Kiểm soát hàng hóa trên sàn thương mại điện tử

Mua hàng dễ như mua rau

Chỉ cần vài thao tác chạm trên điện thoại thông minh, từ áo quần, mỹ phẩm, đồ gia dụng cho đến thực phẩm tươi sống đều có thể nhanh chóng được “chốt đơn”. Thậm chí, không ít người tiêu dùng thừa nhận họ sẵn sàng đặt mua những sản phẩm giá rẻ chỉ để thử, để trải nghiệm và biết đâu mình là người... may mắn.

Chị Nguyễn Thị H., tổ 22, phường Điện Biên Phủ bộc bạch: Thi thoảng tôi vẫn đặt mua quần áo, giày dép trên mạng cho bản thân, gia đình vì giá rẻ hơn ngoài cửa hàng. Có lần mua trúng hàng ưng ý, nhưng cũng không ít lần nhận về sản phẩm khác xa quảng cáo, chất lượng kém, thậm chí không dùng được. Mất tiền nhưng ngại trả lại vì thủ tục rườm rà nên đành bỏ.

Việc mua hàng trên sàn thương mại điện tử có nhiều tiện ích cùng nhiều dịch vụ giao hàng nhanh khiến khách hàng ưu tiên lựa chọn.

Không chỉ các sản phẩm thời trang, đồ gia dụng… ngay cả thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng cũng được rao bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử với những lời quảng cáo “có cánh”, thậm chí “thần thánh hóa” công dụng. Chỉ cần gõ từ khóa trên thanh tìm kiếm, hàng trăm kết quả hiện ra với mức giá chênh lệch đáng kể, kèm theo hàng loạt cam kết “chữa khỏi bệnh”, “hiệu quả ngay sau vài ngày sử dụng”. Điều đáng lo ngại là không ít người tiêu dùng cả tin, sẵn sàng đặt mua và sử dụng mà không kiểm chứng nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe.

Đơn cử như sản phẩm tăng chiều cao cho trẻ em, thực phẩm hỗ trợ xương khớp, thực phẩm thanh lọc, giải độc, ngừa ung thư, viên chống đột quỵ... được người bán giới thiệu trên nền tảng tiktok và trưng bày trong “giỏ hàng” ngay dưới mỗi video. Chẳng rõ công dụng thực sự ra sao, người bán có bằng cấp chuyên môn hay giấy phép kinh doanh hợp pháp hay không, nhưng bằng những lời quảng bá hoa mỹ, đánh trúng tâm lý “mua nhanh - giá rẻ”, nhiều người vẫn sẵn sàng bấm mua.

Anh Bàn Tiến Thạnh, tổ 11, phường Mường Thanh chia sẻ: Đặc thù công việc phải tiếp khách nhiều nên tôi hay tìm mua các loại thực phẩm chức năng quảng cáo là giải rượu, thanh lọc cơ thể trên tiktok. Thấy họ livestream, nói chuyện trôi chảy, lại đưa ra hàng loạt phản hồi tích cực của khách nên tôi cũng tin. Nhưng khi dùng thì hầu như không có tác dụng như giới thiệu, thậm chí uống vào còn thấy mệt hơn. Tiền mất mà sức khỏe thì lo lắng.

Kiểm soát chặt, bảo vệ người tiêu dùng

Thời gian gần đây, cả nước đã ghi nhận nhiều vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng tràn lan trong lĩnh vực thực phẩm chức năng. Điển hình như vụ kẹo rau củ Kera, sản phẩm từng được quảng bá rầm rộ là “một viên thay một đĩa rau”, hay “giải pháp dinh dưỡng cho người bận rộn” nhưng thực chất là hàng giả. Cơ quan Công an xác định sản phẩm chứa hàm lượng rau rất thấp thay vì con số được quảng cáo là 28%.

Các bị can bị khởi tố trong vụ án Kẹo rau củ Kera. (Ảnh Báo Công an Nhân dân)

Sau khi sự thật được làm rõ, Bộ Công an đã khởi tố vụ án hình sự về “sản xuất hàng giả là thực phẩm và lừa dối khách hàng”, với hàng loạt bị can liên quan đến Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt và Công ty Cổ phần Asia Life.

Hay như vụ sữa bột tăng chiều cao HIUP 27 gây chấn động dư luận thời gian qua. Sản phẩm này được quảng cáo rầm rộ với những lời hứa “giúp trẻ cao thêm 3 - 5cm chỉ sau 3 tháng sử dụng”, thậm chí cam kết hoàn tiền nếu không hiệu quả. Tuy nhiên, kết quả giám định cho thấy nhiều chỉ tiêu không đạt so với hàm lượng công bố trên nhãn mác. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã xác định đây là hàng giả, đồng thời khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam hàng loạt đối tượng cùng các công ty liên quan.

Tại tỉnh ta, dù chưa có vụ việc nào, song trong bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ, nhu cầu tiêu dùng tăng cao, tình trạng sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại tiềm ẩn nguy cơ diễn biến phức tạp. Đặc biệt, qúa trình toàn cầu hóa cũng như sự phát triển của công nghệ số tạo thuận lợi cho lưu thông hàng hóa, nhưng cũng khiến công tác quản lý, kiểm soát thị trường và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đối mặt nhiều thách thức.

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tỉnh (Ban Chỉ đạo 389), thời gian qua, công tác đấu tranh với buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trên không gian mạng, sàn thương mại điện tử vẫn gặp không ít khó khăn: Lực lượng mỏng, phương thức thủ đoạn của các đối tượng ngày càng tinh vi; việc phối hợp giữa các ngành, các cấp có lúc chưa thật sự chặt chẽ; ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận tổ chức, cá nhân còn hạn chế...

Các sản phẩm trên sàn thương mại điện tử chủ yếu được vận chuyển đến tay người tiêu dùng qua dịch vụ chuyển phát nhanh và không được kiểm tra trước khi nhận hàng.

Để khắc phục tình trạng trên, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh xác định, trước mắt là tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, nhất là các mặt hàng thiết yếu và hàng tiêu dùng trên môi trường thương mại điện tử; phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng trong chia sẻ thông tin, kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi gian lận thương mại, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp. Cùng với đó, tăng cường nghiên cứu, học hỏi, trao đổi kiến thức để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn. Thường xuyên theo dõi, tổng hợp, đánh giá, phân loại đối tượng, mặt hàng, nhận diện các hành vi, phương thức, thủ đoạn nhằm phát hiện, xử lý kịp thời các đối tượng lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để thực hiện hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử, nhất là các đối tượng kinh doanh thực phẩm, thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung…

P.V