Không khai tử cho người thân đã chết có bị phạt?

Gửi câu hỏi đến báo Pháp Luật TP.HCM, bạn đọc Ánh Nguyệt thắc mắc: Ông nội của tôi mất cách đây 2 tháng.

Nay hỏi chuyện tôi mới biết là ba của tôi chưa đăng ký khai tử cho ông vì cha tôi không biết quy định phải đăng ký khai tử khi người thân mất. Vậy việc không khai nhận này có vi phạm gì hay không?

Luật sư Trần Ngọc Quý, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời:

Điều 33 Luật Hộ tịch 2014 quy định thời hạn và trách nhiệm đăng ký khai tử như sau:

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích thì đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.

Công chức tư pháp - hộ tịch thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc khai tử cho người chết; trường hợp không xác định được người có trách nhiệm đi khai tử thì công chức tư pháp - hộ tịch thực hiện đăng ký khai tử.

Nghị định Số 82/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 117/2024/NĐ-CP) có quy định hành vi vi phạm về đăng ký khai tử sẽ bị xử phạt trong một số trường hợp như sau:

Phạt tiền từ 1-3 triệu đồng đối với hành vi tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung giấy tờ do cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền cấp để làm thủ tục đăng ký khai tử.

Phạt tiền từ 3-5 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau:

- Làm chứng sai sự thật cho người khác để đăng ký khai tử;

- Cung cấp thông tin, tài liệu sai sự thật để được đăng ký khai tử.

Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau:

- Làm thủ tục đăng ký khai tử cho người đang sống;

- Không làm thủ tục đăng ký khai tử cho người đã chết để trục lợi;

- Cung cấp thông tin, tài liệu sai sự thật khi làm thủ tục đăng ký khai tử để trục lợi.

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì người thân có trách nhiệm đi đăng ký khai tử cho người đã chết. Ảnh minh họa: AI

Ngoài ra, trong một số trường hợp, người vi phạm quy định về đăng ký khai tử còn phải bị buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định về đăng ký khai tử.

Theo đó, pháp luật quy định thời hạn đăng ký khai tử là 15 ngày kể từ ngày có người chết. Đối với hành vi không đăng ký khai tử cho người đã chết chỉ bị xử phạt hành chính khi hành vì đó nhằm mục đích trục lợi.

Do đó, nếu người thân không đăng ký khai tử cho người đã chết nhưng không phải vì mục đích trục lợi thì không bị xử phạt.

Với trường hợp của gia đình bạn, cha của bạn không đăng ký khai tử cho ông nội vì thiếu hiểu biết thì nay bạn vẫn có thể đăng ký khai tử cho ông và không bị xử phạt.

Hiện nay, có hai hình thức đăng ký khai tử đó là nộp hồ sơ trực tiếp tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của UBND cấp xã nơi cứ trú cuối cùng của người chết hoặc nộp hồ sơ trực tuyến bằng cách truy cập Cổng dịch vụ công quốc gia làm theo hướng dẫn.

Luật sư cũng lưu ý khi gia đình có người chết thì người thân nên tuân thủ đúng quy định đăng ký khai tử đúng hạn để đảm bảo pháp luật được thực thi hiệu quả.

NGUYỄN CHÍNH