Không có phục hồi chức năng mạnh, không thể có chăm sóc sức khỏe toàn diện

GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia đã nhấn mạnh điều này trong phát biểu tại Hội nghị sơ kết thực hiện Quyết định số 569/QĐ-TTg và tổng kết công tác phục hồi chức năng năm 2025 do Bộ Y tế tổ chức hôm nay (23/12).

Phục hồi chức năng là thước đo trình độ phát triển và tính nhân văn của một hệ thống y tế

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nêu rõ: Phục hồi chức năng là lĩnh vực cần sự bền bỉ, cần đầu tư dài hạn và cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều ngành, nhiều cấp. Nhưng đây cũng là lĩnh vực mà mỗi bước tiến, dù không ồn ào, đều mang lại giá trị rất lớn cho người bệnh và cho xã hội.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, trong bối cảnh dân số già hóa nhanh, bệnh không lây nhiễm gia tăng, hậu quả của tai biến, chấn thương, bệnh mạn tính ngày càng lớn, phục hồi chức năng không còn là một lĩnh vực bổ trợ, mà đã trở thành một nhu cầu thiết yếu của toàn xã hội.

GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia phát biểu.

Ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc đời, bất kỳ người dân nào cũng có thể cần đến phục hồi chức năng. Chính vì vậy, phát triển phục hồi chức năng không chỉ là yêu cầu chuyên môn, mà là thước đo trình độ phát triển và tính nhân văn của một hệ thống y tế.

Nhận thức rõ điều đó, Đảng và Nhà nước ta đã có những chủ trương rất căn cơ và nhất quán. Quyết định số 569/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chương trình phát triển hệ thống phục hồi chức năng giai đoạn 2023 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã xác lập một chương trình mang tính chiến lược, lần đầu tiên đặt phục hồi chức năng vào đúng vị trí của nó trong hệ thống y tế hoàn chỉnh, với định hướng phát triển dài hạn, đồng bộ, liên thông từ Trung ương đến cơ sở, từ y tế chuyên sâu đến phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.

Sau hơn hai năm triển khai, với sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương và toàn hệ thống y tế, công tác phục hồi chức năng đã có những chuyển biến tích cực. Thể chế từng bước được hoàn thiện, mạng lưới phục hồi chức năng được củng cố, các hướng dẫn chuyên môn được ban hành, các mô hình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng được duy trì và mở rộng, nhận thức của xã hội về vai trò của phục hồi chức năng ngày càng rõ nét hơn.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, thực tiễn cũng cho thấy phục hồi chức năng vẫn đang là một lĩnh vực khó, đòi hỏi đầu tư dài hạn, phối hợp liên ngành và quyết tâm chính trị cao. Những khó khăn về nguồn nhân lực chuyên sâu, cơ sở vật chất, thiết bị, cơ chế tài chính, sự liên thông giữa các cấp, sự gắn kết giữa y tế và an sinh xã hội vẫn đang là những điểm nghẽn cần được nhìn nhận thẳng thắn và xử lý một cách căn cơ.

Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đã đặt ra yêu cầu rất rõ ràng đối với toàn ngành y tế, đó là bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân theo hướng toàn diện, liên tục, lấy người dân làm trung tâm, đặc biệt chú trọng chăm sóc dài hạn, quản lý bệnh mạn tính, người cao tuổi và các nhóm dễ bị tổn thương.

Vì vậy, theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, phục hồi chức năng chính là một trong những trụ cột để hiện thực hóa yêu cầu đó. Không có phục hồi chức năng mạnh thì không thể có chăm sóc sức khỏe toàn diện. Không có phục hồi chức năng hiệu quả thì thành tựu điều trị sẽ không được chuyển hóa đầy đủ thành chất lượng sống cho người dân.

Theo đó, cần đánh giá đúng và đủ thực trạng hệ thống phục hồi chức năng hiện nay, làm rõ những kết quả đã đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, cả chủ quan lẫn khách quan; Làm rõ hơn vai trò của phục hồi chức năng trong mô hình chăm sóc sức khỏe liên tục, từ điều trị cấp tính, phục hồi, chăm sóc dài hạn đến hòa nhập cộng đồng, bảo đảm người bệnh không bị đứt gãy trong quá trình chăm sóc.

Đồng thời đề xuất các định hướng và giải pháp đủ mạnh, đủ khả thi cho giai đoạn tiếp theo, đặc biệt là năm 2026 và trung hạn 2026-2030, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, với Chương trình mục tiêu y tế quốc gia giai đoạn mới và với yêu cầu phát triển bền vững của đất nước.

