Lai Châu đẩy mạnh chuyển đổi số, góp phần giữ vững an ninh biên giới

Khu vực biên giới của tỉnh Lai Châu – nơi có 11 xã biên giới với hơn 119.000 nhân khẩu, phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số từ lâu được xem là “phên giậu” đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh. Chính nơi đây cũng đối mặt với vô vàn thách thức như địa hình chia cắt, hạ tầng viễn thông yếu, điều kiện kinh tế còn khó khăn khiến quá trình chuyển đổi số diễn ra chậm, thậm chí nhiều nơi “đứng ngoài” dòng chảy của công nghệ.

Nhận diện rõ những rào cản ấy, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo toàn diện về chuyển đổi số ở khu vực biên giới, đồng thời trực tiếp triển khai hàng loạt giải pháp đột phá.

Một trong những khảo sát quan trọng đầu tiên cho thấy, toàn vùng biên vẫn còn 2.004 hộ chưa sở hữu điện thoại thông minh; nhiều bản, cụm dân cư vẫn chưa được phủ sóng 3G, 4G hoặc sóng yếu.

Từ thực tế này, Bộ đội Biên phòng tỉnh phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành và doanh nghiệp viễn thông để đề xuất phương án xóa “vùng lõm” sóng, ưu tiên phủ sóng Internet tới các khu vực trọng yếu về quốc phòng an ninh. Đây được xem là bước mở nút thắt, tạo nền tảng để các hoạt động số hóa có thể lan tỏa rộng rãi đến từng hộ dân, từng bản làng.

Đồn Biên phòng Huổi Luông, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu tuyên truyền các nội dung liên quan đến công tác chuyển đổi số.

Không chỉ đầu tư hạ tầng, công tác nâng cao năng lực số cho lực lượng và nhân dân cũng được đẩy mạnh. Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu yêu cầu toàn bộ cán bộ, chiến sĩ khai thác và áp dụng thành thạo các nền tảng công nghệ như hệ thống học trực tuyến LMS, ứng dụng QiMe, nền tảng Bình dân học vụ số của Bộ Công an, hay hệ thống OneTouch của Bộ Khoa học và Công nghệ. Kết quả, 100% cán bộ, chiến sĩ (784 người) đã hoàn thành kiểm tra đánh giá kiến thức số và đều đạt yêu cầu.

Trên toàn tuyến biên giới, các đồn biên phòng đã mở 40 lớp tập huấn, thu hút hơn 2.100 lượt cán bộ, chiến sĩ và người dân tham dự. Đặc biệt, lớp chuyên đề về chuyển đổi số do Viettel phối hợp tổ chức cho 200 học viên đã giúp nhiều người dân lần đầu tiếp cận khái niệm “Dịch vụ công trực tuyến” hay “Thanh toán không tiền mặt”.

Cùng với đào tạo, nguồn lực phục vụ chuyển đổi số cũng được đầu tư mạnh mẽ. Bộ đội Biên phòng tỉnh trang bị bổ sung máy tính, máy tính bảng, triển khai chữ ký số cá nhân, áp dụng văn bản điện tử trên hệ thống QS2; đồng thời kiểm định toàn bộ thiết bị nhằm bảo đảm an toàn thông tin trước khi sử dụng.

Thông qua nguồn xã hội hóa, lực lượng biên phòng vận động hỗ trợ được 1.335 điện thoại thông minh trao tặng người dân biên giới, với tổng trị giá hơn 2,8 tỷ đồng – sự hỗ trợ kịp thời và đầy ý nghĩa trong bối cảnh nhiều hộ còn khó khăn về kinh tế.

Trong các giải pháp đang được triển khai, mô hình “Thầy giáo quân hàm xanh – Đẩy nhanh chuyển đổi số” nổi bật như một điểm nhấn đầy sáng tạo. Hơn 150 cán bộ, chiến sĩ được tổ chức thành các tổ hỗ trợ số, trực tiếp đến từng bản, từng hộ để hướng dẫn người dân sử dụng điện thoại thông minh, cài đặt ứng dụng, truy cập dịch vụ công, tra cứu thông tin, thanh toán điện tử, thậm chí học cách livestream quảng bá nông sản.

Nhờ đó, đã có hơn 20.000 lượt người dân được phổ cập kỹ năng số; nhiều hộ gia đình mạnh dạn bán sâm Lai Châu, cá tầm, chè cổ thụ qua các nền tảng trực tuyến, mở rộng thị trường và tăng thu nhập đáng kể.

Song hành với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, chuyển đổi số cũng trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả cho công tác bảo đảm an ninh trật tự.

Mô hình “Hòm thư điện tử tiếp nhận tin báo tố giác tội phạm ẩn danh” áp dụng tại 13 đồn biên phòng và đặt mã QR ở các địa điểm công cộng, giúp người dân chỉ cần vài thao tác trên điện thoại là có thể gửi thông tin phản ánh. Đến nay, đã có 75 tin báo gửi về, trong đó 31 tin có giá trị, hỗ trợ lực lượng chức năng triệt phá nhiều vụ án ma túy và buôn lậu.

Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu cũng triển khai “Hòm thư điện tử thực hiện dân chủ ở cơ sở” để tiếp nhận ý kiến của cán bộ, chiến sĩ; số hóa “Quy tắc ứng xử văn hóa” bằng mã QR giúp 100% quân nhân dễ dàng tra cứu và học tập; đồng thời chuẩn bị hoàn thiện “Thư viện pháp luật số” dự kiến vận hành trong tháng 11/2025.

Nhờ những nỗ lực đồng bộ và quyết liệt ấy, bức tranh chuyển đổi số ở vùng biên Lai Châu đã có những chuyển biến rõ rệt. Hơn 1.000 hộ dân đã tự chủ mua điện thoại thông minh và dần hình thành thói quen tra cứu thông tin trực tuyến, giao dịch không tiền mặt, học tập qua mạng cũng như quảng bá sản phẩm nông nghiệp qua các nền tảng số.

Quan trọng hơn cả, chuyển đổi số đang trở thành cầu nối giữa chính quyền – lực lượng chức năng – người dân, giúp việc quản lý xã hội minh bạch, hiệu quả hơn. Đồng thời, góp phần giữ vững an ninh biên giới trong bối cảnh tội phạm công nghệ ngày càng phức tạp.