Khởi sắc vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Đầu tư hạ tầng

Nhờ nguồn vốn Chương trình 1719, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS&THPT Thuận Châu được đầu tư xây mới 1 dãy nhà 3 tầng, 9 phòng học; nhà ở nội trú 3 tầng, 24 phòng; sửa chữa nhà bếp ăn; hỗ trợ trang thiết bị dạy học cho khối 9 và 12, với tổng kinh phí đầu tư hơn 20,4 tỷ đồng. Các công trình đưa vào sử dụng tháng 9 năm học 2025-2026, góp phần nâng cao điều kiện học tập, sinh hoạt và vui chơi cho gần 500 học sinh nội trú.

Đoàn công tác Sở Dân tộc và Tôn giáo, Sở GS&ĐT kiểm tra thiết bị giáo dục tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS&THPT Thuận Châu

Có công trình mới khang trang, niềm vui hiện rõ trên gương mặt của giáo viên, học sinh nhà trường. Cô giáo Bùi Lê Lệ Quyên, giáo viên môn Vật lý, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Thuận Châu, cho hay: Các thiết bị dạy học được đầu tư, tôi sử dụng vào giảng dạy, học sinh được trực tiếp thao tác, thảo luận và phát huy năng lực của bản thân, đáp ứng yêu cầu theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

Trường Tiểu học Cò Nòi được đầu tư xây dựng khang trang.

Còn tại bản Nong Lào, xã Bình Thuận, có hơn 80 hộ, trước kia nhà văn hóa cũ, không gian nhỏ, hẹp, các cuộc họp, bà con không đủ chỗ ngồi; hoạt động văn hóa, văn nghệ hạn chế. Giữa năm 2024, từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719, bản được xây dựng nhà văn hóa rộng 150 m², bà con ai cũng phấn khởi. Bản còn vận động mỗi hộ đóng góp gần 1 triệu đồng, đổ bê tông sân nhà văn hóa gần 100 m²; mua tăng âm, loa đài, quạt, bàn ghế phục vụ hội họp, văn nghệ, thể thao.

Nhà văn hóa bản Nong Lào được xây dựng từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719.

Tuyến đường từ quốc lộ 6 về bản Nong Phạ, xã Chiềng Khương, dài 12 km, vắt qua đồi, dốc cao được khởi công cuối năm 2023, đến tháng 4/2025 hoàn thành, tạo điều kiện đi lại thuận lợi cho 45 hộ dân là 100% đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Anh Sồng A Dạng, Trưởng bản Nong Phạ, phấn khởi nói: Ngày trước, chở được bao ngô đi bán phải mất 1 tiếng, nay đi 20 phút là tới. Từ khi có đường mới, bà con phấn khởi lắm, sản phẩm nông sản làm ra đến đâu được tiêu thụ đến đó, giá bán cũng cao hơn, đời sống ổn định hơn trước.

Tuyến đường về bản Nong Phạ, xã Chiềng Khương được đầu tư xây dựng khang trang, đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân.

Tạo sinh kế cho nhân dân

Xã Chiềng Sơ có trên 90% dân số là đồng bào dân tộc Thái, Mông sinh sống. Địa hình chia cắt, nhiều bản cách xa trung tâm; hạ tầng thiếu đồng bộ; sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ. Với sự hỗ trợ của chương trình MTQG 1719, từ năm 2022 đến nay, UBND xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn mở 17 lớp tập huấn, đào tạo nghề cho gần 900 hội viên nông dân; hỗ trợ xây dựng các mô hình chăn nuôi, trồng cây ăn quả, dược liệu, sửa chữa cơ khí... Đến nay, nông dân trong xã thâm canh 3.426 ha cây ăn quả các loại; chăm sóc trên 23.000 con gia súc, gia cầm; độ che phủ rừng đạt trên 40%. Tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm còn 7%.

Tháng 10/2024, gia đình anh Lò Văn Tiến, bản Pảng, xã Chiềng Sơ được hỗ trợ 1.000 con giống, thức ăn hỗn hợp, vắc xin, thuốc khử trùng, men vi sinh để xây dựng mô hình nuôi gà đen thuần chủng thả vườn đồi theo hướng an toàn sinh học. Anh Tiến chia sẻ: Trước đây, gia đình tôi chăn nuôi thiếu kỹ thuật, thường bị dịch bệnh. Sau khi tham gia lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi, phòng trị bệnh cho vật nuôi, tôi chú trọng xây chuồng trại khoa học, sử dụng đệm lót sinh học, khử trùng và tiêm vắc xin định kỳ... Đàn gà phát triển tốt, cho thu lãi gần 100 triệu đồng; hiện nay, trong bản có 12 hộ học theo mô hình nuôi gà đen thuần chủng.

