Kiểm tra y tế định kỳ cho tài xế: Yêu cầu bắt buộc để bảo đảm an toàn giao thông

Đảm bảo sức khỏe cho lái xe là “lá chắn” cho an toàn giao thông

Từ xe tải nặng, xe khách đường dài đến taxi, tất cả đều có thể thành “hung thần” nếu người lái gặp vấn đề thể chất, tâm thần hay chỉ đơn giản là mệt mỏi, mất ngủ. Tai nạn giao thông không chỉ do tốc độ, rượu bia hay hạ tầng mà còn bởi chính cơ thể kiệt sức và đôi mắt nhòe đi sau những đêm thức trắng.

Việc đảm bảo sức khỏe khi tham gia giao thông không chỉ là bảo vệ chính họ, mà còn là “lá chắn” để tham giao thông an toàn và sự bền vững của hệ thống vận tải. Một mạng lưới giao thông chỉ thực sự an toàn khi người cầm lái luôn tỉnh táo, đủ thể lực và được giám sát sức khỏe chặt chẽ. Đây không chỉ là trách nhiệm cá nhân, mà còn là sứ mệnh chung của ngành giao thông, y tế và các doanh nghiệp vận tải.

Một tài xế xe khách tuyến TPHCM - Bình Thuận bị đột quỵ khi đang lái xe chở khách tại quận 5 (TPHCM).

Số liệu thống kê cho biết, trong năm 2024, toàn quốc xảy ra 23.837 vụ tai nạn giao thông, làm chết 10.996 người, bị thương 17.705 người. So với năm 2023, tăng 855 vụ (3,72%), giảm 889 người chết (-7,48%), tăng 1.578 người bị thương (9,78%). Trong đầu năm đó, liên tiếp nhiều vụ tai nạn giao thông xảy ra do tình trạng sức khỏe của các tài xế không ổn định dẫn đến ngủ gật, đột quỵ, tử vong trên buồng lái,…

Trước đó, camera hành trình trên xe ghi lại cảnh tài xế tên B. đang lái xe chở khách từ La Gi (Bình Thuận) đến địa bàn quận 5 (TP.HCM) thì gục ngã, có dấu hiệu đột quỵ nhưng vẫn cố gượng dậy, cho xe dừng lại. Lúc này, hành khách trên xe mới phát hiện và gọi cấp cứu đưa anh đến một bệnh viện tại quận 5.

Một vụ việc đau lòng khác vào trưa 16/7/2024, tại cầu vượt bờ mương vào Cụm công nghiệp làng nghề xã Dương Liễu, huyện Hoài Đức, xảy ra vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng khiến 4 người tử vong. Theo đó, xe tải do tài xế Đ.V.L điều khiển chở cát, đá, sỏi đi trên đường ĐH05 hướng xã Cát Quế đi xã Minh Khai. Khi vừa đi qua ngã tư giao với đường liên xã Ba Chàng, xã Dương Liễu, huyện Hoài Đức thì đâm vào thùng xe tải nhỏ khác do ông L.V.N điều khiển, đi vào ngã tư, hướng xã Dương Liễu đi xã Đức Thượng.

Sau va chạm, xe tải húc vào xe máy do chị N.T.H SN điều khiển chở theo 3 con nhỏ, lần lượt sinh năm 2011, 2013 và 2015 đang di chuyển ngược chiều đường liên xã. Chiếc xe máy sau đó bị ép vào thành cầu khiến chị H. và 3 con tử vong tại chỗ. Quá trình điều tra, Công an huyện Hoài Đức xác định ông Lương không vi phạm nồng độ cồn nhưng dương tính với ma túy.

Các tiêu chí sức khỏe đối với người lái xe

Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 36/2024/TT-BYT quy định về tiêu chuẩn sức khỏe, việc khám sức khỏe đối với người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng; việc khám sức khỏe định kỳ đối với người hành nghề lái xe ô tô; cơ sở dữ liệu về sức khỏe của người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng. Thông tư có hiệu lực từ 1/1/2025.

Khám sức khỏe định kỳ 1–2 lần/năm giúp tài xế tầm soát bệnh kịp thời.

