Kiến tạo động lực tăng trưởng từ nội lực Việt Nam

Ngày 16/9/2025, Trường Đại học Kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội phối hợp cùng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam tổ chức Hội thảo Kinh tế 2025 với chủ đề “Động lực cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong kỷ nguyên mới”.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, nhấn mạnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển có ý nghĩa lịch sử, với mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026 - 2030. Đây không chỉ là khát vọng chiến lược mà còn là thước đo tầm nhìn và năng lực điều hành kinh tế vĩ mô.

“Tuy nhiên, chúng ta không thể tiếp tục dựa vào động lực truyền thống như khai thác tài nguyên, lao động giá rẻ hay vốn đầu tư mở rộng. Việt Nam cần kiến tạo động lực hiện đại, bền vững, phù hợp với kỷ nguyên số và xanh, đồng thời tận dụng cơ hội hội nhập quốc tế để bứt phá”, ông Hiển nói.

Các động lực chính được ông chỉ ra gồm: hoàn thiện thể chế phát triển hiện đại, thúc đẩy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong công nghệ cao, kinh tế số, kinh tế xanh; phát huy vai trò khu vực tư nhân; thu hút FDI gắn với chuyển giao công nghệ; và gắn tăng trưởng với bảo vệ môi trường, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng sống.

Hội thảo Kinh tế 2025: “Động lực cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong kỷ nguyên mới”.

PGS.TS. Lê Trung Thành, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế, cho rằng thế giới đang bước vào thời kỳ các quy tắc kinh tế và chuỗi giá trị toàn cầu thay đổi sâu sắc do hậu quả đại dịch, xung đột địa chính trị và biến đổi khí hậu. “Không quốc gia nào có thể phát triển dựa hoàn toàn vào mô hình vay mượn. Mỗi nền kinh tế cần kiến tạo một hệ động lực riêng, được xây dựng từ nội lực nhưng nuôi dưỡng bằng tri thức toàn cầu”, ông Thành khẳng định.

Theo ông, hệ động lực đó phải dựa trên: thể chế hiệu quả và năng động; nguồn nhân lực có khả năng học tập suốt đời; đổi mới sáng tạo, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo; phát triển kinh tế xanh, tuần hoàn và bền vững về môi trường - xã hội; cùng với khả năng học hỏi, điều chỉnh và hợp tác của hệ thống chính sách.

Đồng quan điểm với 2 học giả trên, GS. Trần Văn Thọ, Đại học Waseda (Nhật Bản), đánh giá Việt Nam tăng trưởng trung bình 6,5% trong 35 năm qua nhưng chưa có giai đoạn tăng trưởng hai con số kéo dài như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc. Ông đề xuất cần tạo cơ chế để doanh nghiệp lớn cùng chia sẻ tầm nhìn dài hạn với Nhà nước; khuyến khích chuyển giao công nghệ, quản lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; mở rộng quy mô sản xuất, xuất khẩu và phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Ông nhấn mạnh, tăng trưởng phải vì cuộc sống và hạnh phúc của người dân, thông qua việc bảo đảm toàn dụng lao động, phổ cập giáo dục miễn phí, đầu tư cho y tế và xây dựng chính sách lương hưu, bảo hiểm thất nghiệp để người dân yên tâm về tương lai.

Tại phiên thảo luận, đại diện cơ quan quản lý, World Bank, IMF và các học giả đã thống nhất một số động lực then chốt, gồm: hoàn thiện thể chế minh bạch; thúc đẩy khoa học - công nghệ, chuyển đổi số; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; phát triển khu vực tư nhân; và tăng trưởng gắn với phát triển xanh, công bằng xã hội.

Để hiện thực hóa các động lực này, Trung ương Đảng đang triển khai các chủ trương đột phá chiến lược, trong đó đề cao đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; thúc đẩy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo; hội nhập quốc tế sâu rộng; và phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân.

Gần đây, Bộ Chính trị cũng ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá giáo dục và đào tạo, coi đây là động lực trung tâm để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nhung Bùi