Khi Ukraine xây kho vũ khí có thể làm thay đổi cục diện xung đột với Liên bang Nga - Kỳ cuối

Người chơi mới nổi trong cuộc đua phát triển tên lửa

Một tài khoản mạng xã hội X ngày 6/6/2025 loan tin về chương trình sản xuất tên lửa và UAV của Ukraine. Ảnh chụp màn hình

Lợi thế của tên lửa Hrim-2 nằm ở nguồn gốc nội địa, giúp Ukraine thoát khỏi sự phụ thuộc vào bên ngoài và không bị ảnh hưởng bởi các nút thắt trong chuỗi cung ứng. Độ chính xác được báo cáo có thể trong vòng 50 mét quanh mục tiêu, khiến Hrim-2 trở thành công cụ khả thi để tấn công các mục tiêu giá trị cao như sân bay quân sự hoặc trung tâm hậu cần.

Chương trình tên lửa của Ukraine cũng gặp nhiều thách thức. Các cuộc không kích của Liên bang Nga liên tục nhắm vào các cơ sở quốc phòng, bao gồm cả những cơ sở ở Dnipro, nơi đặt trụ sở của nhà máy Yuzhmash.

“Toàn bộ lãnh thổ Ukraine đang bị tấn công”, nhà phân tích Mykola Sunhurovskyi thuộc Trung tâm Razumkov ở Kyiv cho biết, nhấn mạnh sự khó khăn trong việc bảo vệ các cơ sở sản xuất.

Ngoài ra, nhu cầu về linh kiện nước ngoài, dù Liên bang Nga bị áp đặt lệnh trừng phạt, vẫn làm phức tạp quá trình sản xuất. Tuy vậy, chuyên môn từ thời Liên Xô, được rèn giũa tại các nhà máy như Yuzhmash, đã cung cấp nền tảng cho sự tiến bộ.

Trong Chiến tranh Lạnh, các nhà máy này từng sản xuất R-16, tên lửa đạn đạo liên lục địa đầu tiên trên thế giới, và RS-36M - tên lửa “Satan” theo định danh NATO - có khả năng mang nhiều đầu đạn hạt nhân. Di sản từ thời Liên Xô cũ giúp Ukraine khôi phục lại năng lực chế tạo tên lửa, chuyển hóa phù hợp với nhu cầu chiến tranh hiện đại.

Ý nghĩa chiến lược của việc Ukraine sở hữu kho dự trữ tên lửa là rất sâu sắc. Với việc lực lượng Liên bang Nga phóng ra hàng nghìn tên lửa và thiết bị bay không người lái mỗi năm (như số liệu ông Zelensky mới đưa ra trong năm 2025 là có tới 27.700 quả bom hàng không và hơn 700 tên lửa), thì khả năng Ukraine trả đũa bằng vũ khí tầm xa của riêng mình có thể làm thay đổi cục diện chiến trường.

Tầm bắn của tên lửa Hrim-2 cho phép Ukraine nhắm vào các mục tiêu quân sự tại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng hoặc gần biên giới, đặt các lực lượng Liên bang Nga trước nguy cơ bị gián đoạn các tuyến hậu cần hoặc hoạt động không quân. Các bài đăng trên mạng xã hội X ngày 6/6 cho thấy Ukraine sẽ tiếp tục tấn công lãnh thổ Liên bang Nga, phù hợp với lời kêu gọi của ông Zelensky về việc dỡ bỏ các hạn chế đối với năng lực tấn công.

Tính cơ động và độ chính xác của tên lửa Hrim-2 cũng có thể bổ trợ cho lực lượng thiết bị bay không người lái tầm xa đang phát triển của Ukraine, như UAV tên lửa hành trình Peklo, mà Kiev đặt mục tiêu sản xuất hàng loạt trước cuối năm 2025.

Phản ứng quốc tế với chương trình tên lửa của Ukraine có sự pha trộn. Các đồng minh phương Tây hoan nghênh việc Ukraine đẩy mạnh tự lực, nhưng vẫn thận trọng về nguy cơ leo thang. Mỹ và các đối tác đã nới lỏng dần các hạn chế đối với việc sử dụng ATACMS và Storm Shadow, nhưng nguồn cung vẫn còn hạn chế.

“Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn tiếp tục cung cấp thiết bị cho Ukraine từ các gói đã được phê duyệt trước đó”, một người phát ngôn Lầu Năm Góc cho biết hồi tháng 4/2025, nhưng từ chối bình luận về các đợt giao hàng trong tương lai.

Trong khi đó, Liên bang Nga lên án việc Ukraine phát triển tên lửa, và Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố có kế hoạch sản xuất hàng loạt tên lửa đạn đạo tầm trung siêu vượt âm Oreshnik để đáp trả.

Tên lửa Oreshnik, được thử nghiệm tại Ukraine vào tháng 11/2024, có tầm bắn lên tới khoảng 5.000km (3.100 dặm), vượt xa khả năng của tên lửa Hrim-2, nhưng theo các nguồn tin Liên bang Nga, quá trình sản xuất vẫn đang gặp nhiều rào cản về hành chính và công nghệ.

