Kỳ 1: Ma túy núp bóng thuốc lá điện tử

Hiện nay, trên thị trường thuốc lá điện tử có hàng ngàn loại thiết bị dùng để đốt tinh dầu (chất lỏng chứa nicotine, gồm nhiều mùi khác nhau) đang được không ít người tìm mua. Cảnh những thanh thiếu niên ngồi ở quán cà phê, chia nhau nhiều chai tinh dầu dùng để thử mùi, mạnh ai nấy hít hà từng làn khói trắng mờ ảo... không còn là chuyện hiếm.

Thần dược "chill" CBD

Bên cạnh các loại mùi khác nhau như nho, dâu, táo, kiwi, caramel, sôcôla..., nhiều bạn trẻ nghiện thuốc lá điện tử đang quan tâm đến một loại tinh dầu với tên gọi "CBD" (Cannabidiol, tạm dịch là tinh dầu cần sa). Qua tìm hiểu của phóng viên, CBD là một trong những thành phần chính của cần sa, được chiết xuất chủ yếu từ cây gai dầu (cùng họ với cần sa). Do chứa tinh chất cần sa nên tác động của CBD đến người sử dụng cũng được đánh giá tương tự như các chế phẩm cần sa khác: có thể khiến người sử dụng lên cơn "phê”, đầu óc quay cuồng, hưng phấn quá độ, có khi bước vào trạng thái vô thức và dần trở thành con nghiện.

Loại Pod Chill - thuốc lá điện tử có pha chất ma túy

H.A (25 tuổi, ngụ Q.Gò Vấp) là một đầu nậu bán CBD, cho biết: "Bên mình có cung cấp nhiều loại CBD, loại nào cũng có và đều là hàng loại 1 nên bạn cứ yên tâm, mình bao cho bạn xài. Tùy theo nhu cầu của khách là mới chơi hay chơi lâu rồi, mình đều có dòng tinh dầu đủ để đáp ứng. Nhẹ nhàng, tình cảm thì dùng loại X1, loại này đã pha loãng nhiều lần, cao hơn thì chơi các loại như X2, X3 hoặc X5. Các dòng cao chỉ dành cho dân chơi thường xuyên, dân nghiện bị "chai đồ” (tức dùng chất kích thích nhưng không còn thấy hiệu quả - PV), chứ người mới thì không nên thử vì dễ "rớt nài" lắm!".

Cũng theo H.A, trên thị trường mạng hiện nay có nhiều nhóm tự chế, chiết xuất CBD, nhập CBD sỉ về bán hoặc nhập nguyên lô cùng với các loại tinh dầu thuốc lá điện tử từ Trung Quốc. Nếu không biết cách mua sẽ dễ nhầm hàng hoặc mua các loại CBD không rõ nguồn gốc. "Chủ yếu bạn nên tìm "dealer" (tức đầu nậu, người bán - PV) có uy tín để mua lâu dài cho yên tâm về chất lượng" - H.A nói.

T.T - người bán "Pod Chill" (một loại tinh dầu) tại Q8, nói: "Bên em không bán loại CBD tự pha trôi nổi, chỉ bán dòng nhập nguyên cây, gồm máy và 5ml tinh dầu đã pha sẵn CBD. Loại này tinh dầu gắn trực tiếp bên trong máy, khách mua về chỉ việc hút mà không cần làm gì thêm. Đây là hàng dùng một lần, có thương hiệu như Lux Chill, Vapping, Vapesoul... Anh hút được khoảng 800 - 1.000 hơi là hết, dư sức dùng 1 - 2 tuần. Các loại CBD bán trôi nổi chủ yếu do người bán tự nấu nên chất lượng tệ lắm...".

Ma túy dạng tinh dầu

Chỉ cần tìm bằng các từ khóa đơn giản như "CBD", "pod chill", "Juice relex"..., dễ dàng tìm được nhiều hội nhóm đang công khai rao bán loại tinh dầu CBD qua mạng. Hiện tinh dầu CBD được bán rộng rãi với giá từ 150 - 250 ngàn đồng/5ml. Hầu hết các đầu nậu đều cam đoan là tinh dầu chiết xuất từ cây gai dầu, cây cần sa. Qua quan sát, các dòng tinh dầu CBD đang lưu thông trên thị trường có 2 dạng chính: loại tinh dầu hoặc Pod Chill có thương hiệu và loại tinh dầu CBD tự pha chế, đựng trong các chai nhựa kiểu chai nước suối, nước hoa có màu vàng, nâu hoặc trắng, trắng đục... Hầu hết các loại CBD tự pha chế đều có dấu hiệu của việc được san chiết bằng tay, không có thương hiệu, địa điểm sản xuất lẫn hạn sử dụng.

Hai loại CBD cốt vàng và CBD màu trắng đục được một đầu nậu chuẩn bị giao hàng

Theo H.A, CBD thường được tự nấu bằng cách chưng cất cần sa, có pha các loại mùi nhân tạo như dâu, nho, táo... để tinh dầu thơm và hấp dẫn hơn. "Nếu mua loại CBD cốt vàng, nâu (chỉ dòng CBD tinh khiết - PV) thì cam đoan rít 1, 2 hơi là "phê”. Ai "đô" yếu chỉ nên thử các dòng đã pha trộn sẵn, thường có màu vàng nhạt hoặc trắng đục. Dòng này cũng có thể châm trực tiếp vào đầu chứa tinh dầu thuốc lá điện tử kiểu Pod Chill. Cứ thử rồi pha theo tỉ lệ mình thích để dùng hàng ngày cho tiết kiệm".

