Kỳ vọng tạo 'cú hích' từ kinh tế cửa khẩu - Bài 1: Đòn bẩy kinh tế vùng biên

Với những giải pháp cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin và sự phối hợp đồng bộ, các CKQT trên địa bàn tỉnh đã đạt được những kết quả ấn tượng. Hoạt động XNK, XNC tăng trưởng mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương và củng cố vị thế cửa ngõ giao thương quan trọng của Việt Nam với các nước trong khu vực.

"Gác cổng" kinh tế vùng biên

CKQT Lao Bảo nối liền với các nước trong khu vực Lào, Thái Lan, Myanmar. Những năm qua, Hải quan CKQT Lao Bảo đã hiện đại hóa quy trình công tác, chú trọng cải cách thủ tục hành chính (TTHC), lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ.

Trong cải cách TTHC, đơn vị đã đẩy mạnh việc thực hiện cơ chế "một cửa", "một cửa liên thông" trong giải quyết TTHC theo hướng không phụ thuộc vào địa giới hành chính gắn với số hóa, sử dụng kết quả số hóa hồ sơ, giấy tờ. Đồng thời chủ động phối hợp giải quyết thủ tục XNK hàng hóa, hành lý, phương tiện, hành khách XNC bảo đảm đồng bộ, chặt chẽ, vừa tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, vừa bảo đảm an toàn, an ninh kinh tế và minh bạch. Trong hoạt động nghiệp vụ, đơn vị đã xây dựng hệ thống công nghệ thông tin, phục vụ hải quan số, sử dụng có hiệu quả các thiết bị chuyên dùng như máy soi container, máy phát hiện ma túy, máy soi hành lý… nhằm giảm việc kiểm tra thủ công, rút ngắn thời gian thông quan.

Hải quan Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo luôn tạo điều kiện thuận lợi cho phương tiện qua lại cửa khẩu - Ảnh: N.K

Nhờ vậy, việc lưu thông hàng hóa, phương tiện XNK, XNC qua cửa khẩu luôn diễn ra sôi động. Từ đầu năm đến ngày 31/8/2025, Hải quan CKQT Lao Bảo đã giải quyết thủ tục cho 178.364 lượt phương tiện XNC; 510.074 lượt hành khách XNC; 32.177 tờ khai hàng hóa XNK. Kim ngạch XNK qua cửa khẩu đạt 426,88 triệu USD, thu ngân sách nhà nước đạt 286,71 tỉ đồng.

Trước tình hình buôn lậu, gian lận thương mại ngày càng phức tạp, đơn vị đã tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát; chú trọng công tác phòng ngừa, ngăn chặn luồng hàng cấm đi qua cửa khẩu, đẩy mạnh tuyên truyền phòng, chống ma túy; nắm bắt thông tin, phối hợp với các lực lượng chức năng siết chặt quản lý các đường mòn, lối mở ở bên cánh gà cửa khẩu và đường biên dọc sông Sê Pôn… Qua đó nhằm bảo đảm việc “gác cổng” kinh tế, thương mại ở khu vực biên giới.

Trong khi đó, CKQT Cha Lo nằm trên Quốc lộ 12A, kết nối tỉnh Quảng Trị với Lào qua cửa khẩu Na Phàu, đồng thời kết nối với các cảng biển lớn của khu vực miền Trung, như: Cửa Lò, Vũng Áng, Hòn La. Đây còn là huyết mạch giao thông thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển hàng hóa giữa các nước Việt Nam-Lào-Thái Lan-Trung Quốc, đóng vai trò quan trọng trong giao thương hàng hóa, phát triển thương mại, đầu tư và du lịch. Vì thế, bên cạnh triển khai các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, Hải quan CKQT Cha Lo đã tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới... Cùng đó, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan; bố trí lực lượng bám sát địa bàn, thường trực tại cửa khẩu kiểm tra, giám sát chặt chẽ, có trọng tâm, trọng điểm các hoạt động XNK, XNC, quá cảnh; phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm soát chặt chẽ địa bàn, kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Đột phá về hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, Hải quan CKQT Cha Lo luôn chú trọng đẩy mạnh cải cách hành chính, đặc biệt là thủ tục hành chính liên quan trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp; vận hành thông suốt hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, hệ thống dịch vụ công trực tuyến, cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN. Đồng thời thành lập tổ hỗ trợ, hướng dẫn, giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp, kịp thời phổ biến, hướng dẫn triển khai thực hiện các văn bản mới liên quan công tác quản lý nhà nước về hải quan; giải quyết thủ tục hải quan nhanh chóng, đúng quy định, không để xảy ra ách tắc tại cửa khẩu, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, XNC, quá cảnh qua CKQT Cha Lo.

Tính đến ngày 31/8/2025, Hải quan CKQT Cha Lo đã giải quyết thủ tục hơn 40.000 tờ khai hàng hóa XNK, quá cảnh với khối lượng hàng hóa đạt 3,464 triệu tấn. Tổng giá trị hàng hóa đạt 1.875 triệu USD, trong đó xuất khẩu đạt 31 triệu USD, nhập khẩu đạt 564 triệu USD, quá cảnh 1.280 triệu USD, thu ngân sách nhà nước đạt 512 tỉ đồng.

Cửa khẩu quốc tế La Lay - Ảnh: N.K

Với vai trò là điểm nối quan trọng giữa miền Trung Việt Nam với Nam Lào và Đông Bắc Thái Lan; là mắt xích trong tam giác phát triển Việt Nam-Lào-Campuchia, thời gian qua CKQT La Lay cũng nhộn nhịp với hoạt động XNK, XNC. Đây là cửa khẩu có nhiều tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Từ đầu năm đến ngày 31/8/2025, các chỉ số về XNK, XNC qua CKQT La Lay đều tăng so với cùng kỳ năm 2024. Hải quan CKQT La Lay đã thực hiện thủ tục cho 2.046 tờ khai XNK, tăng 8,3%; tổng kim ngạch đạt 187,6 triệu USD, tăng 2,3%. Tổng trọng lượng hàng hóa đạt 2,29 triệu tấn, tăng 44%. Thực hiện thủ tục cho 91.064 lượt phương tiện vận tải XNC, tăng 41,4%. Ngoài ra, đơn vị đã thực hiện thủ tục cho 713 tờ khai quá cảnh, trị giá 27,2 triệu USD. Thu nộp ngân sách nhà nước đạt 473,4 tỉ đồng, tăng 33,13% so với cùng kỳ (đạt 84,5% so với chỉ tiêu được giao là 560 tỉ đồng). Nguồn thu ngân sách chủ yếu từ than đá 432,4 tỉ đồng, gỗ 39 tỉ đồng.

Đội trưởng Hải quan CKQT La Lay Lê Cẩm An cho biết, thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước về hải quan theo mô hình hải quan số, hải quan thông minh; nghiên cứu, sử dụng có hiệu quả các sáng kiến, cải tiến để tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, XNC, rút ngắn thời gian thông quan. Đặc biệt, đơn vị sẽ tìm thêm giải pháp mới để tạo thuận lợi thương mại, tham mưu cho các cấp đưa dịch vụ logistics và “Quy trình thủ tục hải quan nhập khẩu than bằng băng tải vận chuyển dạng kín qua CKQT La Lay” vào hoạt động.

Hồ Nguyên Kha

Bài 2: Khai thác tiềm năng để bứt phá