Xem video ghi lại nhiều ánh chớp bùng lên ở thành phố Dnipro của Ukraine sau khi Liên bang Nga tuyên bố đã phóng một tên lửa đạn đạo siêu vượt âm tầm trung Oreshnik vào đây hôm 21/11/2024. Nguồn: X

Thời điểm Ukraine công bố thông tin này rất đáng chú ý, diễn ra giữa lúc các cuộc tấn công của Liên bang Nga đang gia tăng. Ngày 6/6, các đợt tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái của Liên bang Nga nhằm vào Kharkiv đã khiến 17 người bị thương, trong đó có hai trẻ em, cho thấy tính cấp bách trong nỗ lực của Kiev nhằm tăng cường khả năng phòng thủ.

Việc phát triển tên lửa Hrim-2 cũng phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn trong ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine, vốn đã chứng kiến sản lượng tên lửa tăng gấp tám lần kể từ năm 2022.

“Chúng ta phải đạt được nhịp độ sản xuất như vậy”, ông Serhiy Zgurets từ Defense Express nhận định và nhấn mạnh sự cần thiết để Ukraine có thể theo kịp Liên bang Nga, hiện sản xuất 40-50 tên lửa mỗi tháng.

Thành công của tên lửa Hrim-2 có thể mở đường cho các dự án khác, chẳng hạn như UAV tên lửa hành trình Peklo, đã bắt đầu được sản xuất từ năm 2024, cũng như các dòng UAV tiên tiến tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI).

Về mặt lịch sử, tham vọng phát triển tên lửa của Ukraine từng gặp không ít trở ngại. Dự án Hrim-2, được khởi động từ năm 2006, đã nhiều lần bị đình trệ do thiếu kinh phí và bất ổn chính trị, cho đến khi xung đột với Liên bang Nga bùng nổ thì các nỗ lực mới được thúc đẩy mạnh mẽ.

Một phiên bản của tên lửa này từng được phát triển cho Saudi Arabia trong những năm 2010, cho thấy tiềm năng xuất khẩu, nhưng việc sản xuất trong nước bị đình trệ cho tới những năm gần đây.

Việc hồi sinh ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine, được hỗ trợ bởi ngân sách 775 tỷ hryvnia (18,7 tỷ USD) cho năm 2025, đã giúp đạt được tiến bộ nhanh chóng.

Ông Egor Chernev, đại diện của Ukraine tại Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), từng tuyên bố ngày 3/11/2024 rằng việc triển khai tên lửa Hrim-2 trên chiến trường đã cận kề - một dự đoán dường như đã trở thành hiện thực với thông tin về kho dự trữ hiện tại.

Việc Ukraine nổi lên như một quốc gia sản xuất tên lửa mang những tác động sâu rộng đối với an ninh khu vực. Bằng cách phát triển tên lửa đạn đạo của riêng mình, Kiev không chỉ nâng cao khả năng răn đe, mà còn định vị bản thân như một quốc gia có tiềm năng xuất khẩu vũ khí.

Tầm bắn và độ chính xác của tên lửa Hrim-2 có thể thu hút sự quan tâm từ các quốc gia đang tìm kiếm giải pháp thay thế hợp lý hơn so với các hệ thống phương Tây hoặc Liên bang Nga.

Tuy nhiên, trọng tâm trước mắt vẫn là cuộc chiến với Liên bang Nga, nơi mà khả năng của tên lửa Hrim-2 trong việc tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ đối phương có thể thay đổi tính toán chiến lược của Moskva.

Khi các lực lượng Liên bang Nga tiếp tục dựa vào các tên lửa do Triều Tiên cung cấp như KN-23, vốn đã cải thiện độ chính xác, nhu cầu của Ukraine về một biện pháp đối phó mạnh mẽ càng trở nên cấp thiết.

Tên lửa Hrim-2 không chỉ là một loại vũ khí, mà còn là biểu tượng cho quyết tâm của Kiev trong việc xác lập con đường riêng trong một cuộc chiến có tính chất bất cân xứng.

Bằng việc xây dựng kho vũ khí trong nước, Ukraine đang giảm thiểu sự dễ tổn thương trước các biến động chính trị bên ngoài, chẳng hạn như những thay đổi về mức độ hỗ trợ từ Mỹ hay châu Âu.

Tuy vậy, vẫn còn những câu hỏi đặt ra về tính bền vững của nỗ lực này. Liệu Ukraine có thể bảo vệ các cơ sở sản xuất của mình trước các cuộc tấn công của Liên bang Nga?

Liệu các đồng minh phương Tây có tiếp tục tài trợ cho tham vọng của Kiev mà không áp đặt thêm các hạn chế mới?

Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ không chỉ định hình quỹ đạo của cuộc chiến, mà còn ảnh hưởng đến vai trò của Ukraine trong cảnh quan quốc phòng toàn cầu.

Hiện tại, kho tên lửa Hrim-2 chính là một tuyên bố đầy táo bạo: Ukraine không còn chỉ là một quốc gia nhận viện trợ, mà đang trở thành một người chơi mới nổi trong cuộc đua phát triển tên lửa.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc