Kiên trì 'truyền lửa', lan tỏa lối sống không khói thuốc trong buôn làng người Jrai

Trong buôn làng của người Jrai, những làn khói thuốc vẫn còn lẩn khuất trong mỗi nếp nhà. Với trưởng thôn Kpuih Đe, việc phòng chống tác hại của thuốc lá là một hành trình không ngừng nghỉ. Thuốc lá đã có từ lâu, ăn sâu vào văn hóa của người dân trong thôn làng. Thuốc lá còn được sử dụng trong các nghi lễ truyền thống, lễ hội, cúng bái hoặc các hoạt động cộng đồng. Chưa kể, trước đây người dân thường thiếu thông tin về tác hại nghiêm trọng của thuốc lá hoặc tác hại của hút thuốc thụ động…

Sinh ra và lớn lên giữa cộng đồng người Jrai, anh Kpuih Đe đã sớm ý thức được những tác hại nghiêm trọng mà thuốc lá gây ra cho sức khỏe và kinh tế gia đình. "Từ nhỏ đến giờ mình không hút, mà mình là cán bộ thì càng phải làm gương. Mình có hai đứa con trai đang tuổi lớn, một lớp 8 và lớp 4. Mình càng không thể để con nhìn thấy cha hút thuốc mà bắt chước theo", anh chia sẻ.

Anh Kpuih Đe, Trưởng thôn Hvak tham gia chương trình tập huấn về phòng chống tảo hôn.

Anh Kpuih Đe đảm nhiệm vị trí trưởng thôn từ năm 2018 đến nay. Anh được bà con trong làng yêu mến, tin tưởng, luôn là người trưởng làng gương mẫu, tận tụy, và bền bỉ truyền cảm hứng sống lành mạnh cho cộng đồng.

Không chỉ dừng ở việc giữ mình, Kpuih Đe còn âm thầm vận động người thân, họ hàng, bà con trong làng cùng từ bỏ thói quen hút thuốc. Theo trưởng thôn Kpuih Đe, việc tuyên truyền với người lớn tuổi trong làng thường gặp nhiều khó khăn vì thói quen đã hình thành từ lâu. Từ những phân tích chân thành, gần gũi ấy dần dần khiến một số người suy nghĩ lại.

"Bà con lớn tuổi thường nói "mình không bỏ được đâu", nhưng mình vẫn giải thích nhẹ nhàng. Thuốc lá tốn tiền, có người hút 3-4 gói mỗi ngày, mất mấy chục ngàn - số tiền đó để nuôi con, mua gạo sẽ ích lợi hơn. Với thanh niên, việc tuyên truyền dễ hơn nhờ họ có điện thoại, đọc thông tin nhiều và hiểu rõ tác hại của thuốc lá hơn", anh Kpuih Đe kể lại.

Dù khó khăn trong công tác vận động bỏ thuốc lá nhưng anh vẫn kiên trì mỗi ngày. Trong từng buổi họp dân, buổi gặp mặt tại nhà văn hóa thôn hay khi đi vận động người dân, anh đều lồng ghép tuyên truyền về tác hại của thuốc lá. Anh thường lấy ví dụ từ chính cuộc sống, từ những người đã bị bệnh phổi trong làng, để nhắc nhở bà con rằng: Thuốc lá không chỉ hại người hút, mà hại cả những người xung quanh.

Nhiều đàn ông ở xã Ayun (nay là Al Bá) vẫn còn thói quen hút thuốc lá

Kpuih Đe cho biết, làng Hvak (trước khi sáp nhập) có hơn 100 hộ với hơn 400 nhân khẩu. Trong vai trò trưởng thôn, anh Kpuih Đe đảm nhiệm rất nhiều đầu việc, từ vận động bà con đóng tiền điện đầu tháng, nhắc nhở trả lãi vay giữa tháng, đến việc kêu gọi học sinh trở lại trường sau kỳ nghỉ hè. Anh đi đến từng nhà, vận động phụ huynh làm hồ sơ nhập học cho con, phòng chống tình trạng bỏ học sớm, tảo hôn hay hôn nhân cận huyết.

Cứ 2-3 tháng, anh lại tổ chức họp dân để thông báo các chính sách pháp luật mới, đồng thời tuyên truyền lồng ghép các nội dung như bảo vệ sức khỏe, phòng chống thuốc lá, bảo vệ môi trường, hay hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt. Có khi anh tham gia vận động bà con đi nạo vét mương, làm đường. Mùa tỉa hạt thì nhắc bà con nhốt bò không thả rông, để không phá hoại mùa vụ. Ngay cả việc chăn bò cũng trở thành nội dung tuyên truyền thường xuyên của người trưởng thôn đầy trách nhiệm này.

"Công việc nhiều, việc gì cũng phải làm, nhưng nếu mình không gương mẫu thì khó mà vận động được người khác. Mình càng phải giữ lời hứa, để khi nhắc nhở người khác, lời nói mới có trọng lượng", anh Kpuih Đe nói.

Anh Kpuih Đe

Ngoài công việc của thôn, anh Kpuih Đe còn làm rẫy trồng lúa, trồng mì, nuôi bò - giống như bao người dân khác trong làng. Dù vậy, anh vẫn luôn giữ tinh thần trách nhiệm cao với cộng đồng. Mức phụ cấp trưởng thôn không nhiều, nhưng điều khiến anh gắn bó suốt hơn 6 năm qua chính là mong muốn làm điều gì đó thiết thực cho bà con. Từ việc đi từng nhà vận động học sinh đến trường, đến chuyện kiên trì tuyên truyền từ bỏ thuốc lá - tất cả đều thể hiện tấm lòng vì cộng đồng của một người cán bộ thôn tận tâm.

Có thể nói, trong hành trình phòng chống thuốc lá ở địa phương, anh Kpuih Đe không chỉ là một tấm gương không hút thuốc, mà còn là một "người truyền lửa", âm thầm lan tỏa lối sống lành mạnh, bền bỉ vun đắp cho một cộng đồng khỏe mạnh hơn, văn minh hơn.

Phạm Thương