Khi quán cà phê trở thành 'văn phòng tự do' của người trẻ

Tại sao người trẻ chọn quán cà phê làm không gian làm việc lý tưởng?

Nhà khoa học Ravi Mehta của Đại học Illinois (Mỹ) đã tiến hành một cuộc thử nghiệm với 4 nhóm người được nghe các âm thanh với tần số khác nhau khi làm việc: thấp (50 decibels), trung bình (70 decibels), cao (85 decibels) và im lặng hoàn toàn. Kết quả thu được là nhóm nghe âm thanh ở tần số trung bình khi làm việc có mức độ tập trung và sáng tạo cao hơn, nhóm nghe âm thanh ở tần số cao lại cảm thấy rất khó chịu. Chính vì vậy, khi nghe được âm thanh ở tần số phù hợp, không quá ồn ào tại các quán cafe sẽ giúp chúng ta tăng sự sáng tạo và cảm hứng trong công việc.

Đồng thời, GS Korydon Smith của Đại học Buffalo (New York) cũng cho biết việc thị giác được kích thích với những điều mới mẻ như cách trang trí, bố trí ánh sáng... làm cho trí não của chúng trở nên nhạy bén và sáng tạo hơn. Điều này được các quán cà phê thực hiện rất tốt khi mỗi quán sẽ có cách trang trí và tạo ra bầu không khí khác nhau. Điểm này sẽ thúc đẩy não bộ chúng ta hoạt động khác hơn so với ở văn phòng và ở nhà.

Hình ảnh các bạn trẻ làm việc nhóm tại quán cà phê. Ảnh: Bảo Châu

Cũng theo nghiên cứu của TS Kobe Desender của Đại học Hamburg (Đức) Việc nhiều người cùng làm việc tại một môi trường công cộng như quán cà phê sẽ là động lực cho chúng ta thực hiện công việc của mình. Ông cho những người tham gia ngồi cạnh nhau và thực hiện nhiệm vụ như nhau. Kết quả cho thấy, chúng ta sẽ nỗ lực hơn rất nhiều để có thể làm việc được như những người xung quanh.

Vừa là chỗ làm việc, vừa là nơi khơi nguồn cảm hứng

Bạn Nguyễn Tùng Dương, sinh viên năm 3 ngành Quảng cáo, hiện là một TikTok Content Creator chia sẻ: "Với công việc freelance đòi hỏi sự linh hoạt và cảm hứng sáng tạo liên tục, bản thân mình thường lui tới những quán cà phê để làm việc. Không gian yên tĩnh vừa đủ, ánh sáng dịu, cùng tiếng nhạc nhẹ trong quán cà phê khiến mình cảm thấy thoải mái hơn so với khi làm việc ở nhà".

Với những người làm nghề tự do như Dương, tưởng chừng sẽ không bị gò bó bởi những quy định văn phòng thường thấy, nhưng lại vô cùng áp lực trước việc tự ý thức kỷ luật bản thân. Vì lẽ đó, Dương coi những quán cà phê như những "văn phòng dã chiến", vừa đủ tự do để khơi nguồn sáng tạo, nhưng cũng vừa đủ khuôn khổ để giữ mình trong guồng công việc.

Ngồi ở quán, nhâm nhi ly cà phê còn nóng hổi, Dương cảm nhận rõ một dạng kết nối vô hình, dù không ai nói với ai, nhưng sự hiện diện của người khác lại khiến mỗi cá nhân thấy mình bớt đơn độc. Đó là kiểu gắn bó không ràng buộc, không trao đổi, nhưng vẫn đủ để người ta thấy ấm áp. Khi ngoài kia là thành phố chưa ngủ, những người trẻ chọn ở lại trong ánh đèn dịu, chia sẻ im lặng cùng nhau. Họ biết có ai đó cũng đang cố gắng như mình, cũng đang đuổi theo công việc, ước mơ, hay chỉ đơn giản là đang cố giữ nhịp sống không bị nuốt chửng bởi guồng quay của thời gian. Chính điều ấy đã giúp Dương luôn giữ mình trong trạng thái kỷ luật, không buông thả trong công việc. Hay có thể nói, Dương và những bạn trẻ tìm đến quán cà phê làm việc cũng chính là để tìm kiếm những tâm hồn đồng điệu, từ cô đơn đến kết nối nhẹ nhàng.