Theo đó, Thông tư 36 có 7 điểm mới so với quy định cũ về: Phân nhóm áp dụng; xét nghiệm ma túy và nồng độ cồn; bỏ mẫu sổ khám sức khỏe định kỳ trong thông tư cũ; thêm quy định về quy định về cơ sở dữ liệu về sức khỏe của người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng; tăng thời gian giá trị sử dụng của giấy khám sức khỏe lái xe.

Ngoài ra, Thông tư 36 cũng quy định tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng theo 3 nhóm, gồm:

Nhóm 1: Áp dụng với trường hợp khám sức khỏe để cấp giấy phép lái xe hạng A1, B1 và người điều khiển xe máy chuyên dùng sẽ phải đáp ứng đủ các điều kiện sức khỏe mới để có thể tiếp tục điều khiển phương tiện của mình. Nếu mắc các bệnh như rối loạn tâm thần mạn tính không điều khiển được hành vi; liệt vận động từ hai chi trở lên; rối loạn nhận biết 3 màu cơ bản: Đỏ, vàng, xanh lá cây… sẽ không đủ điều kiện lái xe.

Nhóm 2: Áp dụng với trường hợp khám sức khỏe để cấp giấy phép lái hạng A và B. Người mắc các bệnh như rối loạn tâm thần cấp đã chữa khỏi hoàn toàn nhưng chưa đủ 6 tháng; động kinh; liệt vận động từ hai chi trở lên; chóng mặt do các nguyên nhân bệnh lý; song thị; suy tim độ III trở lên; cụt hoặc mất chức năng 1 bàn tay hoặc 1 bàn chân; sử dụng chất ma túy…sẽ không đủ điều kiện lái xe.

Nhóm 3: Áp dụng với trường hợp khám sức khỏe để cấp giấy phép lái hạng C1, C, D1, D2, D, BE, C1E, CE, D1E, D2E và DE. Người mắc các bệnh như rối loạn tâm thần cấp đã chữa khỏi hoàn toàn nhưng chưa đủ 24 tháng; động kinh; song thị; quáng gà; đái tháo đường (tiểu đường) có tiền sử hôn mê do đái tháo đường trong vòng 1 tháng; sử dụng thuốc ảnh hưởng đến khả năng thức tỉnh; lạm dụng chất kích thần, chất gây ảo giác… không đủ điều kiện để lái xe.

Trong ngành vận tải đòi hỏi tính an toàn và chuyên nghiệp cao, đảm bảo thể trạng và tinh thần ổn định cho người cầm lái là ưu tiên hàng đầu. Do đó, việc khám sức khỏe định kỳ đối với tài xế không còn là khuyến nghị mà phải trở thành nghĩa vụ bắt buộc. Tài xế thực hiện khám sức khỏe định kỳ đều đặn 1-2 lần/năm để tầm soát các vấn đề sức khỏe.

Người sử dụng lái xe ô tô phải có trách nhiệm tổ chức khám sức khỏe định kỳ theo đúng quy định Luật An toàn, vệ sinh lao động. Đồng thời, mỗi tài xế phải có trách nhiệm cung cấp thông tin sức khỏe trung thực, chính xác và chịu hoàn toàn trách nhiệm pháp lý nếu gian dối hoặc che giấu tình trạng bệnh lý trong quá trình kiểm tra y tế.

Đặc biệt, công tác khám sức khỏe nghiêm túc không chỉ giúp phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn như tim mạch, huyết áp, rối loạn giấc ngủ - những “kẻ giết người thầm lặng” sau vô lăng mà còn là bộ lọc quan trọng nhằm tầm soát, ngăn chặn tình trạng tài xế sử dụng chất kích thích, ma túy.

Anh Nguyễn Xuân Chuyên (lái xe tự do) chia sẻ: “Tôi nhận thấy khám sức khỏe định kỳ mang ý nghĩa thiết thực và quan trọng. Các tài xế được kiểm tra toàn diện để nắm rõ tình trạng sức khỏe, từ đó đảm bảo vận hành an toàn khi tham gia giao thông. Việc tổ chức khám sức khỏe định kỳ giúp quản lý hiệu quả sức khỏe tài xế, góp phần nâng cao an toàn giao thông”.

Hoài Anh