Kiên quyết chống khai thác thủy sản bất hợp pháp

Tàu đánh cá tỉnh Quảng Trị ghé vào đặc khu Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi bán cá và mua nhiên liệu. Ảnh: Lệ Giang

Bảo vệ chính “nồi cơm” của ngư dân

Ông Hằng đúng là người “thiệt ăn, thiệt làm”, khi mới khởi nghiệp, từ một chiếc tàu nhỏ đánh ven bờ, đến nay, ông đã có 3 chiếc tàu đánh cá xa bờ cỡ lớn, chuyên hành nghề lưới vây khơi. Tàu ông Hằng thường đi theo đội nhóm gồm 8 tàu với nhau, ngư trường đánh bắt từ quần đảo Hoàng Sa (thành phố Đà Nẵng) đến Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa), xuống vùng biển Côn Đảo (thành phố Hồ Chí Minh). “Tôi cũng như nhiều người ở tỉnh Gia Lai và các bạn hữu ngoài Quảng Ngãi, cả cuộc đời đi theo nghề khai thác biển, có tiền xây nhà cũng từ biển, vốn lớn đóng tàu to cũng từ lợi nhuận trên biển. Nếu vi phạm quy định đánh bắt sẽ bị bắt, phạt, giam tàu, ảnh hưởng công chuyện làm ăn, thiệt hại đủ đường. Tôi khuyên mọi người cứ chấp hành đúng sẽ phát triển tốt” - ông Hằng nói từ thực tiễn.

Gần như toàn bộ đội tàu lưới vây khơi, câu cá ngừ đại dương... của tỉnh Gia Lai đều được trang bị đầy đủ thiết bị giám sát hành trình, máy định vị, hệ thống thông tin liên lạc. Chúng tôi đứng quan sát tại Trạm Kiểm soát Biên phòng Mũi Tấn (Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Quy Nhơn, BĐBP tỉnh Gia Lai), nhiều tàu ghé vào cầu cảng làm thủ tục xuất nhập bến, các thuyền trưởng cầm theo cặp giấy tờ giống như cán bộ công chức đi làm việc. “Bây giờ, ngư dân đã quen với nhiều giấy tờ rồi: bằng lái, giấy phép đánh bắt, mẫu ghi chép nhật ký khai thác, đánh xong mẻ lưới nào là ghi số lượng cá đánh bắt được, đúng tọa độ vùng biển đánh bắt. Thiếu loại giấy tờ nào là có chuyện với mấy anh Biên phòng, cảng cá, họ làm căng lắm, không “ăn gian” được cái gì đâu. Làm đúng cho yên ổn, bán cá xong còn về thăm vợ con. Ngư dân làm đúng là góp phần bảo vệ chính “nồi cơm” của mình” - Thuyền trưởng Lê Tùng, xã Đề Gi, tỉnh Gia Lai cho biết.

Tàu ông Tùng đi biển khoảng 20 ngày, đạt sản lượng khoảng 15 tấn cá, coi như đã “vượt qua” tổn phí (chi phí) là mừng rồi, lãi không được bao nhiêu. Ở xã Đề Gi có nhiều tàu lưới vây khơi, họ tự sắp xếp với nhau thành từng đội nhóm hoạt động ngoài biển xa. Trường hợp chủ tàu đánh cá ở nhà, thuê thuyền trưởng điều khiển tàu đánh bắt, chủ tàu sử dụng ứng dụng (app) trên điện thoại, kết nối với thiết bị giám sát hành trình tàu cá. Hàng ngày, chủ tàu mở màn hình điện thoại ra sẽ biết hành trình chiếc tàu đang di chuyển, lưu lại toàn bộ lịch sử chuyến biển.

Cán bộ BĐBP tỉnh Gia Lai kiểm tra thiết bị giám sát hành trình hoạt động bình thường trên tàu đánh cá trước khi xuất bến đi đánh bắt. Ảnh: Lệ Giang

Siết chặt mọi khâu

Các tỉnh Nam Trung Bộ có diện tích vùng biển rộng, ngư dân đóng mới hàng ngàn chiếc tàu lớn, máy khỏe đủ sức vươn ra khơi xa. Suốt nhiều năm qua, tôi đã đến tất cả các cảng cá, gặp nhiều ngư dân, cơ quan quản lý thủy sản các địa phương, trao đổi với nhiều cán bộ, chỉ huy BĐBP: Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng, thành phố Hồ Chí Minh. Đại bộ phận ngư dân đã hiểu sâu sắc và tự giác chấp hành tốt các quy định trong đánh bắt thủy sản. Bà con ý thức rằng, biển chính là sinh kế, nguồn sống, “túi tiền” chi tiêu của các gia đình.

Thời điểm này, gần như các cảng cá lớn, đồn Biên phòng, trạm kiểm soát Biên phòng ở các tỉnh Nam Trung Bộ đã được cấp trang thiết bị điện tử để kiểm đếm, theo dõi tàu đánh cá xa bờ của địa phương đang hoạt động trên biển, thông qua hệ thống dữ liệu quản lý nghề cá. Đồng thời, kiểm soát được số lượng tàu đánh cá từ các tỉnh khác đến địa phương đánh bắt và ghé vào cảng bán cá, mua nhiên liệu và làm thủ tục đi biển tiếp.

Thực hiện chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, các địa phương đã bám sát cửa biển, cảng cá, khu dân cư ven biển để tiếp tục hướng dẫn, vận động ngư dân chấp hành tốt các quy định. Ông Trần Quốc Khánh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai cho biết: “Tăng cường kiểm tra, kiểm soát hoạt động khai thác thủy sản, đảm bảo 100% tàu cá cập cảng được kiểm tra sản lượng, nghề khai thác, nhật ký khai thác. Mọi sản phẩm thủy sản xuất khẩu đều có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, minh bạch từ khâu khai thác đến chế biến. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh phối hợp với lực lượng Biên phòng, Công an và chính quyền địa phương tăng cường tuần tra, kiểm soát vùng biển, kiên quyết xử lý vi phạm, thiết lập đường dây nóng tiếp nhận phản ánh từ ngư dân và cộng đồng”.

Ngư dân chuyển cá dưới tàu lên cảng Hòn Rớ, tỉnh Khánh Hòa bán cho thương lái. Ảnh: Lệ Giang

Tỉnh Đắk Lắk có đội tàu làm nghề câu cá ngừ đại dương, lưới vây, lưới cá chuồn, lưới cản (rê) hoạt động ra đến vùng biển Trường Sa. Ngày 29/10/2025, đồng chí Lương Nguyễn Minh Triết, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk đã trực tiếp đến kiểm tra tình hình, kết quả thực hiện nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định tại các xã, phường ven biển.

Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk đánh giá cao vai trò của BĐBP tỉnh trong việc phối hợp với ngành thủy sản và chính quyền các địa phương tuyến biển để tăng cường tuần tra, kiểm soát người, phương tiện hoạt động trên biển, nỗ lực xử lý các hành vi vi phạm quy định về chống khai thác IUU. Các đồn Biên phòng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động ngư dân ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài, thực hiện nghiêm quy định về đăng ký, đăng kiểm, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình và ghi, nộp nhật ký khai thác hải sản.

Lệ Giang