Bạn Nguyễn Tùng Dương. Ảnh: NVCC

Áp lực từ việc liên tục phải đổi mới, từ những yêu cầu khắt khe của khách hàng và sự thay đổi không ngừng của thị hiếu công chúng, Dương đôi lúc cũng cảm thấy cạn kiệt năng lượng. Nhưng cậu bạn không chọn trốn tránh, mà chọn cách đối thoại với chính những áp lực ấy. Khi mỗi ngày trôi qua đều chật kín lịch trình, hạn nộp và những thông báo nhấp nháy trên màn hình, nhiều người trẻ như Dương đang dần tìm đến quán cà phê như một cách để "thoát ly", không phải để trốn chạy, mà để tạm lùi lại một bước giữa nhịp sống hối hả. Trong tiếng nhạc nhẹ, ánh đèn vàng hắt xuống những chiếc bàn gỗ và mùi cà phê ấm nồng, họ vẫn tiếp tục công việc, vẫn dõi theo deadline, nhưng bằng một tâm thế khác: ít gò bó hơn, ít áp lực hơn.

Điều quan trọng hơn cả, với một người trẻ làm nghề sáng tạo như Dương, quán cà phê không chỉ là chỗ ngồi, mà là nơi nuôi dưỡng cảm hứng. Giữa tiếng gõ bàn phím lách cách, tiếng chuyện trò khe khẽ hay góc đọc sách trầm ấm có ánh đèn vàng, ý tưởng và sự sáng tạo được sinh ra một cách tự nhiên nhất. Với Dương, mỗi quán cà phê với phong cách và không khí khác nhau đều như một mảnh ghép của cảm hứng, giúp tâm trí thư thái, để sáng tạo là ngẫu hứng, chứ không phải ép buộc.

Bạn Đỗ Thị Khánh Huyền. Ảnh: NVCC

Từ quán cà phê đến nơi mà phong cách sống được "tự bạch"

Bạn Đỗ Thị Khánh Huyền, sinh viên năm thứ ba Trường Đại học Sư phạm Hà Nội: "Mình không còn xa lạ với những quán cà phê mở cửa 24/7 bởi bản thân cũng thường ghé để học tập và làm việc trong nhiều giờ".

Đặc thù chuyên ngành của Huyền đòi hỏi sự đầu tư thời gian và chất xám, "một bài giảng, một lần soạn giáo án có thể tốn nhiều giờ", Huyền chia sẻ. Vậy nên, Huyền ưu tiên chọn một không gian có thể kích thích sự tập trung cao độ, nơi mà mọi người cũng đều bận rộn với những chiếc laptop của riêng mình. Huyền thấy quán cà phê là một lựa chọn lý tưởng, nơi mà cô bạn vừa được chọn một thức uống yêu thích, vừa được hòa mình vào không khí "tất bật" nhưng vẫn đủ yên tĩnh, thư thái.

Huyền cũng bộc bạch: "Là con gái, mình còn rất chú trọng không gian và cách bài trí của quán cà phê. Vì ngồi nhiều giờ để học và làm nên mình luôn chọn những quán có "view đẹp", thức uống bắt mắt như một cách để thể hiện gu thẩm mỹ và cá tính bản thân". Với nhiều bạn trẻ như Huyền, mỗi quán cà phê còn có thể là một mảnh ghép cá tính. Họ có thể chọn quán vintage để đắm chìm trong nét hoài cổ, quán tối giản để tập trung, hay quán mang phong cách quốc tế để cảm nhận tinh thần giao thoa văn hóa… Cách lựa chọn ấy đã nói lên cách họ định nghĩa về bản thân: làm việc để sống, nhưng cũng sống theo cách mình làm việc.

