Khơi thông cơ chế phối hợp, nâng cao hiệu lực mô hình chính quyền hai cấp

Ngày 31/7, Đoàn công tác Bộ Công Thương đã có buổi làm việc với lãnh đạo thành phố Hải Phòng về tình hình tổ chức và vận hành bộ máy chính quyền địa phương hai cấp.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài làm Trưởng đoàn công tác. Tham gia Đoàn công tác có đại diện lãnh đạo nhiều đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương gồm: Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp; Văn phòng Bộ; Cục Điện lực; Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số; Cục Hóa chất; Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước.

Gỡ rào cản vận hành mô hình chính quyền hai cấp

Trong khuôn khổ chuyến công tác, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài và đoàn công tác đã trực tiếp khảo sát thực tế tại phường Thủy Nguyên để đánh giá cụ thể tình hình tổ chức, vận hành cũng như khâu phối hợp giữa các cấp chính quyền trong việc triển khai nhiệm vụ ngành.

Báo cáo với đoàn công tác, ông Phạm Hưng Hùng, Thành ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân phường Thủy Nguyên cho biết, phường được thành lập trên cơ sở các phường thuộc khu vực trung tâm TP. Thủy Nguyên cũ, với diện tích 45,34 km² và dân số hơn 71.700 người.

Ông Phạm Hưng Hùng, Thành ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân phường Thủy Nguyên báo cáo với đoàn công tác.

Phường có một phần diện tích thuộc Khu đô thị, công nghiệp và dịch vụ VSIP Hải Phòng. Ngoài ra, trên địa bàn còn có nhà máy may mặc ngoài khu công nghiệp với hơn 1.000 lao động. Lưới điện được bảo đảm bởi 7 đơn vị bán lẻ, thường xuyên cải tạo, nâng cấp nhằm phục vụ sản xuất và sinh hoạt.

Thương mại tại phường phát triển với 1 chợ hạng 1, 3 chợ hạng 3, cùng 824 hộ kinh doanh bán lẻ, siêu thị và trung tâm thương mại. Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, phường đã thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công.

Thứ trưởng Trương Thanh Hoài và đoàn công tác đã trực tiếp khảo sát thực tế tại phường Thủy Nguyên để đánh giá cụ thể tình hình tổ chức, vận hành cũng như khâu phối hợp giữa các cấp chính quyền trong việc triển khai nhiệm vụ ngành.

Ngay sau chuyến khảo sát tại phường Thủy Nguyên, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cùng đoàn công tác tiếp tục có buổi làm việc với Lãnh đạo, UBND thành phố Hải Phòng.

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài nhấn mạnh tinh thần chủ động, quyết liệt của Bộ trong việc hiện thực hóa mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

“Bộ Công Thương đã đồng loạt triển khai nhiều giải pháp trọng tâm, trước hết là hoàn thiện thể chế, cụ thể hóa quy trình thực hiện nhiệm vụ được phân cấp, đồng thời tổ chức tập huấn chuyên môn nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn nảy sinh trong giai đoạn đầu thực hiện. Đáng chú ý, Bộ đã thiết lập cơ chế tiếp nhận và xử lý phản ánh từ địa phương. Chỉ trong vòng một tháng, đã có trên 300 kiến nghị được tiếp nhận, tập trung vào các vấn đề kỹ thuật, thủ tục và chồng chéo văn bản pháp lý”, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài thông tin tại buổi làm việc.

Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cùng đoàn công tác làm việc với Lãnh đạo thành phố Hải phòng.

Trong lĩnh vực chuyên ngành, Bộ đã ban hành hệ thống hướng dẫn chi tiết để địa phương thực thi các nhiệm vụ về công nghiệp, thương mại, hóa chất, an toàn kỹ thuật, xuất nhập khẩu… Đến nay, hơn 210 thủ tục hành chính đã được tích hợp vào chương trình đào tạo thực hành cho công chức cấp xã, góp phần nâng cao năng lực triển khai mô hình mới. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, nhiều địa phương vẫn còn gặp khó khăn do tính chất đặc thù của ngành Công Thương, đòi hỏi kiến thức chuyên ngành sâu. Việc nắm rõ cơ chế phân cấp, phân quyền cũng như triển khai mô hình tổ chức chính quyền hai cấp còn chưa đồng đều giữa các địa phương.