Ngọc - nhân viên một cửa hàng chuyên kinh doanh thuốc lá điện tử ở Q11 - cho biết cửa hàng này không nhập các loại tinh dầu chuyên CBD. Tuy nhiên, các dòng "Pod Chill" có chứa CBD thì thỉnh thoảng vẫn về hàng nhưng luôn bán hết sạch sau khi đăng bài quảng cáo. "Anh lên Facebook tìm đi, trên đó nhiều lắm! Chỉ cần lưu ý chọn loại nào có thương hiệu, có chai lọ đàng hoàng, chứ đừng mua các dòng san chiết vì không biết được bên trong là cái gì. Hàng xịn có thương hiệu cũng là hàng Trung Quốc thôi, chứ nước khác không có đâu...".

Về hình dáng khó có thể phân biệt được Pod Chill và các chai tinh dầu chứa CBD, bởi vì không có sự khác biệt so với các loại tinh dầu dành riêng cho thuốc lá điện tử. Do đó, người mua sẽ dễ nhầm lẫn giữa thuốc lá điện tử và các loại chứa CBD. Việc vô tình mua, hút phải loại tinh dầu ma túy dẫn đến hậu quả khó lường, dễ khiến người hút trở thành con nghiện. Ngoài ra, CBD ẩn giấu dưới vỏ bọc tinh dầu thuốc lá cũng khiến công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy gặp nhiều khó khăn hơn.

Tinh dầu cần sa được châm vào thiết bị hút thuốc lá điện tử

Trước đó, Bộ Công an đã phát thông tin cảnh báo về việc thị trường xuất hiện tinh dầu cần sa (CBD) trộn vào tinh dầu thuốc lá điện tử. Cụ thể, CBD - một chiết xuất cần sa có chứa hàm lượng cao CBD và một ít hoặc không có THC (thành phần chính trong cây cần sa, tạo cảm giác "phê"). Chúng có thể được sản xuất từ cây tài mà (cần sa giải trí) hoặc cây gai dầu công nghiệp. Thực tế, trong tinh dầu của thuốc lá điện tử có chất nicotine và một số chất thơm. Khi chế tạo, các đối tượng đã thêm chất ma túy nhóm cần sa tổng hợp vào. Vì chất ma túy này không màu, không mùi, lại lẫn mùi của tinh dầu nên bằng cảm quan thông thường khó có thể nhận biết được. Theo Bộ Công an, để lôi kéo người sử dụng, ban đầu các đối tượng cho họ dùng thử như thuốc lá điện tử thông thường. Khi người dùng đã bị lệ thuộc, có nhu cầu sử dụng thường xuyên thì phải mua với giá cao.

Cuối năm 2023, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy - Bộ Công an đã triệt phá một đường dây chuyên sản xuất thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy. Trong vụ án này, Lê Anh Thơ (28 tuổi) cùng 5 đồng phạm khác bị bắt quả tang đang bơm tinh dầu có chứa ma túy vào thuốc lá điện tử. Với mỗi loại tinh dầu, Thơ chỉ đạo đàn em pha chế ra 3 loại hương khác nhau, sau đó dán nhãn thuốc lá điện tử "Ampire chill" và bán ra thị trường. Tại hiện trường, lực lượng Công an đã thu giữ hơn 3.500 điếu thuốc lá điện tử thành phẩm đã được bơm tinh dầu có chứa chất ma túy, 5 can nhựa chứa 84 lít dung dịch ma túy cùng nhiều máy móc, dụng cụ khác dùng trong quá trình pha chế.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê (Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh - Bộ Y tế, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá):

Theo báo cáo tổng hợp từ gần 700 cơ sở khám chữa bệnh, bao gồm các bệnh viện (BV) trực thuộc Bộ Y tế, BV thuộc Sở Y tế và trung tâm y tế huyện, chỉ tính riêng năm 2023 có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử. Trong đó, số người nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử trong lứa tuổi từ 16 - 24 là 129 ca (chiếm hơn 10%). Số liệu khảo sát gần đây cho thấy, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13 - 17 đang ở mức 8,1%.

Từ những con số đáng báo động này, Bộ Y tế đang nghiên cứu, đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc mới khác có thể sẽ xuất hiện trong tương lai. Về lâu dài, Bộ Y tế sẽ trình Chính phủ, Quốc hội để xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, bổ sung quy định này vào luật nhằm bảo đảm tính ổn định trong triển khai thực hiện.

Thuốc lá điện tử và kể cả một số loại thuốc lá nung nóng mới phát sinh có sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải là từ nguyên liệu lá thuốc lá thông thường. Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị các đối tượng lợi dụng để sử dụng trái phép chất ma túy. Thông qua việc phối trộn, người sử dụng có thể tự ý tăng tỉ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện.

(Còn tiếp...)

Kỳ Anh