KPI đánh giá công chức: Cần dữ liệu, tiêu chí minh bạch

Đây được xem là bước tiến quan trọng, hướng đến đánh giá thực chất năng lực và kết quả làm việc của công chức. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, để KPI phát huy hiệu quả, cần tránh hình thức và phải có hệ thống dữ liệu, tiêu chí định lượng rõ ràng, minh bạch.

Thước đo hiệu quả công vụ mới

Lãnh đạo phường Cầu Giấy trao đổi với người dân đến làm thủ tục hành chính tại bộ phận "một cửa". Ảnh: PV

“Cả năm không có ai bị đánh giá "không hoàn thành nhiệm vụ", trong khi người dân vẫn phản ánh thủ tục hành chính chậm”, ông Đoàn Nam ở phường Long Biên chia sẻ thật lòng khi nói về cách đánh giá công chức hiện nay.

Thực tế, nhận xét “ai cũng tốt” không hiếm. Thậm chí, ở nhiều cơ quan, 100% cán bộ được xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên.

Chính vì thế, việc Chính phủ chỉ đạo Bộ Nội vụ soạn thảo Nghị định về đánh giá, xếp loại chất lượng đối với cơ quan hành chính nhà nước ở Trung ương và cấp tỉnh, cấp xã; công chức, trong đó điểm đột phá là áp dụng KPI trong đánh giá công chức.

Theo dự thảo mới nhất trình Bộ Tư pháp thẩm định, công chức sẽ được chấm điểm theo các chỉ tiêu công việc, thời gian hoàn thành, mức độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và kết quả đầu ra.

Căn cứ đặc thù mỗi đơn vị, công chức có “bảng điểm” riêng, cập nhật theo thời gian thực, giúp lãnh đạo dễ dàng theo dõi và đánh giá khách quan hơn. Trọng tâm chuyển mạnh sang kết quả và hiệu suất, lấy KPI làm nền tảng. Việc đánh giá không còn dồn vào cuối năm mà được triển khai theo nhiều chu kỳ, ghi nhận và phản hồi thường xuyên, giúp giám sát tiến độ, điều chỉnh kịp thời, giúp cơ quan chủ quản thống kê, so sánh hiệu quả làm việc giữa các cá nhân và đơn vị.

Trường hợp chưa đạt chất lượng về nội dung, phải chỉnh sửa, bổ sung thì mỗi lần chỉnh sửa bị trừ 25% điểm chất lượng của sản phẩm/công việc đó. Đây cũng là căn cứ để xét thưởng, kỷ luật hoặc đào tạo, luân chuyển, xác định tiền thu nhập tăng thêm, tiền thưởng từ quỹ tiền thưởng hằng năm của mỗi cơ quan.

KPI chỉ ý nghĩa khi gắn với trách nhiệm giải trình

Người dân đến làm thủ tục hành chính tại Sở Tư pháp Hà Nội. Ảnh: PV

Chia sẻ cảm nhận về những đổi mới nêu trên, bà Nguyễn Thị Nga ở phường Hà Đông cho rằng, đánh giá công chức bằng KPI sẽ giúp lượng hóa kết quả làm việc, không còn dựa vào cảm tính hay mối quan hệ. Ai làm tốt, năng suất cao sẽ được ghi nhận; ai làm kém, thiếu trách nhiệm sẽ phải cải thiện hoặc bị thay thế.

Theo bà Nguyễn Thị Nga, tại bộ phận “một cửa” các phường trên địa bàn Hà Nội đều có thiết bị ghi nhận đánh giá của người dân khi đến thực hiện thủ tục hành chính. “Nếu cán bộ bị chấm điểm kém vì trễ hẹn hoặc công dân không hài lòng, chắc chắn họ sẽ làm việc cẩn trọng hơn. Người dân chỉ mong điều đó - được phục vụ nhanh gọn, đúng hẹn", bà Nga nói.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, việc áp dụng KPI trong khu vực công không đơn giản như trong doanh nghiệp. Ngay trong giải quyết thủ tục hành chính, đánh giá công chức gắn với kết quả phục vụ người dân là đúng, nhưng trước hết phải có dữ liệu phân tích công việc, mô tả vị trí việc làm và xác định sản phẩm đầu ra, gắn với trách nhiệm giải trình và quyền hạn của công chức. Nếu họ chỉ là chuyên viên thực hiện, không có quyền quyết định, thì không thể chịu KPI như lãnh đạo. Mặt khác, KPI cần cập nhật thường xuyên, không thể "đóng khung" một lần dùng mãi.

Về vấn đề này, TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cũng đồng tình với đề xuất ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số trong công tác đánh giá, tích hợp thông tin về khối lượng, tiến độ, chất lượng công việc theo vị trí việc làm. Cách làm này sẽ giảm gánh nặng hành chính, tiết kiệm thời gian, nâng cao minh bạch.

Đồng thời, vấn đề xác định vị trí việc làm và bản mô tả công việc phải thật rõ ràng, bởi đây là cơ sở để gắn đánh giá với chức năng - nhiệm vụ cụ thể của từng công chức. Khi công chức được đánh giá công bằng, họ sẽ có động lực phấn đấu, người dân cũng được hưởng lợi.

Người dân kiểm tra kết quả giải quyết thủ tục hành chính tại Sở Tư pháp Hà Nội trước khi ra về. Ảnh: PV

Dự kiến, dự thảo Nghị định về quản lý công chức mới sẽ được trình Chính phủ trong năm 2026, tạo khung pháp lý mới cho việc đánh giá, xếp loại, quy hoạch, bổ nhiệm và đào tạo công chức dựa trên kết quả thực chất.

Hà Phong