"Bộ Y tế cam kết sẽ tiếp tục đồng hành, chỉ đạo quyết liệt, tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, chuyên môn và tổ chức thực hiện, để phục hồi chức năng thực sự trở thành một trụ cột vững chắc của hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện, liên tục và nhân văn"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

TS.BS Vương Ánh Dương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) báo cáo.

Bảo đảm tính liên tục trong chăm sóc người bệnh và phù hợp với điều kiện thực tiễn về nhân lực

TS.BS Vương Ánh Dương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, Bộ Y tế hiện đang quản lý 914.302 người khuyết tật trên toàn quốc; có 269.945 người khuyết tật được cấp thẻ BHYT; 27.081 người khuyết tật đã được luyện tập phục hồi chức năng, trong đó có 20.242 người khuyết tật được luyện tập tại nhà; 12.094 người khuyết tật đã được cung cấp dụng cụ trợ giúp; 927 người khuyết tật được phẫu thuật chỉnh hình và 4.101 người khuyết tật được cung cấp dịch vụ khác về chăm sóc sức khỏe.

Việc quản lý, cập nhật thông tin được thực hiện thường xuyên, góp phần nâng cao khả năng phát hiện sớm, đáp ứng kịp thời nhu cầu hỗ trợ, can thiệp phục hồi chức năngcủa người khuyết tật tại cộng đồng.

Ở tuyến trung ương, cả nước hiện có 5 bệnh viện phục hồi chức năng trực thuộc Bộ Y tế, quy mô 100-500 giường, tổng 1.250 giường; trong đó bệnh viện phục hồi chức năng - điều trị bệnh nghề nghiệp có 500 giường.

Ở địa phương, có 24 bệnh viện phục hồi chức năng trực thuộc Sở Y tế, quy mô 100–500 giường; riêng Trà Vinh đã có quyết định thành lập và đề án xây dựng bệnh viện phục hồi chức năng với 300 giường.

TS Vương Ánh Dương đánh giá, nguồn nhân lực phục hồi chức năng trong thời gian qua được hết sức quan tâm đầu tư, đào tạo và phát triển. Nhu cầu đào tạo tăng mạnh. Tuy nhiên, hiện tại mới đáp ứng yêu cầu cơ bản về nhân lực triển khai các hoạt động phục hồi chức năng tại các cấp chuyên môn kỹ thuật, trong đó bệnh viện cấp chuyên sâu, bệnh viện chuyên khoa phục hồi chức năng và Trung tâm/Khoa phục hồi chức năng ở bệnh viện hạng đặc biệt, hạng I giữ vai trò chủ lực trong cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng, chỉ đạo chuyên môn và chuyển giao kỹ thuật phục hồi chức năng…

Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục giải quyết các khó khăn, vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách; Nghiên cứu, xem xét đưa vào quy hoạch bổ sung các bệnh viện phục hồi chức năng vùng vào quy hoạch chung của ngành Y tế, làm cơ sở đầu tư công trung hạn, dài hạn cho các bệnh viện phục hồi chức năng có chức năng vùng.

Các đại biểu dự hội nghị.

Bộ Y tế cũng nghiên cứu, hướng dẫn làm rõ và từng bước mở rộng phạm vi chuyên môn phục hồi chức năng đối với một số chức danh y tế phù hợp, trên cơ sở đặc thù của phục hồi chức năng là lĩnh vực đa ngành, đa lĩnh vực, đặc biệt đối với bác sĩ đa khoa, điều dưỡng đa khoa đã được đào tạo và có năng lực thực hiện các nội dung phục hồi chức năng cơ bản.

Bên cạnh đó, ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư cho các bệnh viện phục hồi chức năng tỉnh theo quy hoạch, bao gồm đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị chuyên sâu và từng bước nâng quy mô giường bệnh, nhằm phát huy vai trò của bệnh viện phục hồi chức năng tỉnh là cơ sở chuyên khoa đầu ngành, chỉ đạo tuyến và hỗ trợ chuyên môn cho tuyến dưới.

Có chính sách đặc thù phát triển nguồn nhân lực phục hồi chức năng, trong đó quan tâm đến đào tạo bác sĩ chuyên khoa II, tiến sĩ; đồng thời có cơ chế thu hút, giữ chân nhân lực phục hồi chức năng làm việc lâu dài tại y tế cơ sở...

Thái Bình/ Ảnh: Lê Hảo