Kiểm toán nhà nước: Vững vàng đổi mới, chủ động thích ứng
Trong dòng chuyển mình của đất nước với những đổi thay to lớn, Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã chủ động bám sát thực tiễn, thực hiện các điều chỉnh phù hợp trong hoạt động kiểm toán. Những đổi mới này không chỉ thể hiện sự nhạy bén, thích ứng với thời cuộc mà còn mở ra kỳ vọng lớn về sự đóng góp thiết thực hơn của KTNN với sự phát triển quốc gia.

KTNN thích ứng, đổi mới để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Ảnh: ST
Nhiệm vụ chưa có tiền lệ…
Bước vào năm 2025, với quan điểm xuyên suốt là “Chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”, Tổng Kiểm toán nhà nước chỉ đạo toàn Ngành triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt, linh hoạt, sát thực tế, nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả kiểm toán.
Năm 2025, KTNN thực hiện 116 nhiệm vụ, giảm 5 nhiệm vụ so với năm 2024, tập trung kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương tại 57 địa phương, đạt tỷ lệ 90% (57/63) số đầu mối. Phương án tổ chức kiểm toán năm 2025 được xây dựng theo hướng tiếp tục bố trí sắp xếp lồng ghép hợp lý các đoàn kiểm toán góp phần hạn chế tần suất kiểm toán; hạn chế tối đa ảnh hưởng đến hoạt động thường xuyên của các đơn vị được kiểm toán.
Quán triệt quan điểm của Đảng về phòng, chống tham nhũng và lãng phí, trọng tâm là đánh giá lãng phí, KTNN đã kịp thời ban hành hướng dẫn, chỉ đạo riêng cho nội dung kiểm toán này, thể hiện vai trò tiên phong và quyết liệt. Đồng thời, Tổng Kiểm toán nhà nước thành lập Tổ công tác phối hợp cùng các đơn vị trực thuộc để đề xuất phương án kiểm toán phù hợp với mô hình chính quyền ba cấp (Trung ương - tỉnh - cơ sở).
Thực hiện chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính, với mốc hoàn thành cấp huyện - xã trước ngày 01/7 và sáp nhập tỉnh từ 01/8, Tổng Kiểm toán nhà nước đã yêu cầu các đơn vị kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương năm 2024 hoàn thành trước ngày 30/6/2025. Nhờ sự vào cuộc sớm và tích cực từ toàn Ngành, nhiệm vụ đã được hoàn thành đúng yêu cầu đề ra. “Đây là lần đầu tiên KTNN thực hiện kiểm toán ngân sách địa phương trong thời gian rất ngắn, yêu cầu cao, vừa đảm bảo tiến độ, chất lượng, vừa phục vụ công cuộc sắp xếp, chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương” - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp (KTNN) Hoàng Văn Lương cho biết.
Thực hiện nhiệm vụ kiểm toán trong bối cảnh cả nước thực hiện tinh gọn, sắp xếp tổ chức bộ máy đã đặt ra thách thức lớn, buộc các đơn vị kiểm toán phải “gồng mình” vượt khó. Tổng Kiểm toán nhà nước không chỉ chỉ đạo đổi mới cách tổ chức kiểm toán mà còn yêu cầu toàn Ngành đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt trí tuệ nhân tạo (AI), để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Các đơn vị phải coi đây là nhiệm vụ trọng tâm ngang với kiểm toán.
Thực tế cho thấy, với sự hỗ trợ của công nghệ, kiểm toán viên thuận lợi hơn trong quy trình, nghiệp vụ, góp phần tạo ra những kết quả kiểm toán nổi bật của KTNN thời gian qua.
Cơ hội và những kỳ vọng lớn hơn…
Trải qua 31 năm thành lập và phát triển, KTNN đã khẳng định vai trò trong bộ máy nhà nước, góp phần quan trọng trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, lãng phí của Đảng, Nhà nước. Trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, KTNN tiếp tục cải tiến hướng tới mục tiêu cao nhất là minh bạch nền tài chính quốc gia. Dưới góc nhìn của các chuyên gia, đơn vị được kiểm toán, những thay đổi này mở ra kỳ vọng lớn về đóng góp trong tương lai của KTNN đối với đất nước.

KTNN đang bước vào giai đoạn phát triển mới, lấy chuyên nghiệp, hiện đại hóa hoạt động kiểm toán làm trọng tâm. Ảnh: TL
PGS,TS. Đặng Văn Thanh - nguyên Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam - nhận định: Những thay đổi trong hoạt động kiểm toán đã cho thấy sự nhạy bén, thích ứng tốt của KTNN với sự đổi mới chung của đất nước. Ông đánh giá cao sự chủ động trong triển khai kiểm toán lãng phí - vấn đề khó. Trong bối cảnh mới, ông đề nghị cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, trọng tâm là sửa Luật KTNN để tạo điều kiện thuận lợi hiện thực hóa các mục tiêu trong Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030. Qua đó nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đóng góp vào sự phát triển quốc gia.
Từ góc độ địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời cho biết, KTNN đang chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng tốt yêu cầu thực tiễn. Đặc biệt trong bối cảnh cả nước thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp tổ chức bộ máy, KTNN tiếp tục thể hiện vai trò đồng hành, hỗ trợ địa phương khi vừa đảm bảo thực hiện tốt yêu cầu kiểm toán, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương thực hiện nhiệm vụ sắp xếp theo chỉ đạo Trung ương.
“Thông tin từ kiểm toán cũng là cơ sở quan trọng để địa phương đưa ra quyết định trong công tác quản lý, đánh giá cán bộ trong quá trình sắp xếp, kiện toàn tổ chức, bộ máy” - ông Lữ Quang Ngời chia sẻ. Đồng thời, ông đề nghị KTNN tiếp tục chú trọng kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài sản công sau sắp xếp; đánh giá hiệu quả quá trình sắp xếp, giúp địa phương có thêm thông tin phục vụ công tác tổ chức, quản lý, điều hành.
Là đơn vị trực tiếp quản lý dự án và làm việc với Đoàn kiểm toán, ông Nguyễn Vũ Quý - Giám đốc Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh - cho rằng có cơ sở để kỳ vọng KTNN sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nữa qua những đổi mới gần đây. Theo ông, KTNN đang thể hiện rõ vai trò đồng hành, tư vấn. Ngoài việc dựa trên quy định pháp luật, đoàn kiểm toán cũng quan tâm lắng nghe các chia sẻ thực tiễn từ đơn vị để đưa ra kiến nghị phù hợp. “Chúng tôi mong muốn KTNN tiếp tục đồng hành cùng ngành giao thông, cùng đơn vị để kiến nghị cơ quan có thẩm quyền tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc; đồng thời có hướng dẫn trong công tác quản lý, triển khai dự án sau khi công tác sắp xếp tổ chức bộ máy được hoàn thành” - ông Quý kiến nghị.
KTNN đang bước vào giai đoạn phát triển mới, lấy chuyên nghiệp, hiện đại hóa hoạt động kiểm toán làm trọng tâm; hoạt động kiểm toán phải bám sát chủ trương đổi mới, tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Để đáp ứng yêu cầu công tác ngày càng cao cùng kỳ vọng lớn hơn từ công chúng, KTNN đang đẩy mạnh đổi mới công tác tổ chức thực hiện kiểm toán, lựa chọn chủ đề, xây dựng kế hoạch kiểm toán… Và trên hết, toàn Ngành cần tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, chung sức, đồng lòng, quyết tâm, từ đó góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao phó./.