Lý giải phong cách sống này, tâm lý "sợ bỏ lỡ" (FOMO) đã được minh chứng là khiến giới trẻ như Huyền luôn khao khát được thử, được trải nghiệm và được cập nhật. Làm việc ở quán cà phê trở thành một phần trong nhịp sống ấy - nơi họ vừa bắt kịp xu hướng, vừa khẳng định mình là một thế hệ linh hoạt, cởi mở và không ngừng đổi mới.

Ngày nay, quán cà phê với wifi mạnh, ổ điện đầy đủ, ánh sáng đẹp và không gian có tính thẩm mỹ cao đã trở thành biểu tượng cho phong cách sống tự do trong khuôn khổ. Nó phản ánh rõ nét một chuyển biến văn hóa: thế hệ trẻ không còn muốn gắn bó với những không gian làm việc cứng nhắc, mà tìm kiếm những môi trường nuôi dưỡng cảm hứng và phản chiếu bản sắc riêng, giống như cách Khánh Huyền chọn quán cà phê để vừa làm việc, vừa sống "đúng chất mình".

Các bạn trẻ ngồi nhiều giờ tại quán, từ lúc trời còn sáng đến khi màn đêm buông xuống.

Lợi ích thì có, nhưng hậu quả để lại cũng không nhỏ

Làm việc tại quán cà phê vốn mang lại cảm hứng sáng tạo và sự linh hoạt, nhưng đằng sau đó là nhiều hệ lụy khó lường.

Trước hết là vấn đề chi phí. Việc duy trì thói quen làm việc ở quán đồng nghĩa với việc chi tiêu cho đồ uống, chỗ ngồi, đôi khi là bữa ăn phụ, những khoản nhỏ nhưng cộng dồn lại có thể trở thành gánh nặng tài chính với sinh viên hay người làm nghề tự do.

Thứ hai, thói quen làm việc đêm vốn được xem là "đặc sản" của thế hệ trẻ hiện nay cũng gây ảnh hưởng lớn đến đồng hồ sinh học. Ánh sáng nhân tạo, tiếng ồn và việc tiếp xúc với màn hình liên tục trong không gian quán cà phê mở khuya có thể dẫn đến rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi mãn tính và giảm khả năng tập trung về lâu dài. Cảm giác tập trung vào ban đêm hay khi ngồi ở quán cà phê thực chất là một dạng ‘ảo năng suất’. Cơ thể và não bộ phải gồng mình để duy trì sự tỉnh táo, khiến năng lượng cạn kiệt nhanh hơn bình thường.

Ngoài ra, văn hóa cà phê làm việc cũng vô tình tạo ra áp lực cho chính các quán những nơi vốn được thiết kế để thư giãn, trò chuyện hơn là trở thành "văn phòng mini". Nhiều chủ quán thừa nhận doanh thu có thể bị ảnh hưởng khi khách ngồi lâu, chỉ gọi một ly cà phê nhưng chiếm bàn hàng giờ liền.

Các chuyên gia khuyến cáo, làm việc ở quán cà phê hay làm việc đêm không sai, nhưng cần có giới hạn hợp lý. Người trẻ nên cân đối thời gian, chỉ sử dụng quán như "trạm cảm hứng" ngắn hạn, không biến nó thành môi trường làm việc cố định. Đồng thời, nên duy trì thói quen ngủ đủ giấc, vận động nhẹ và nghỉ mắt định kỳ để bảo vệ sức khỏe tinh thần lẫn thể chất.

Bởi lẽ, dù quán cà phê có mang lại cảm giác yên bình và sáng tạo đến đâu, năng lượng sống thật sự vẫn phải bắt nguồn từ cơ thể khỏe mạnh và tinh thần cân bằng.

Bảo Châu