Tại buổi làm việc, UBND thành phố Hải Phòng cũng đã báo cáo sơ bộ tình hình triển khai mô hình, trong đó nêu rõ các khó khăn về tổ chức bộ máy, phân bổ tài chính, nhân lực, đồng thời kiến nghị Bộ sớm hoàn thiện hướng dẫn để bảo đảm mô hình đi vào vận hành hiệu quả.

Ông Nguyễn Hoàng Long, Giám đốc Sở Công Thương Hải Phòng báo cáo sơ bộ tình hình triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Trong quá trình tổ chức và vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Sở Công Thương Hải Phòng đang đối mặt với nhiều vướng mắc trong triển khai các nhiệm vụ chuyên môn. Đặc biệt, việc tiếp nhận các dự án quy mô lớn như trạm biến áp 220kV, 500kV còn gặp khó khăn do nhân lực chưa được đào tạo chuyên sâu, cơ chế phối hợp giữa Bộ, địa phương và lực lượng công an chưa rõ ràng, dẫn đến chồng chéo trong thẩm định và kiểm tra.

Bên cạnh đó, một số thủ tục hành chính dù đã được cắt giảm 50% nhưng quá trình xử lý hồ sơ vẫn bị kéo dài do thiếu đồng bộ giữa các cơ quan. Trong lĩnh vực thương mại, sự không thống nhất giữa các văn bản pháp luật khiến việc phân định thẩm quyền cấp phép còn bất cập. Công tác quản lý thương mại điện tử cũng thiếu cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bộ, dẫn đến khó khăn trong chia sẻ và khai thác dữ liệu.

Đại diện UBND thành phố Hải Phòng nêu rõ các khó khăn về tổ chức bộ máy, phân bổ tài chính, nhân lực.

Ngoài ra, Sở cũng phản ánh các vấn đề như chưa có hướng dẫn thống nhất về cơ quan chuyên môn xử lý tài sản cứu trợ, bất cập trong quản lý hệ thống siêu thị - trung tâm thương mại, chỉ tiêu phát triển thương mại thấp, quy trình thành lập khu công nghiệp còn kéo dài, khó khăn trong thu thập số liệu doanh nghiệp, và vướng mắc tài chính khi cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O).

Thúc đẩy phân cấp, số hóa và năng lượng tái tạo

Bộ Công Thương ghi nhận toàn bộ các ý kiến, phản ánh của địa phương. Tại buổi làm việc, đại diện các Cục, Vụ, đơn vị chức năng thuộc Bộ đã trực tiếp giải đáp các vấn đề vướng mắc của địa phương.

Liên quan điều kiện kinh doanh xăng dầu, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho biết, các quy định hiện hành cơ bản đã có trong Nghị định và Thông tư 15/2020. Tuy nhiên, “Thông tư này đã ban hành từ 5 - 7 năm trước, nên rất cần góp ý từ thực tiễn để đề xuất điều chỉnh tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) cho phù hợp”.

Về chứng chỉ nghiệp vụ trong lĩnh vực môi trường, Bộ đã đề xuất rà soát, sắp xếp lại trong Dự thảo Nghị định thay thế và đã được Chính phủ chấp thuận. Đối với công tác quản lý chợ, Cục khẳng định thẩm quyền phân công thuộc UBND cấp tỉnh và Bộ đã có công văn hướng dẫn cụ thể.

Cục cũng lưu ý các địa phương về chỉ tiêu tổng mức bán lẻ: “Kế hoạch tăng 8%, nhưng hiện mới đạt khoảng 2%. Nhiều năm nay chưa khi nào đạt 10%”. Bộ đã đề xuất điều chỉnh chỉ tiêu lên 12%, nhưng phải phù hợp với tăng trưởng GDP.

Ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước thông tin tại buổi làm việc.

Ngoài ra, Cục nhấn mạnh việc cần thay thế Quyết định 1371 về sản xuất hàng hóa, khuyến khích xây dựng trung tâm triển lãm tích hợp đa chức năng và đề nghị lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra các mặt hàng rủi ro cao như rượu, thuốc lá, thực phẩm.

Cũng tại cuộc làm việc, ông Nguyễn Thế Hữu, Phó Cục trưởng Cục Điện lực nhấn mạnh nhu cầu tăng cường năng lực cán bộ, đặc biệt trong bối cảnh triển khai hàng loạt dự án lớn về điện lực. “Theo chỉ đạo của Bộ trưởng, Bộ đã cử 34 đồng chí lãnh đạo cấp Vụ đến hỗ trợ địa phương, trong đó có 2 đồng chí từ Cục Năng lượng và Cục Đầu tư”, ông Nguyễn Thế Hữu cho biết.

Ông Nguyễn Thế Hữu, Phó Cục trưởng Cục Điện lực thông tin tại buổi làm việc.

Liên quan đề xuất dự án trạm biến áp 500kV Hải Phòng - Gia Lộc, Phó Cục trưởng Cục Điện lực thông tin: “Theo phân cấp tại Nghị định 144/2025, sau khi báo cáo nghiên cứu khả thi (FS) được thẩm định, địa phương sẽ thực hiện bước tiếp theo. Chủ đầu tư là Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia đang tiến hành các thủ tục”.

Về kiến nghị phát triển điện gió ngoài khơi tại Bạch Long Vĩ, Cục cho biết một số dự án đang được xem xét và “có khả năng cao sẽ triển khai tại Hải Phòng”. Đồng thời, đề xuất xây dựng Hải Phòng thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ và năng lượng tái tạo vùng được đánh giá “có cơ sở” và “Bộ Công Thương hoàn toàn ủng hộ”.

Liên quan công tác quản lý chất lượng công trình phục vụ sản xuất, kinh doanh, đại diện đại diện Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp cho biết: “Hiện nay, việc phân cấp đã được thực hiện rõ ràng về cho địa phương. Trước đây, chủ đầu tư có thể lựa chọn đề nghị Bộ hoặc Sở thẩm định, nhưng giờ không còn lựa chọn như vậy nữa”. Việc quản lý chất lượng được thực hiện theo ba bước: thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi (FS), thẩm định thiết kế thi công và kiểm tra, nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng.

Đối với phòng cháy, chữa cháy, theo quy định mới, Bộ Công an không còn tham gia thẩm định FS, việc này do cơ quan chuyên môn đầu tư xây dựng tự đánh giá. Bộ Công Thương hiện không có đơn vị chuyên trách PCCC, nên việc thẩm định phải thông qua đơn vị thẩm tra có năng lực hợp pháp. Đại diện Vụ lưu ý: “Trước khi thi công, dự án vẫn bắt buộc phải có thỏa thuận PCCC với cơ quan công an, và nghiệm thu trước khi sử dụng cũng phải được xác nhận từ lực lượng PCCC”.

Việc hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và tham gia thương mại điện tử hiện vẫn gặp nhiều vướng mắc về cơ chế chi. Liên quan đến vấn đề này, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết: “Chúng ta chỉ tận dụng những định mức đã có. Muốn phát triển phần mềm ứng dụng đúng nghĩa thì vẫn phải vận dụng các quy định hiện hành về công nghệ thông tin”.

Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số.

Về công tác quản lý, bà Lại Việt Anh khẳng định chỉ quản lý các chủ thể sở hữu website và người sử dụng sàn thương mại điện tử, còn “không quản lý người bán, đó là trách nhiệm của chủ sàn theo Nghị định về thương mại điện tử”.

