPAS và các tiêu chí PAR INDEX giảm điểm; tổ chức kiểm tra đột xuất khi có thông tin phản ánh tiêu cực và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy trình, gây chậm trễ hoặc nhũng nhiễu; thiết lập hệ thống giám sát trực tuyến tiến độ xử lý hồ sơ và kết quả thực hiện nhiệm vụ của từng đơn vị, gắn với công khai trên cổng thông tin điện tử; xây dựng cơ chế đánh giá độc lập về cải cách hành chính, mời các tổ chức xã hội tham gia giám sát.
Thứ tư, tăng cường tìm kiếm, nhân rộng cách làm hiệu quả, trong đó ưu tiên mô hình ứng dụng công nghệ thông tin, cải tiến quy trình giải quyết thủ tục hành chính.
Hai là, trụ cột hạ tầng số - hiện đại hóa nền hành chính, cụ thể: Thứ nhất, hoàn thiện hạ tầng số và kết nối dữ liệu liên thông: Ưu tiên đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ từ cấp tỉnh đến cấp xã, đặc biệt là tại các xã vùng sâu, vùng xa; triển khai kết nối, liên thông dữ liệu giữa hệ thống của tỉnh với các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, doanh nghiệp, cán bộ, công chức...; hoàn thiện kho dữ liệu dùng chung của tỉnh để phục vụ phân tích, dự báo và hỗ trợ ra quyết định.
Thứ hai, nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến: Mở rộng tối đa số lượng thủ tục hành chính cung cấp trực tuyến toàn trình; tối ưu giao diện, quy trình nộp hồ sơ để thân thiện với người dùng; kết nối, chia sẻ dữ liệu thời gian thực giữa các ngành y tế, giáo dục, tài nguyên - môi trường, công an… nhằm rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ liên ngành; tăng tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình và thực hiện số hóa toàn bộ hồ sơ; khuyến khích, hỗ trợ người dân thực hiện thanh toán trực tuyến, giảm dần giao dịch tiền mặt.
Thứ ba, ứng dụng công nghệ hỗ trợ quản trị và phục vụ: Thử nghiệm ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ trả lời tự động các câu hỏi của người dân, tra cứu tình trạng hồ sơ; tích hợp chức năng khảo sát Chỉ số SIPAS trực tuyến trên cổng dịch vụ công để thu thập ý kiến người dân liên tục, không chỉ theo đợt, đồng thời phân tích dữ liệu phản hồi của Chỉ số SIPAS để nhận diện lĩnh vực, địa bàn cần cải thiện ngay; sử dụng chữ ký số, chứng thực điện tử toàn diện trong xử lý hồ sơ; triển khai ứng dụng di động Công dân số Khánh Hòa, Hệ thống thông tin khu dân cư điện tử cung cấp dịch vụ, tiện ích số để phục vụ tương tác giữa chính quyền các cấp với người dân, doanh nghiệp.
Ba là, trụ cột nhân lực - phục vụ, với các nội dung: Thứ nhất, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thông qua việc tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết tình huống cho cán bộ, công chức, viên chức; gắn kết quả đánh giá cán bộ, công chức, viên chức với Chỉ số SIPAS, trong đó bộ phận nào bị phản ánh tiêu cực sẽ bị xem xét trách nhiệm; bố trí cán bộ, công chức, viên chức có năng lực, kinh nghiệm ở các vị trí tiếp xúc trực tiếp với người dân.
Thứ hai, xây dựng văn hóa công vụ: Ban hành Bộ quy tắc ứng xử thống nhất toàn tỉnh và yêu cầu thực hiện nghiêm về thái độ, lời nói, tác phong làm việc; tổ chức các buổi tập huấn kỹ năng mềm về giao tiếp, giải quyết xung đột và hỗ trợ người dân thuộc nhóm yếu thế.
Thứ ba, cơ chế động viên, khen thưởng và xử lý vi phạm: Khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân có sáng kiến, cải tiến quy trình, rút ngắn thời gian xử lý, nâng cao sự hài lòng; công khai danh sách đơn vị, cá nhân bị phản ánh tiêu cực và kết quả xử lý; nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, gương mẫu, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo cải cách hành chính.
Thứ tư, tăng cường hỗ trợ người dân: Tổ chức các điểm hỗ trợ, hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến tại bộ phận một cửa và khu dân cư; hỗ trợ đặc biệt cho người cao tuổi, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số trong tiếp cận dịch vụ hành chính.
* Hướng đến giữ vững PAR INDEX và SIPAS trong top 10 cả nước
Việc cải thiện và nâng cao Chỉ số PAR INDEX và Chỉ số SIPAS là nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa chiến lược. PAR INDEX và SIPAS không chỉ là những chỉ số kỹ thuật mà là thước đo niềm tin, sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp và uy tín, hiệu quả hoạt động của chính quyền, nhất là sau sáp nhập và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Tây Nha Trang hỗ trợ người dân lấy số thứ tự tự động. Ảnh: NGUYỄN VŨ
Nghị quyết số 01-NQ/TU của Tỉnh ủy Khánh Hòa về tăng trưởng hai con số giai đoạn 2025 - 2030 đã xác định rõ mục tiêu đến năm 2030 là đưa tỉnh nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về Chỉ số PAR INDEX và SIPAS. Để đạt mục tiêu này, tất cả sở, ban, ngành và UBND cấp xã phải chủ động triển khai các giải pháp đã đề ra theo nguyên tắc “6 rõ”, bảo đảm “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền”; xem sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp là thước đo cao nhất cho mọi hoạt động quản lý và phục vụ. Sở Nội vụ tiếp tục giữ vai trò đầu mối, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, tổng hợp kết quả thực hiện, kịp thời tham mưu UBND tỉnh điều chỉnh giải pháp phù hợp. Đặc biệt, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp về kết quả thực hiện nhiệm vụ cải thiện chỉ số của lĩnh vực, địa bàn phụ trách.
Khánh Hòa đang đứng trước cơ hội phát triển mạnh mẽ để trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Đây không chỉ là sự thay đổi về danh xưng hành chính, mà còn là sự chuyển mình toàn diện về tư duy quản trị, năng lực điều hành và tinh thần phục vụ Nhân dân. Với quyết tâm chính trị cao, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận, ủng hộ của Nhân dân, tỉnh sẽ đạt được các mục tiêu đề ra, góp phần xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, minh bạch, hiện đại, phục vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp.
