Kỷ nguyên tuyển sinh mới: AI đang chấm bài luận đại học
Sự chuyển dịch nhanh chóng này đang đánh dấu một giai đoạn mới trong công tác tuyển sinh, nơi AI trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực, và cũng gây ra không ít băn khoăn.
Nhiều trường đại học Mỹ tiết lộ bài luận tuyển sinh đại học không còn chỉ do con người chấm. Ảnh: Inside Higher Ed
AI âm thầm bước vào quy trình tuyển sinh
Trong khi các trường đại học yêu cầu thí sinh không sử dụng chatbot trí tuệ nhân tạo (AI) để viết bài luận và bài giới thiệu bản thân, thì chính các cơ sở giáo dục này lại bắt đầu đưa trí tuệ nhân tạo vào quy trình đọc và đánh giá những bài luận đó.
Theo đó, tại Mỹ, các giám đốc tuyển sinh cho biết AI đã và đang được tích hợp vào bước sàng lọc và phân tích hồ sơ. Đây là chủ đề nhạy cảm nên không phải trường đại học nào cũng muốn công khai, nhưng xu hướng này đang lan rộng trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo ngày càng đảm nhiệm nhiều công việc vốn do con người thực hiện.
Một số trường đưa AI vào hệ thống một cách thầm lặng; số khác lại nhấn mạnh khả năng rút ngắn thời gian xét tuyển, giảm tải công việc văn thư và thậm chí xử lý một số tác vụ tốt hơn con người.
Ông Juan Espinoza, Phó Giám đốc phụ trách tuyển sinh tại Virginia Tech nhận định: “Con người thì có khi mệt mỏi; có ngày tốt, ngày xấu. AI thì không. Nó không cáu kỉnh, không có ngày tồi tệ. AI luôn nhất quán”.
Không thay thế con người, nhưng AI đang tham gia sâu vào đánh giá
Các trường đại học khẳng định AI không quyết định việc trúng tuyển, mà chủ yếu hỗ trợ đọc bảng điểm và tự động hóa các bước nhập dữ liệu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy trí tuệ nhân tạo đang đóng vai trò nhất định trong việc đánh giá thí sinh, đặc biệt ở những trường cạnh tranh cao - nơi hồ sơ của thí sinh ngày càng được “đánh bóng” bởi các trung tâm tư vấn tuyển sinh chuyên nghiệp.
Nhiều trường nhấn mạnh khả năng AI giúp rút ngắn thời gian xét tuyển, giảm tải công việc văn thư và thậm chí xử lý một số tác vụ tốt hơn con người.
Chẳng hạn, tại Viện Công nghệ California (Caltech), một công cụ AI mới được triển khai để đánh giá “tính xác thực” của các dự án nghiên cứu mà thí sinh nộp kèm. Thí sinh tải dự án lên, chatbot AI phỏng vấn qua video, và giảng viên Caltech sẽ xem lại video này.
Bà Ashley Pallie, Giám đốc tuyển sinh Caltech cho biết: “Đây là thước đo tính chân thực. Thí sinh có thể tự giải thích nghiên cứu này về mặt học thuật không? Thí sinh có thực sự hào hứng với dự án không? Niềm đam mê đó rất quan trọng với chúng tôi”.
Xu hướng sử dụng AI vẫn còn khó thống kê vì còn quá mới. Hiệp hội Tuyển sinh Đại học Quốc gia Mỹ (NACAC) đã cập nhật bộ quy tắc đạo đức mùa thu này, bổ sung phần về AI và kêu gọi đảm bảo “minh bạch, liêm chính, công bằng và tôn trọng nhân phẩm sinh viên”.
AI đọc 250.000 bài luận trong dưới một giờ
Mùa thu năm nay, Virginia Tech ra mắt hệ thống đọc bài luận tích hợp AI, kỳ vọng có thể thông báo kết quả cho thí sinh sớm hơn một tháng, vào cuối tháng 1, nhờ khả năng xử lý hàng chục nghìn hồ sơ. Theo ông Juan Espinoza, nhiều trường đại học đang theo dõi sát sao phản ứng đối với hệ thống AI này.
Hệ thống AI của trường được phát triển trong ba năm và chỉ dùng để xác nhận điểm chấm của người đọc. Trước đây, mỗi bài luận ngắn được hai người chấm; nay một trong hai là AI. Nếu điểm chênh lệch quá 2 điểm trên thang 12, người chấm thứ hai sẽ can thiệp.
Virginia Tech đang thử nghiệm: bài luận sẽ do một giáo viên và AI cùng chấm. Nếu điểm chênh lệch quá 2 điểm trên thang 12, người chấm thứ hai sẽ can thiệp.
Năm ngoái, trường nhận 57.622 hồ sơ cho 7.000 chỉ tiêu, dù có tới 200 người chấm bài vẫn bị quá tải. Nay AI giúp rút ngắn đáng kể thời gian: chấm 250.000 bài luận trong chưa đến 1 giờ - so với 2 phút/bài của con người, qua đó giúp tiết kiệm ít nhất 8.000 giờ làm việc.
AI đơn giản hóa quy trình: Nhiều trường nhập cuộc
Việc sử dụng AI trở nên nhạy cảm hơn khi nhiều trường yêu cầu thí sinh cam kết không dùng AI để gian lận trong hồ sơ. Tuy nhiên, các trường lập luận rằng việc ứng dụng AI để xử lý bảng điểm hay phát hiện lỗi là nhằm giảm sai sót và tạo thuận lợi cho thí sinh.
Tại Georgia Tech, công cụ AI mới giúp đọc bảng điểm sinh viên chuyển tiếp, thay cho việc nhập thủ công từng môn. Ông Richard Clark, Giám đốc tuyển sinh của trường cho biết: “Đây vốn là một công việc mà áp lực và sai sót không thể tránh khỏi. AI sẽ loại bỏ tất cả, và tôi rất hào hứng về điều đó”.
Ở New York, Đại học Stony Brook sử dụng AI để đọc bảng điểm và thử nghiệm tóm tắt bài luận, thư giới thiệu nhằm nhấn mạnh yếu tố hoàn cảnh đặc biệt của thí sinh.
“Con người + AI”: Mô hình tuyển sinh mới?
Sự hiện diện ngày càng lớn của trí tuệ nhân tạo trong quy trình tuyển sinh đang đặt các trường đại học trước lựa chọn khó khăn: vừa tận dụng lợi ích mà công nghệ mang lại, vừa phải bảo đảm tính minh bạch và công bằng đối với từng thí sinh.
Bà Emily Pacheco, sáng lập nhóm nghiên cứu đặc biệt của NACAC về AI và tuyển sinh nhận định: “Con người và AI cùng làm việc, đó là chìa khóa hiện nay… Mười năm nữa thì khó nói trước. Tôi thậm chí đoán rằng, khi đó, AI sẽ là bên đưa ra quyết định tuyển sinh”.
Thực tế, khi áp lực hồ sơ tăng cao và kỳ vọng của xã hội ngày càng lớn, AI trở thành công cụ không thể thiếu, nhưng vẫn cần được giám sát và kiểm soát bởi con người. Trong bối cảnh đó, tương lai tuyển sinh có thể sẽ không còn là câu chuyện “AI hay con người”, mà là cách hai yếu tố này kết hợp để xây dựng một hệ thống công bằng, hiệu quả và nhân văn hơn. Cuộc chuyển mình đã bắt đầu, và các trường đại học, cùng với thí sinh, sẽ là những người trực tiếp trải nghiệm sự thay đổi sâu rộng này.