“Chúng tôi đang nỗ lực đàm phán để chia sẻ dữ liệu hai chiều, vì hiện dữ liệu tập trung nhưng địa phương không có”, bà Lại Việt Anh chia sẻ. Trong thời gian chờ cơ chế mới, các địa phương có thể theo dõi thông tin thương mại điện tử tại online.gov.vn.

Hải Phòng đứng top 3 cả nước về cải cách hành chính, nhưng vẫn thiếu nhân lực chuyên sâu

Phát biểu tại buổi làm việc với Đoàn công tác Bộ Công Thương, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng Hoàng Minh Cường nhấn mạnh: “Lĩnh vực Công Thương là một lĩnh vực rất vất vả. Các nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ rất lớn, phong phú và quan trọng”.

Báo cáo về kết quả triển khai mô hình chính quyền hai cấp, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng cho biết: “Trong 30 ngày qua, số lượng hồ sơ đã giải quyết trực tiếp là 76.780, trực tuyến là 91.523, tổng cộng là 168.330 hồ sơ. Hải Phòng hiện đứng thứ ba toàn quốc về tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt 54%, có ngày lên tới 73%”.

Ông Hoàng Minh Cường, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hải Phòng phát biểu tại buổi làm việc.

Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là khối lượng thủ tục hành chính được phân cấp quá lớn. Riêng lĩnh vực Công Thương có tới 310 thủ tục; cấp xã phải đảm nhiệm gần 1.000 thủ tục, trong khi nhiều cán bộ chưa từng thực hiện. “Áp lực là rất lớn… địa phương chưa đủ nhân lực, chưa được đào tạo bài bản”, Phó Chủ tịch thành phố thẳng thắn nhìn nhận.

Về cơ sở vật chất, “khoảng 60% số xã chưa đảm bảo điều kiện”, biên chế cũng phân bổ chưa hợp lý. Ông Hoàng Minh Cường đề nghị Bộ hỗ trợ địa phương phân tích, rà soát, tinh giản thủ tục phù hợp; ban hành tiêu chuẩn vị trí việc làm, nhất là những nhiệm vụ chuyên môn như phòng cháy chữa cháy. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo thực tiễn và “thành lập cơ chế tham vấn chuyên gia có tên tuổi, địa chỉ rõ ràng”.

Kết luận tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài ghi nhận nỗ lực của thành phố trong bối cảnh “vừa sáp nhập, vừa đảm nhiệm công việc ở cả hai cấp”, đồng thời đánh giá cao “tinh thần chủ động của các đồng chí trong việc triển khai, nhằm bảo đảm hệ thống vận hành thông suốt”.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài phát biểu kết luận buổi làm việc.

Thứ trưởng đề nghị thành phố khẩn trương xây dựng đề án tổng thể về vị trí việc làm, xác định rõ tiêu chuẩn, trình độ để làm cơ sở phân cấp hiệu quả. Bên cạnh đó, cần ban hành quy chế phối hợp giữa các đơn vị và công khai thủ tục hành chính trên cổng thông tin để đảm bảo minh bạch, liên thông.

“Chúng tôi cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ trực tiếp tại địa phương để giải quyết các vấn đề nảy sinh”, ông Hoài nhấn mạnh, đồng thời cho biết Bộ sẽ xử lý sớm các nội dung thuộc thẩm quyền và tổng hợp sửa đổi nghị định một lần, tránh tình trạng “sửa lẻ tẻ”.

Về định hướng phát triển, Thứ trưởng khuyến nghị Hải Phòng tập trung vào doanh nghiệp xuất khẩu lớn, công nghiệp hỗ trợ và nâng giá trị gia tăng nội địa. Thứ trưởng cũng nhấn mạnh vai trò quản lý thị trường, đề nghị đẩy mạnh “truy xuất hàng hóa bằng mã số, mã vạch” để chống hàng giả, bảo vệ sản xuất trong nước và tăng thu ngân sách.

Nhóm PV