Kinh tế biển Khánh Hòa: Chuyển biến từ hệ sinh thái đến công nghệ

Để phát triển kinh tế biển và hưởng ứng chủ đề “Công nghệ xanh để đại dương bền vững” của Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam, Khánh Hòa đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ xanh vào các lĩnh vực như nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, phục hồi hệ sinh thái và phát triển du lịch sinh thái ven biển.

Lễ hội Văn hóa - Du lịch biển 2025 do UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức với gần 40 hoạt động trải dài từ cuối tháng 5 đến hết tháng 6, gồm biểu diễn nghệ thuật, thể thao, ẩm thực và bảo vệ môi trường. Nổi bật trong chuỗi hoạt động là lễ thả giống thủy sản tái tạo nguồn lợi tại vịnh Nha Trang do Sở NN&MT Khánh Hòa tổ chức vào ngày 8/6.

Thả cá giống xuống vịnh Nha Trang

Ông Nguyễn Trọng Chánh, Phó Giám đốc Sở NN&MT cho biết, gần nửa triệu con giống tôm sú, hàng vạn con cá giống sẽ được thả để góp phần phục hồi rạn san hô. “Hy vọng rằng qua những hoạt động này, Sở cùng với các cơ quan truyền thông đưa thông điệp đến cộng đồng, nâng cao nhận thức, chung tay vào các hành động như nhặt rác, hạn chế xả thải rác thải nhựa, bảo tồn, bảo vệ, gìn giữ rạn san hô... qua đó, góp phần phát triển kinh tế biển bền vững”, ông Chánh nói.

Tỉnh Khánh Hòa có hơn 385 km đường bờ biển. Hệ sinh thái biển phong phú nhưng đang chịu sức ép lớn. Nguồn lợi thủy sản ngày càng suy giảm do đánh bắt quá mức trong thời gian dài. Bên cạnh đó, đô thị hóa và du lịch phát triển ồ ạt làm gia tăng rác thải chưa qua xử lý ra biển. Một số dự án lấn biển, xây dựng thiếu kiểm soát khiến địa hình thay đổi, gây xói lở, biến đổi khí hậu với nước biển dâng và thời tiết cực đoan làm tăng nguy cơ thiên tai.

Ông Nguyễn Văn Hòa, ngư dân đảo Hòn Tre, phường Vĩnh Nguyên, thành phố Nha Trang chia sẻ: “Trước thập niên 90, cá tại vùng vịnh Nha Trang vô số kể, mỗi đêm có thể đánh được 5-7 tấn. Bây giờ, cá ngày càng cạn kiệt, bà con đánh ven bờ thất thu, đời sống ngày càng khó khăn”.

Tỉnh Khánh Hòa đang chuyển đổi các mô hình nuôi trồng thủy sản từ lạc hậu sang hiện đại

Kinh tế biển và ven biển hiện đóng góp 80% GRDP của tỉnh Khánh Hòa, với các trụ cột chính gồm du lịch biển, thủy sản, dịch vụ cảng biển – logistics và đóng tàu. Năm 2024, ngành du lịch phục hồi mạnh mẽ, đón 10,8 triệu lượt khách, trong đó có 4,7 triệu khách quốc tế. Khu Kinh tế Vân Phong thu hút nhiều dự án quy mô lớn, tạo thế và lực cho Khánh Hòa trong phát triển kinh tế biển.

Sau khi hợp nhất với tỉnh Ninh Thuận, Khánh Hòa mới sẽ có gần 600 km bờ biển dài nhất cả nước, cùng khoảng 200 đảo lớn nhỏ - là lợi thế vượt trội để phát triển kinh tế biển toàn diện. Các vịnh nổi tiếng như Nha Trang, Cam Ranh, Vân Phong, Vĩnh Hy vừa giàu tài nguyên, vừa có tiềm năng du lịch, năng lượng và cảng biển. Đặc biệt, Quần đảo Trường Sa có vai trò chiến lược về an ninh quốc phòng, đồng thời là trung tâm kinh tế biển đảo tương lai. Quân cảng Cam Ranh, cảng nước sâu Vân Phong, cảng Cà Ná tạo thành cụm động lực quan trọng.

Kinh tế biển chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu GRDP của tỉnh Khánh Hòa

Theo PGS.TS. Nguyễn Chu Hồi, Khánh Hòa có lợi thế phát triển kinh tế biển xanh, phải hướng tới tiếp cận đa ngành, đa dụng, tránh phát triển đơn lẻ một lĩnh vực. “Ở các vịnh của Khánh Hòa cần xác định những tính trội, những ngành, lĩnh vực kinh tế ưu tiên. Cần phải phát triển đa dụng, không thể chỉ áp dụng mô hình cho 1 vịnh với một ngành phát triển. Bản chất kinh tế biển là đa ngành, đa dụng, nhưng ở mức độ ưu tiên khác nhau về phát triển, đầu tư và phân kỳ thời gian nên ngoài tính trội cần phải đa dụng để hài hòa các lợi ích”, PGS.TS. Nguyễn Chu Hồi phân tích.

Những năm gần đây, Khánh Hòa đang cụ thể hóa các định hướng Nghị quyết 36 của Trung ương về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển. Tỉnh cũng triển khai Đề án nuôi biển công nghệ cao; Đề án xây dựng huyện đảo Trường Sa thành trung tâm kinh tế – văn hóa biển và Đề án Trung tâm nghiên cứu công nghệ đại dương. Hiện nay, Khánh Hòa cần nhanh chóng xây dựng hệ thống dữ liệu biển mở, tích hợp công nghệ AI, Big Data, điện toán đám mây… phục vụ quản lý tài nguyên, dự báo và ra quyết định.

Đồng thời, Khánh Hòa nỗ lực phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hợp tác quốc tế, thúc đẩy khởi nghiệp công nghệ biển, thử nghiệm mô hình nuôi trồng mới. Việc giám sát công nghệ, bảo đảm an toàn và phát triển bền vững cũng cần được đặt ra.

Doanh nghiệp FDI đầu tư nuôi biển hiện đại tại Vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa

Thời gian tới, Khánh Hòa tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương xây dựng cơ chế khuyến khích DN và người dân cùng quản lý, bảo vệ tài nguyên – môi trường biển, bảo tồn đa dạng sinh học. Đồng thời hỗ trợ cơ sở vật chất, thiết bị, kinh phí để triển khai các nhiệm vụ quản lý tổng hợp tài nguyên và phát triển kinh tế biển bền vững.

Ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, phát triển kinh tế biển bền vững không thể chỉ dựa vào chính quyền mà cần có sự đồng hành của cả cộng đồng. Trong đó, vai trò của người dân trong quá trình đồng quản lý cùng với DN, tạo ra nguồn thức ăn an toàn giảm ô nhiễm môi trường.

"Nhà nước sẽ có kết nối DN bao tiêu sản lượng cho người dân. Cùng hệ thống camera truyền về các trung tâm quản lý, ngành nông nghiệp và hộ gia đình theo dõi, giám sát nhau hàng ngày, như vậy sẽ góp phần đảm bảo môi trường nuôi biển bền vững”, ông Nguyễn Tấn Tuân nói.

Thái Bình /VOV-Miền Trung