Đến bản Kéo Bó, xã Tà Hộc, nơi có 42 hộ, hơn 200 nhân khẩu, 100% là đồng bào Mông sinh sống, trên các triền đồi bà con đang chăm sóc dâu tây. Hằng năm, các hộ nghèo, hộ cận nghèo trong bản được hỗ trợ con giống, hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi từ Chương trình 1719. Nhờ đó, bà con thay đổi phương thức sản xuất, áp dụng kỹ thuật trồng trọt và chăn nuôi. Đến nay, nhân dân trồng 41 ha ngô, 5 ha dâu tây, chăn nuôi hơn 200 con trâu, bò. Năm 2025, bản có 8 hộ thoát nghèo, giảm số hộ nghèo trong bản xuống còn 2 hộ.

Gia đình anh Sồng A Nanh, bản Kéo Bó, xã Tà Hộc được hỗ trợ bò sinh sản từ Chương trình MTQG 1719.

Gia đình anh Sồng A Nanh, bản Kéo Bó, trước kia là hộ nghèo, thu nhập bấp bênh. Năm 2024, từ Chương trình MTTQG 1719, gia đình anh được hỗ trợ 2 con bò giống. Anh Nanh chia sẻ: Tôi thực hiện đúng quy trình, đảm bảo vệ sinh chuồng trại. Hiện nay, bò phát triển tốt, 2 con chuẩn bị sinh sản. Gia đình còn thâm canh 2 ha ngô, năm 2025 gia đình tôi đã thoát nghèo.

Phát triển toàn diện và bền vững

Giai đoạn 2021-2025, Sơn La được phân bổ trên 5.817 tỷ đồng thực hiện Chương trình MTQG 1719 đầu tư 10 dự án: Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết; hỗ trợ khoán bảo vệ rừng đối với rừng đặc dụng và hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị; đầu tư điện, cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc; phát triển giáo dục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số; chăm sóc sức khỏe nhân dân; thực hiện bình đẳng giới; đầu tư phát triển nhóm dân tộc thiểu số rất ít người.

Nhân dân xã Chiềng Mung sơ chế cà phê.

Thực hiện Chương trình 1719, tỉnh Sơn La ban hành nhiều nghị quyết, quyết định, kế hoạch, văn bản chỉ đạo thực hiện. Thành lập ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 các cấp, phân công trách nhiệm cho từng sở, ban, ngành, đoàn thể, địa phương. Thường xuyên tổ chức các hội nghị, tập huấn, kiểm tra, giám sát, nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ các cấp; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.

Trung tâm xã Phiêng Pằn hôm nay.

Ông Sùng A Giao, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn Giáo, cho biết: Đến nay, tổng số vốn đã giải ngân đạt hơn 4.159 tỷ đồng, tương ứng 76,3% kế hoạch. Dự kiến đến ngày 31/12/2025, ngân sách Trung ương giải ngân hơn 5.063 tỷ đồng, đạt 92,87%. Sau gần 5 năm triển khai Chương trình MTQG 1719, từng bước giải quyết tình trạng thiếu đất ở và đất sản xuất cho 640 hộ; xây dựng 85 công trình cấp nước sinh hoạt; bố trí, sắp xếp ổn định dân cư tại 17 điểm, với 956 hộ. Cải tạo, xây mới 256 công trình giao thông nông thôn, trên 140 công trình hạ tầng khác. Ngoài ra, hơn 70.600 lao động được kết nối việc làm, chuyển đổi ngành nghề; trên 7.800 người nghèo và cận nghèo được đào tạo nghề; tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị, đồ dùng dạy học cho 179 trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú…

Đến hết năm 2025, 100% số xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; hộ nghèo và cận nghèo ở các xã đặc biệt khó khăn giảm trung bình 4,47%/năm; 99,5% số hộ gia đình sử dụng điện lưới an toàn; 97,5% dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; 99,6% trẻ mẫu giáo 5 tuổi và 99,7% học sinh tiểu học trong độ tuổi đến trường. Đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số tiếp tục được củng cố: Tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số ở cấp tỉnh đạt 26,4%, cấp xã 86,1%; tỷ lệ cán bộ dân tộc thiểu số giữ chức danh lãnh đạo, quản lý đạt 24% ở cấp tỉnh, 87% ở cấp xã.

Nhân dân xã Gia Phù phát triển mô hình nuôi gà đẻ trứng

Thực hiện giai đoạn II (2026 - 2030), Chương trình MTQG 1719, tỉnh Sơn La đề xuất Trung ương cấp hơn 20.987 tỷ đồng, với mục tiêu tiếp tục giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế - giáo dục, hoàn thiện hạ tầng thiết yếu, bảo tồn bản sắc văn hóa và xây dựng vùng đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng phát triển, giàu đẹp, phấn đấu xây dựng tỉnh Sơn La trở thành trung tâm kinh tế, xã hội của tiểu vùng Tây Bắc.

Nguyễn Thư