Kim Sang-sik và bài toán chuyển giao tuyển Việt Nam

Trước Lào trong tháng 11 tại vòng loại Asian Cup 2027, mục tiêu của đội tuyển Việt Nam không chỉ là chiến thắng đậm. Áp lực ấy đặt HLV Kim Sang-sik vào trung tâm bài toán khó: làm mới lối chơi, trao cơ hội cho tân binh, nhưng vẫn giữ nhịp thắng sau hai trận thiếu thuyết phục trước Nepal. Con số 31 bàn thắng vào lưới Lào trong 8 lần gặp gần nhất gợi mở kịch bản có lợi, song câu hỏi lớn hơn là bản sắc thi đấu sẽ được nâng cấp ra sao.

Giai đoạn chuyển giao sau đỉnh cao 2018-2022

Dưới thời HLV Park Hang-seo, tuyển Việt Nam trải qua chuỗi năm rực rỡ (AFF Cup 2018, tứ kết Asian Cup 2019, vào vòng loại thứ ba World Cup 2022). Nhưng cuối nhiệm kỳ, ý tưởng tấn công cạn dần, khả năng kiểm soát và áp đặt trước đối thủ ngang tầm suy giảm. HLV Kim Sang-sik tiếp quản trong bối cảnh nhiều trụ cột như Duy Mạnh, Xuân Mạnh, Tiến Dũng, Hoàng Đức, Tiến Linh, Quang Hải vẫn là nền tảng, song vài vị trí đã báo hiệu đà sa sút.

Mức độ phụ thuộc vào một cá nhân cũng bộc lộ rõ tại AFF Cup 2024: Xuân Son ghi 7 bàn, chiếm 33% tổng số bàn của đội dù chỉ đá 5 trận. Khi anh vắng mặt vì chấn thương, chất lượng tấn công sụt giảm ngay lập tức.

Xuân Son tập luyện cùng đội tuyển quốc gia.

Bài test Nepal: triệu chứng của sự bế tắc

Hai trận gặp Nepal phơi bày những vấn đề quen thuộc: một thắng lợi 3-1 nhờ sai sót của đối phương ở lượt đi, và chiến thắng 1-0 nhạt nhẽo ở lượt về đến từ pha phản lưới. Năng lượng và khả năng tạo khác biệt từ bóng sống còn hạn chế; nhịp kiểm soát bóng thiếu chiều sâu, các pha triển khai dễ rơi vào bế tắc.

Cửa sổ thử nghiệm trước Lào

Diễn biến thuận lợi ở vòng loại Asian Cup 2027 (Liên đoàn Bóng đá Malaysia kháng cáo thất bại, tạo cơ hội cho Việt Nam và Nepal) mở ra khoảng trống chiến lược để thử nghiệm. HLV Kim đã duy trì tỷ lệ 15-20% gương mặt mới qua mỗi đợt tập trung, và trận gặp Lào là dịp phù hợp để tiếp tục: Việt Cường, Gia Bảo, Gia Hưng, Văn Việt… là những lựa chọn đáng chú ý.

Dĩ nhiên, không phải ai cũng có thể lập tức bứt phá như Đình Triệu hay Ngọc Tân. Nhưng trong một giai đoạn chuyển giao, thời gian ra sân – dù ngắn – là vốn quý để tân binh học cách hòa nhập với chuẩn mực thi đấu của đội tuyển.

Chiến thuật: phá khối phòng ngự lùi sâu, tăng chất lượng kiểm soát

Trước đối thủ có xu hướng phòng ngự thấp, tuyển Việt Nam cần thay đổi cách tiếp cận: giảm tạt bóng vô hướng, ưu tiên các pha phối hợp nhịp 2-3 người ở nửa không gian, kéo giãn hàng thủ bằng hoán đổi vị trí có chủ đích. Sự cơ động của tuyến giữa là chìa khóa; khi vận hành trơn tru, số cơ hội chất lượng sẽ tự khắc xuất hiện.

Hoàng Đức là hạt nhân triển khai

Với vai trò tổ chức, Hoàng Đức cần được đặt trong cấu trúc cho phép nhận bóng quay lưng và xoay hướng nhanh, kết nối với Thành Long để tạo thêm một điểm tựa chuyền-kết hợp. Những pha nhả bóng một chạm sang biên trong – thay vì dạt hẳn ra biên để tạt – giúp mở cửa hành lang trong cho Tiến Linh và Hai Long khai thác.

Ý tưởng ở tuyến cuối: cạnh tranh và lắp ghép

Ở hàng phòng ngự, Văn Việt có thể được trao cơ hội bắt chính, trong khi Gia Bảo là phương án lắp ghép vào cấu trúc 3 trung vệ nhằm tăng mức độ cạnh tranh nội bộ. Cạnh tranh vị trí thường kéo theo sự tập trung và tính kỷ luật, yếu tố quan trọng khi đội muốn đẩy cao đội hình để vây ép.

Trên tuyến đầu, sự trở lại của Xuân Son – dù chỉ vài chục phút – có giá trị như một điểm nổ để “sạc” lại sinh khí tấn công. Sự hiện diện của anh buộc đối thủ phải co cụm hơn, tạo không gian cho các vệ tinh khai thác.

Cân bằng giữa thử nghiệm và kết quả

Mục tiêu ghi nhiều bàn vào lưới Lào là thực tế, nhưng không thể đánh đổi bằng một cấu trúc mạo hiểm. Ưu tiên là dựng khuôn lối chơi: nhịp kiểm soát bóng mạch lạc, cơ chế đoạt lại bóng ngay sau khi mất, và các bài phối hợp cố định ở 1/3 cuối sân. Khi khung chiến thuật được định hình, kết quả sẽ đến tự nhiên hơn thay vì phụ thuộc khoảnh khắc.

Hoàng Đức là hạt nhân trong lối chơi của tuyển Việt Nam.

Các con số đáng chú ý

Cánh cửa cho thay đổi đã mở. Phần còn lại phụ thuộc vào tốc độ học hỏi của tân binh và khả năng định hình ý tưởng của HLV Kim Sang-sik. Nếu tuyển Việt Nam thể hiện được nhịp kiểm soát tốt hơn và các miếng đánh 1/3 cuối sân rõ ràng trước Lào, bảng tỷ số nhiều khả năng sẽ phản chiếu tiến bộ ấy – một nền móng cần thiết cho AFF Cup 2026, Asian Cup 2027 và vòng loại World Cup 2030.

CTVX